Burak Öge Yazio: Sen Sorunlu Değilsin, İlişkin Zehirli
İnsan ruh sağlığını en çok etkileyen faktörlerden bir tanesi de ilişkilerdir. İlişkiler uzun süre maruz kaldığımız kişileri temsil eder. İlişkilerde yaşadığımız sorunlar arttıkça bununla birlikte ruhsal anlamda sıkıntılarımızda artmaktadır. Sorunlar artık çözülmüyor üstü kapanıyorsa sizde zehirlenmeye başlarsınız.
Zehirli davranışlara maruz kalan mağdurlar sürekli soluğu psikologlarda ya da psikiyatrilerde arar. O kadar bunalıma girmişlerdir ki, sorunu kendilerinde olduklarını sanırlar. Çünkü problemli ilişkinin sorumlusu kendileri olduklarını düşünürler. Aslında karşı taraf çok fazla suçlayıcı tutum içerisindedir ve bu yüzden sorunu kendisinde arar.
Psikoloğa ve ya psikiyatriste gitmeden önce bu dört zehirli davranışın size yaşatılmadığından emin olun. Çünkü sırf bu zehirlerden dolayı depresyon ya da kaygı bozukluğu tanısı alabilirsiniz. Tedaviden önce kendinize ufak bir değişikliklerle bu zehirlerden kurtulabilirsiniz.
Zehirli davranışlar 4 başlıkta toplanmaktadır:
1. Aşırı saldırgan davranış
2. Empati eksikliği ve pişmanlık
3. Manipülasyon ve aldatma
4. Kurallarla ilgili sorunlar.
Bu liste daha da uzayabilir fakat yüzeyde en sık karşılaştığımız davranışlardır.
1. Aşırı saldırgan davranış
Öfke farklı şekillerde karşımıza çıkabilir. Aktif ve pasif saldırganlık olarak iki şekilde karşımıza çıkar. Aktif saldırganlık, gözle görülecek şekilde karşı tarafa doğrudan saldırmaktır. Dayak, sözlü hakaretler, cezalandırmalar bunların içerisine girer. Saldırganlık ilk başlarda kişiye yönelik olmasa da daha sonra kişiye doğru yönünü çevirir.
Pasif saldırganlık, ise kişiyi yok saymak, küsmek, istediğini yapmamak, uzaklaşmak olarak kendini gösterir. Uzun süre pasif saldırganlığa maruz kalan kişi kendisini bir süre sonra değersiz hissetmeye başlar. Yalnızlık yaşamaya başladıkça ruh sağlığı giderek bozulmaya başlar.
Saldırgan bir kişiyle yaşadıkça stresimiz artar ve yaşamdan keyif almamaya başlarız. Saldırganlık kişinin güvenlik algısını tehlikeye sokar ve sürekli tetikte olma durumuna geçer. Belli bir zaman sonra öfkeye alerjik olma durumuna dönüşür. Nasıl oluyor diyebilirsiniz. Uzun süre saldırganlığa maruz kaldıktan sonra öfkeden kaçınmaya ya da önlem almaya başlarız. En ufak bir davranışı dahi öfke olarak algılamaya başlarız. Bu da sinyalleri yanlış yorumlamamıza neden olabilir.
2. Empati eksikliği ve pişmanlık
Empati karşı tarafın duygusunu yeteri kadar anlayıp anlamama durumudur. Zehirli kişiler genellikle empatiden yoksundur. Siz ağladığınızda, üzüldüğünüzde genellikle umursamazlar.
Bir örnekle açıklayalım. Ahmet eşi Fatma ile geçmişte yaşadığı olay hakkında tartışırken Fatma’yı küçümsedikten sonra, Fatma bir anda ağlamaya başlar. Ahmet eşinin ağlamasına aldırış etmeden hakaret etmeye devam eder. Üstelik ağladığı için eşini suçlamaya başlar. Ahmet sorunu çözmek ya da eşinin ağlamasına üzülmek yerine zehirli davranışlarını sürdürmeye devam eder. Ahmet eşinin ne hissettiğini anlamaz. Daha sonra eşini ağlattığı için özür dilemez ve bu durumdan pişmanlık duymaz.
Zehirli kişiler kesinlikle suçluluk duymaz ve pişmanlık hissetmezler. Kendi suçunu ise mağdura atmaktan çekinmezler. Bu durumda mağdur kişi kendisini önemsiz ve değersiz hissetmeye başlar.
