Anlamlarını Düşünerek mi Kullanıyoruz? İşte Klişe Haline Gelen Siyasi Söylemler
Son 20 yıl içerisinde siyasi literatürümüze pek çok yeni kavram ve tanımlama girdi. Bazıları sık kullanıldığından dilimize yerleşmeye başladı. Kullananları kim olursa olsun, bu kavram ve tanımlamalardan bazıları beni çok rahatsız ediyor.
Klişe haline gelen bu kavramlar ve tanımlamaları kullananlar da aslında anlamını düşünerek kullanmıyorlar. Genel olarak da toplumun kafasını karıştırmak için kullanıldıklarını düşünüyorum. Zira halkımızın büyük bir kesimi, anlamadıkları kavramları, tanımlamaları duyduğunda çok önemli bir şey söylenmiş izlenimine kapılıyor.
Bunlardan ilk aklıma gelenleri sıraladım. Benim kaçırdıklarımı da siz ekleyin:
Toplum mühendisliği:
Teknik üniversitelerin fakülte listelerine baktım ama böyle bir fakülte göremedim. Sadece siyaset bilimi ve sosyolojide kullanılan bir kavramdır. Bu kalıbı kullananlar çok değişik amaçlarla kullanıyorlar. Genellikle de karşı tarafının eylem ve söylemlerinin toplumu yanıltmak amaçlı olduğunu belirtmek için kullanılıyor.
Asimetrik savaş: Sözlük anlamı, güçsüz olan askeri birliklerin daha güçlü olan askeri birliklere karşı yürüttüğü gayrinizami unsurlarını da barındıran savaş yöntemidir. Ancak askerlere karşı yürütülen Balyoz, Ergenekon, Poyrazköy vs gibi davalarda sahte belge, bilgi ve CD üretme fiili anlamında kullanılıyor.
Yandaş: Hükümeti destekleyen medya ve iş adamları için kullanılıyor
Candaş: Hükümet karşıtı iş adamı ve medya patronları için kullanılıyor.
Çapulcu
Hükümete muhalif, halktan kişiler
Ayyaş: Bazı eski devlet büyüklerini tanımlamak için kullandılar. Tepki gelince de çark edildi.
Faiz lobisi: 'Interest' sözcüğünün asıl anlamı 'ilgi, alaka, çıkar'dır. Faiz anlamı sadece ekonomik metinlerde kullanılır. İngilizcedeki 'Interest Lobby' terimi ise 'Çıkar Lobisi' demektir ve 'Ortak çıkarları için lobi yapan grup' anlamına gelmektedir.
Sanırım iktidarın danışmanları bu terimi Türkçeye yanlış çevirdiler. Ama “her türlü kötülüğün kaynağı” anlamı ile halk diline oturdu.
Algı operasyonu: Muhaliflerin her türlü ciddi eleştiri ve tespitlerini çürütmek için kullanılıyor. Toplumu yanlış şeylere inandırmak için kullanılan bilgi, belge ve söylevlerin tamamı algı operasyonu olarak kabul ediliyor.
Fıtrat: Arapça ve özellikle de halkın anlayamayacağı sözcükler çok revaçta. Bu kelime ile, işin doğasında var, demek isteniyor. Ama Arapça söylenince uhrevi bir hal kazanıyor. İlk kez, madencilerin ölümünde kazayı basitleştirmek ve normalleştirmek için kullanıldı.
Sehven: Yanlışlıkla, anlamına geliyor. Ama böyle söylenince çok ciddi bir mazeret haline dönüşüyor. Bir subayın telefonuna başkasının arkadaş listesi eklendiği ortaya çıkınca, bu transferin sehven yapıldığı söylendi. Böylece, sehven kelimesini bilmeyen halk için kabul edilebilir bir mazeret üretilmiş oldu.
Müfteri: İftira atan, iftiracı. Ama iftiracı demek yerine, müfteri deyince, bu kelimenin anlamını bilmeyenler tarafında daha ciddiyet ve ağırlık kazanıyor.
Paralel: Mütedeyyin ama çok tehlikeli ve iktidar düşmanı kişiler ve örgütler. Her kötülüğün kaynağı.
Zamanlama manidar: Aslında bahsedilen konu doğru ama durduk yere şimdi niye sorun yaratıyorsun.
Montaj kaset
Rüşvet ve hırsızlıkla ilgili bilgi, belge ve görüntüler.
Kavas: Sözlük anlamı, Elçilik veya konsolosluklarda görev yapan hizmetli ama aynı zamanda “kavat”, “pezevenk” anlamına da geliyor.
Esed: Dostluk bozulunca isim yumuşatılarak, hakarete dönüştürülüyor.
Dönek: Biz küçükken tuttuğu futbol takımını değiştirenlere denilirdi. Şimdi iktidarla görüş ayrılığına düşenlere verilen unvan.
Fırıldak: İşini sürdürebilmek için iktidara yanaşan iş adamları ve gazetecileri tanımlamakta kullanılıyor
Liboş: Her devrin adamı. Bizim gençliğimizde bir tek kişi için söylenirdi. Şimdi sanki klonlandılar.
Din düşmanı: İktidara muhalefet eden herkes.
Cibiliyetsiz: Sözlük anlamı; yaradılıştan kötü, sütü bozuk, soysuz kimse. Birisine soysuz deseniz hakaret suçu işlemiş olursunuz. Ancak cibiliyetsiz dediğinizde hakaret yumuşatılmış olarak kabul görüyor ve suç olmaktan çıkıyor. En azından bazı kişiler için.
Bunlarrrr: Türkiye’de yaşayan ve sadece iktidardakiler tarafından bilinen ve görülebilen çok tehlikeli bir halk.
Onlarrr: Bunlarrrr ile kan bağı bulunan yakın akraba topluluğu.
Yok hükmünde: İşimize gelmeyen, aleyhimize alınan kararların tümü.
Görülen lüzum üzerine: Aslında böyle bir karar aldık ama biz de tam nedenini bilmiyoruz.
Gereği yapılacak: Ne yapılması gerektiğini şu an bilmiyoruz ama mutlaka bir şeyler yapılır.
Görevden affını istemek
İstifa ediyorum dersem üstlerime karşı saygısızlık etmiş olurum. En iyisi böyle bir şey uydurayım.
Sağlık nedenleri yüzünden …: Aslında gayet sağlıklıyım ama kovulmamın anlaşılmaması için böyle bir palavra sıkıyorum.
Sözde bilmem nere sorumlusu: Genellikle terör örgütlerinin yakalanan ya da öldürülen bölge sorumluları için kullanılır. İtibarsızlaştırmak için kullanılan bu tanımlamaya doğru Türkçe açısından baktığımızda, biz bilmem nerenin bölge sorumlusu diye birini yakaladık/öldürdük ama sözde sorumlu çıktı, aslında değilmiş, anlamına geliyor. Halbuki, ‘sözde’ kelimesini kaldırıp, söylense daha vurgulayıcı olur.
Bunu nasıl okuyorsunuz: Beni uyuz eden sorulardan biri de bu. Yahu, bunu nasıl yorumluyorsunuz, demenin suyu mu çıktı!
Kartlar yeniden dağıtılıyor: Genel olarak dış politikada kullanılan bu terim, bir bölgede güç dengelerinin yeniden değişmeye başladığını anlatıyor. Dış politikayı poker oyununa benzetmektense satranç oyununa benzetmeyi tercih ederim. Ama politikacılarımızdan kaçı satranç oynamayı biliyor ki!
Yorum Yazın