40 Paralık Hak! Cumhuriyet Tarihimizin İlk Öğrenci Eylemi
Size, tam 97 yıl önce eylem yaparak, haklarına ve haklarımıza sahip çıkan öğrencilerin hikayesinden bahsedeceğiz. Cumhuriyet tarihimizin ilk öğrenci eylemi içeriğimizde.👇
1924 yılının bahar aylarında, Türkiye Cumhuriyeti yabancı şirketlerle, Osmanlı Devleti arasında yapılan anlaşmalarla ilgili bazı toplantılar gerçekleştirir.
Cumhuriyet ilan edilmeden önce İstanbul'un taşımacılık hakları, Belçikalı bir şirkette bulunuyordu. Artık Cumhuriyet ilan edildiğine ve bağımsızlığımızı kazandığımıza göre Türkiye'nin de hakları mevcuttu.
Yabancı şirketlerle masaya oturan Türkiye:
'Artık o dönem bitti, artık karşınızda özgür ve bağımsız bir ülke var. Yeni yapılacak şartnamelere benim de koyacaklarım var, benim de dediklerim olacak. Sadece sizin dedikleriniz değil! Bizim de artık haklarımız var. Türkiye Cumhuriyeti ile yeniden anlaşmak isteyen, şartlarımızı kabul edecek, etmeyenler bu masadan çekip gidecek' dedi.
İstanbul'da taşımacılık haklarını elinde bulunduran Belçikalı şirket önüne konulan şartları, kayıtsız şartsız kabul etti. Kabul ettiği şartlardan birisi de şudur:
Öğrencilerden, öğrenci kimliği gösterdikleri takdirde, tramvaya bindiklerinde tam biletin yarısı kadar bir para ödeyecekleridir. Ama Belçikalı şirket bu maddeyi uygulamamakta ısrarcıdır.
İstanbul'da öğrenciler tramvaya biner, kimliklerini gösterirler ama biletçi "Ben anlamam emir; herkes aynı ücreti ödeyecek. Tam para ödeyecek!" demesinin üzerine...
Öğrenciler emniyete başvurur. Emniyete başvuran öğrencilerin isteği kabul edilmediği gibi Belçikalı şirket, tramvaylarda olay çıkmasın diye, her tramvaya birer polisin görevlendirilmesini talep eder.
Tarih 15 Kasım 1924, Cumhuriyet tarihimizin ilk öğrenci eylemi işte o gün gerçekleşiyor.
O gün bütün öğrenciler ortak bir karar alır. Bu karara göre 15 Kasım günü öğrenciler, tramvay duraklarından tramvaya binecek ve hakları olan, tam biletin yarısı kadar para ödeyeceklerdir. Eylem sadece bundan ibarettir.
Harbiye tren istasyonundan, 3 öğrenci biner. Biletçiye tam biletin yarısı olan parayı uzatır. Biletçi kabul etmez. O sırada bir arbede yaşanır ama öğrenciler kararlıdır.
Tesadüf eseri o esnada, tramvay yolunda onarım olması nedeniyle Belçikalı şirketin çalışanları da orada bulunmaktadır.
Vatman tramvayı durdurur. 3 öğrenci tramvaydan aşağı indirilir, oradaki işçiler ve şirket yöneticileri tarafından feci şekilde dövülür.
Bununla kalmaz, tam o sırada kalabalığın içinden 2 el silah sesi duyulur. Geriye yarım bilet parası yerine, yerde kanlar içinde yatan iki öğrenci kalır.
O yıllarda tam bilet 80 paraydı. Tam biletin yarısı ise 40 para yapıyordu...
İşte 40 paralık adam deyimi de buradan gelmektedir. 40 paralık adam sözü birilerini aşağılamak, küçümsemek anlamında kullanılan bir deyimdir.
Oysa 40 paralık adamlar, Cumhuriyet tarihimizde kendilerinin ve bizim haklarımızı savunmak isteyen, öğrencilerden başkası değildir.
Yaşanılanlar üzerine, öğrenci indirimi yürürlüğe girer. Şu an bile devam eden, toplu taşımada öğrenci indirimi, 40 paralık adamlar sayesinde hayata geçmiştir.
İşte Cumhuriyet'in tanımı bu olaydır...
Yorum Yazın