Atatürk'ün En Yakın Mesai Arkadaşlarından Süreyya Anderiman'ın Japonya'da İntihar Ettiğini Biliyor muydunuz?
Bir garip vaka...
Kaynak: Atatürk Ansiklopedisi
1900'de Suudi Arabistan'ın Taif şehrinde doğan Anderiman 59 yıllık hayatının 33 senesini bir diplomat olarak geçirir. Atatürk ile yakınlığı ise 4 yıl sürer.
Önce Robert Koleji'ni bitiren Süreyya Bey, ardından Hannover Üniversitesi'nde mühendislik eğitimi alır. Almanca, Fransızca, İngilizceyi anadili gibi bilen Süreyya Bey, bir süre Göztepe Amerikan Okulu'nda hocalık yapsa da 1926'da Dışişleri'ne girer.
Bu arada hukuk eğitimi de alan Süreyya Bey, New York Başkonsolosluğu'na tayin olur. Amerika'da bulunduğu yıllarda da Columbia Üniversitesi'nde eğitim alan Süreyya Bey'in...
Atatürk'le mesai arkadaşlığı ise 1934'te başlar. C.başkanlığı Özel Kalem Müdürlüğü'ne teamül gereği Dışişleri'nden seçilen kişiler atanmaktadır. O sıralar Özel Kalem olan H. Rıza Soyak, G. Sekreterliğe atanınca boşalan göreve Süreyya Bey atanır.
Özel kalem olması sebebiyle Atatürk'ün günlük çalışma programını belirlemek, kabullerin gerçekleşmesini sağlamak, resmi ve özel yazışmaları yapmak, protokol ve tören işlerini yönetmek...
Gibi görevleri yerine getiren Süreyya Bey, Atatürk’ün dil, tarih ve kültür çalışmalarında bizzat yanında bulunur. İhtiyaç duyulan kitapların temininden, tercüme edilmesine kadar birçok konuda Mustafa Kemal Atatürk’e yardım eder.
Bunların yanında Süreyya Bey'in en önemli görevlerinden biri Hatay Meselesi'nde olur. Yabancı ajanslardaki yayın ve propagandaları takip eder ve Atatürk'e bilgi verir. Gazi'nin hastalığı sürecinde ve...
Son günlerinde yanındadır. Tedavi için doktorlarının istediği ilaçların temin edilmesi konusunda yurt dışı elçilik ve temsilciklerle yazışmalar yapar. 10 Kasım 1938'den sonra ise İsmet Paşa'nın özel kalem müdürü olarak 1945'e kadar görevine devam eder.
Süreyya Bey, İkinci Dünya Savaşı yıllarında gece gündüz radyoları dinler savaşın aşamalarını takip eder, not tutar. Churchill'den Hitler'e kadar her türlü gelişmeyi İsmet Paşa'ya rapor eder.
Zaten Atatürk'le çalışırken de tercümanlık yapmasının yanı sıra yabancı misafirlere mihmandarlık yapan Süreyya Bey, 1943'te İkinci Kahire Konferansı'na katılır ve Türk heyetinin tercümanlığını yapar. Ayrıca İnönü-Roosevelt görüşmesinde de hazır bulunur.
1945'te San Francisco Konferası'na katılan Türk heyette de yer alan Süreyya Bey, dönüşte Dışişleri'ndeki görevine iade edilir. Hemen sonrasında ise Oslo'da elçiliğe atanır.
12 yıl bu görevini sürdüren Anderiman, 57 senesinde ise Tokyo'da büyükelçi olarak görevlendirilir. Bu arada 1939 yılında yılında Nükhet Hanım ile evlenen Süreyya Bey bu görevlerinde hep eşi ile birliktedir.
Mizaç olarak utangaç, çok terbiyeli ve az konuşan biri olarak tanınan Süreyya Bey ve eşi Nükhet Hanım'ın da başına ne geldiyse Tokyo'da gelir. Gazeteci Gürkan Hacır'ın yazdığına göre...
Demokrat Partili TBMM Başkanı Refik Koraltan, Menderes de dahil Türk heyetinin Japonya gezisinde Nükhet Hanım ile yakınlaşır. Bu yakınlaşmanın nihayeti bilinmez ama Süreyya Bey, muhtemelen kıskançlık ile bir gece eşini boğar ve kendisi de intihar eder.
Anderimanlar'ın cansız bedenlerini Ateşemiliter Ertuğrul Alatlı bulur. Dışişleri Bakanı Selim Sarper’in tahkik edileceğini söylemesine rağmen olayın perde arkası aydınlatılamaz.
Resmi açıklama ise 'Anderiman'ların birlikte intiharı'dır. Cenazeler ise Japon Başbakanı ve Dışişleri Bakanının katıldığı resmi törenin ardından Tokyo’dan özel uçakla Türkiye getirilir ve 11 Ekim 1959 günü askeri törenle Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilir.
Süreyya Bey'i 2. Kahire Konferansı sırasında Churchill'in hemen arkasında görebilirsiniz.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Yorum Yazın
Acı bir olay; bir zamanlar ne kadar nitelikli insanların önemli görevlere getirildiğini günümüzdeki durumla kıyaslamak ise ayrı bir üzüntü sebebi..
Yine demokrat parti ve yine evli bürokratların karısı... Çok ilginç.
menderes diyor o işin arkasında başka şeyler vardır bence