3. Manipülasyon ve aldatma
Zehirli kişilerin sıkça kullandığı tekniklerden biriside Gaslighting. Nedir bu Gaslighting? Zehirli kişi kendi yaptığı tüm yanlış davranışları idealleştirir, karşısındakini önce değersizleştirir sonra gözden çıkarır. Bunu kısa sürede en usta şekilde yapabilmektedir.
İdealleştirmeye örnek verecek olursak, kişi yanlış dahi yapsa kendisinin doğru yaptığına dair birçok kanıtlar sunar. Fakat, kendisine yapıldığında bunu asla kabul etmez. Örneğin, İnstagram hesabının şifresini istemeye hakkı vardır. Çünkü onun için etraf çok tehlikelidir. “Bir şey olursa seni korurum, sen onlarla muhatap olmazsın, kimseyle konuşmuyorsan vermekten neden bu kadar korkuyorsun” gibi kendilerini haklı çıkarmaya çalışırlar. Aynı şekilde siz istediğinizde şiddetli karşı çıkacaktır. Genellikle aldatmalarda karşımıza bu durum sıkça çıkmaktadır. “Aldattım çünkü sen benimle ilgilenmiyordun. Sen beni dinlemiyorsun” diyerek sizi suçlarlar ve kendi hatalarını size yıkarak temize çıkmaya çalışırlar.
Değersizleştirme ise, ilk başlarda sizi yüceltirler daha sonra gücü eline aldığında ise sizin sorunlu, işe yaramayan bir kişi gibi gösterir. Değersizleştirme ilişkilerde sıkça rastlanır. İlk flört aşamalarında kişi o kadar övgüler içerisindedir ki, daha sonra hiç birisini duymamaya başlarsınız. Aksine tartışmalar arttıkça sizin sorunlu, hastalıklı olduğunuzu dile getirmeye başlar.
Gözden çıkarma ise, siz zehirli kişiler için bir yedek oyuncu gibi olmaya başlarsınız. İlgisiz, soğuk ve umursamaz tavırlarıyla sadece kendileri istediklerinde yanlarında olursunuz. Sizi gözden çıkarmıştır ve ne zaman isterlerse sizi ararlar.
4. Kurallarla ilgili sorunlar
Zehirli kişiler kendi koydukları kurallar çerçevesinde hareket edilmesini talep edereler ve sizin kişisel istek ve arzularınıza saygı göstermezler. Çoğunlukla kontrolün kendisinde olmasını ister ve en iyisini karşı tarafın yapması gerektiğini söyler. Bu durum mağdur kişinin bireyselleşmesine engel olur ve benliğinden uzaklaşmasına yol açar.
Diğer taraftan zehirli kişiler koyulan kuralların kendilerinde geçerli olmadığını dile getirirler. Kişi kendisini üstün ve kurallar üstü olarak kabul eder. Bunun aşırısı ise zehirli kişiler toplum ahlak ve yasalarını hiçe sayacak şekilde davranmalarıdır. Genellikle karşı tarafa fiziksel zarar veremeye kadar gider.
Bu tarz ilişkilere hayatın her çerçevesinde karşınıza çıkabilir. Aile, romantik partner, akraba, iş ya da ev arkadaşınız zehirli olabilir. Bu tarz kişilere uzun sürekli maruz kalmak sizin ruh sağlığınızı ciddi şekilde etkilemeye başlar. Bunun sinyallerini bir an önce anlamanız ve müdahale etmeniz gerekmektedir. Buzdolabınız bozulmaya başladığında ilk size ufak gürültülerle sinyal vermeye başlar. Başlarda az rahatsız edicidir. Daha sonra buzdolabı öyle gürültülü çalışır ki uykularınız kaçar. Zehirli kişilerde bu şekildedir. Başlarda gürültü çıkarır siz pek önemsemezsiniz ama geleceğin sinyalleridir. Başlarda duruma müdahale etmek kolaydır çünkü zehirli kişi tamamen size hükmetmemiştir. Eğer geç kalırsanız bu durumdan kurtulmanız daha da zorlaşacaktır. Çünkü uzun süre maruz kalınca, zehirli kişi sizin becerilerinizi elinizden alır, ve sizin bunlara ulaşabileceğinize olan umutlarınızı dahi tüketirler. Daha sonra alışkanlıkla birlikte bu kişiden kopmak oldukça zorlaşır.
Yorum Yazın
Aferin, güzel, faydalı içerik.