Hava Yollarının Son Yıllardaki En Büyük Krizi Boeing 737 Max Kazalarının Sebebi Ne?
Güvenli ve hızlı yolculuk için neredeyse vazgeçilmez olan hava yolunu kullanmak çoğu durumda artık tercihimize bile bağlı değil. İşte tam da bu sebeple son 6 ayda yaşanan iki Boeing 737 Max 8 ve 9 kazasını anlamak çok mühim. Kazalara dair güncel haberler bir yana, biraz da uçağa dair ortaya atılan tartışmalara, kazanın olası sebeplerine bir bakalım istedik.
Araştırdık, anlatmaya geldik.
2011 yılında başladı 737 Max projesi
Bildiğiniz gibi bir uçağın tasarlanışı, projelendirmesi ve üretilmesinin ardından bir pistte yerini bulabilmesi için geçerli sertifikaları almaları gerekiyor. Boeing bir ABD firması olduğu için FAA(Federal Havacılık Otoritesi) tarafından onaylanması gerekliydi, 2017'de işlemler sonlandırıldı. Yani her şey çok yeni.
Bir önceki modele göre baa da uzun olan bu yeni uçağın iddiası daha tasarruflu bir uçuş sağlamasıydı. Daha fazla yolcu, daha az yakıt.
Uçakta rakipleri geride bırakabilmek ve rekabette öne geçebilmek, hem de yüksek tasarruf için yenilikler yapılmıştı. Örneğin kanat uçlarındaki kıvrımların maksadı buydu.
Yapılan bir diğer güncelleme motorun diğer modellerden daha yüksekte konumlandırılmasıydı.
Kazalarda etkisi olup olmadığı henüz net değil, olsa olsa ikincil bir sebep olarak görülebileceği düşünülüyor. Yarattığı denge problemleri lisans sürecinde göz önüne alınmış olsa da kazaya sebep olmuş olma ihtimali şimdilik düşük olarak görülüyor.
Uçakta yapılan bu güncellemeler ışığında bir de kazalardan neler öğrendiğimize bakalım.
Gelelim vakalara. Ekim 2018'de gerçekleşen ilk kazanın sebebi olarak 'stall uyarı sensörlerindeki' hatalı ölçümler gösteriliyor.
Bu sensörler uçağın tutunma kaybını pilota bildirmek için tasarlanmış.
Endonezya'da görevli komite bu hata ortaya çıktığında şu veriye de ulaşmış: Hem sensör hem de ilgili yazılımlar önceki Boeing modellerinden farklı çalışma prensiplerine sahipken pilotlara herhangi bir bilgi verilmemiş.
Bu hayati öneme sahip sensörler hakkında biraz detaya girmek gerekebilir.
Bahsi geçen sensörler uçağın burnunda normalden daha yukarı meyil varsa bunu tespit edip düzeltmeye yarıyor. Bu tip bir durumda dengeleyen sistemler pilottan bağımsız devreye giriyor ve uçağın kontrol kaybını önleyebiliyor.
Kaza, bahsi geçen sensörlerdeki hatanın her şey yolundayken sistemlerin uçağı aşağı doğru yönlendirmesiyle ortaya çıkmış gibi görünüyor. Uçağın neredeyse dimdik yere çakılmış olması da bu ihtimali destekliyor.
Olay ardından Boeing bir bültenle bu güncellemeyi yayınlasa da kazada yaşananları telafi etmedi. Fakat tüm sorun Boeing'in bilgilendirmesiyle ilgili gibi görünmüyor.
Uçağın bir önceki uçuşunda beklenmeyen, yanık kokusuna benzer 'alarm verilmesi gereken bir koku, olağanın dışında sarsıntı raporlanmıştı. Bu raporun ardından pilot acil bir durum olmadığını belirterek bir sonraki uçuşu sürdürme kararı almıştı.
FAA, bu sensör hatası pilotlar tarafından fark edilemezse uçağın kontrolünün yitirilmesine sebep olacağını açıkladı.
Tüm hava yolu şirketlerine iletilen uyarının ana fikri şuydu: Bu kontrol kaybının sonucu olarak uçağın burnu aşağı doğru yönelebilir ve irtifa kaybı çarpışmaya sebep olabilirdi. Uçağın diğer modellerden biraz daha uzun olduğu ve motorun konumlanışının halihazırda dengeyi riskli konuma soktuğu bilgisini de yeniden hatırlayalım.
2019 yılında ikinci kazaya karışan Etiyopya Hava Yolları pilotlarının da bilgilendirilmiş olduğu varsayılıyor.
Bu varsayıma rağmen pilotların birebir bilgi sahibi olup olmadıkları netleşmiş değil fakat uçakla iletişimin kalkıştan hemen sonra kesilmesi, benzer bir yere çakılma durumunun yaşandığına dair şüpheler sorunun ne olduğuna dair fikir edinmemizi sağlıyor.
Şimdilik olan bu. Ortaya çıkacak raporlarla hep birlikte aydınlanacağız gibi görünüyor.
Bugün ise aynı uçak Çin'de düşerek tartışmaları tekrar alevlendirdi.
China Eastern Havayolları'na ait uçak 133 kişiyi taşıyordu.
Yorum Yazın
Düşen uçak 737 max mıymış ki? Normal 737 değil mi? Haber son kazada sanki max düşmüş gibi yapılmış.