Biri Sizin Yaptığınız İşi Kendisine Mal Ediyorsa Almanız Gereken 12 Tavır
Birinin yaptığınız işi kendisine mal etmesi kadar öfke uyandıran bir şey olamaz. Hepimiz bir noktada böyle bir şey yaşamışızdır mutlaka. Bir meslektaşınızla fikrinizi paylaşırsınız; sonra toplantıda bunu tekrarladığını duyarsınız. Çok uzun süre gecikmiş bir projeyi sonuçlandırırsınız; fakat patronunuz üst yönetime işi kendisinin bitirdiğini söyler.
Bu tür durumları nasıl ele almalısınız? Hemen orada sesinizi çıkarmak uygun olur mu? Yahut sessiz mi kalmalısınız? Gelecekte hakkınızın teslim edileceğinden nasıl emin olabilirsiniz?
1. Sakinleşmek için kendinize zaman tanıyın
Elbette bu kişiyle hemen yüzleşmek isteyeceksiniz. Fakat uzmanlar bunun “büyük, büyük bir hata” olduğunu söylüyor. Aklınız böyle kızgın ve duygusal bir durumda nörolojik olarak iyi işlemez ve argümanlara karşılık veremeyebilirsiniz. Sakinleşmek için 1-2 gün bekleyin.
2. Bir sinirle hemen suçlamayın
İnsanlar bir sunum sırasında, “biz” demeye niyetleniyorlar; fakat baskı altında olduklarında donuyorlar ve neredeyse hep “ ben” zamirini kullanıyorlar. İşi kendine mal eden çalışma arkadaşınızın bunu farkında olmaksızın yaptığı olasılığını da göz önünde bulundurun.
3. Durumun ciddiyetini değerlendirin
Durum ilk başta düşündüğünüz kadar kötü olmayabilir. Uzmanlar, konuşsaydınız o kişiye neler söyleyeceğinizi yazmanızı öneriyor. Yazın ve tekrar bakın: Bu gerçekte ne kadar önemli? Kariyerimi olumsuz etkileyecek mi? Etkilemeyecekse, bırakın çıkabilecek tüm sorunların sorumluluğunu o alsın.
4. Patronunuzu parlatın
Dillon, “Patronunuzun parlamasını sağlamak da oyunun parçası” diye açıklıyor. “Fikir üzerinde uzun süre çalışmak size mal edilmeyebilir; fakat patronunuz, ekibin önemli bir parçası olduğunuzu idrak etmiştir bile”.
5. Soru sorun
Fikrinizi neden kendisine mal ettiğini açıklamak zorunda hissedecektir. Şunun gibi bir şey söyleyebilirsiniz: Sunum sence nasıl gitti? Başlıca tüm noktalara temas ettiğini düşünüyor musun? Bazıları bu stratejinin pasif agresif olduğunu düşünebilir; fakat çalışma arkadaşınızın hatasını görmesine olanak tanıyacaktır.
6. Aba altından sopa gösterin
Kişi hatasını anlamazsa, bir öfke patlaması yerine şöyle bir şey söyleyebilirsiniz: Projeden bahsederken “biz” değil de “ben” dediğini fark ettim. Neden böyle sundun? Dillon, bunun farkında olduğunuzu, gözünüzün üzerinde olduğunu belli edin diyor. Bir dahakine, bunu yapmaya çekinecektir.
7. Aksiyon alın
İşi kendisine mal eden hiçbir şey yapmaya gönüllü değilse, aksiyon alabilirsiniz. Projedeki katkınızı göstermek için her fırsatı kullanın. Bilginizi kanıtlamak için “Gerek yüz yüze, gerek e-postayla fikrin konusu ne zaman açılsa, ayrıntılar ve yanıtlarla araya girin” diyor Dillon.
8. Diğerlerinden yardım istemeyi düşünün
Katkılarınızın farkında olan, ve toplantıda proje konusu açıldığında sizin adınıza konuşabilecek bir üçüncü kişi bulabilir; kendisine şöyle diyebilirsiniz: Toplantı sırasında bana bu konuda sorular sorabilirsen sevinirim. Böylelikle toplantıda, gerçekte kimin sorumluluk taşıdığı herkesin zihninde yer eder.
9. Konuyu bir yöneticiyle konuşun
Yukarıdakilerin hiçbiri işe yaramıyor ve işinizi kendisine mal eden kişi bunu sistematik hale getirmiş gibi hissediyorsanız, Dillon patronunuzla veya başka bir yöneticiyle konuşmanızı öneriyor. Sürekli sızlanan biri izlenimi bırakmamanız konusunda da uyarıyor. Kişinin arkasından konuşuyormuş gibi değil de, iyi bir çalışma ilişkisi oluşturmaya çalışıyormuş türünden bir çerçeveye oturtun.
10. Bir sonraki seferde proaktif davranın
Bir sonraki fikri kim üst yönetime sunacak? Sorulara kim cevap verecek? Dillon, kimin ne yapacağını gösteren bir çizelge oluşturmayı öneriyor. “Bunu yazıya dökün ve e-postada saklayın” diyor.
11. CC ve BCC kullanın
Çalışmanızı bir başkası bir kez kendine mal ettiyse, bir sonraki seferde fikrinizi e-postayla açık ederken bir iki CC ve BCC kullanabilirsiniz. Böylelikle verdiğiniz katkıyı korumuş ve bu durumun tekrar yaşanmasının da önüne geçmiş olursunuz.
12. Katkının paylaşılmasına model oluşturun
Katkının paylaşılması konusunda cömert davranırsanız, diğerleri de sizi izleyecektir. Ama aşırıya kaçıp, herkese de teşekkür etmeyin; katkı verenlerin önemini azaltmış olursunuz; döngü en başa döner.
Özetle, Hatırlanması Gereken Prensipler
Yapın:
- Sakinleşmeye zaman ayırın ve durumu değerlendirin.
- Her fırsat bulduğunuzda verdiğiniz katkıyı belli edin.
- Konuşma sırasında fikrin konusu açıldığında, çalışma arkadaşlarınızdan isminizi zikretmelerini isteyin.
Yapmayın:
- Yaptığın her şeyden paye almanız gerekiyormuş hissine kapılmayın.
- Her durumda kişinin kötü niyetleri olduğu varsayımına kapılmayın.
- Suçlamalarda bulunmayın. Bunun yerine, niye böyle olduğunu anlamak için kişiye sorular sorun.
Amy Gallo'nun yazısından uyarlanmıştır.
Harvard Business Review Türkiye, Mayıs 2015