Yas, Vefat, Ayrılık, Aşk Acısı ve Kederi Hafifletmenin Bilimi
Merhaba Sevgili Onedio Ailesi,
Bugün, yasın bilimini, aşk acılarını, vedaları, vefatları ve bunların bilimsel sürecini konuşuyoruz. Yas tutmak sadece bir üzüntü hali değil, aynı zamanda ulaşamayacağımız birine duyulan özlem ve arzu durumudur. Ulaşma isteğidir. Peki bunu nasıl aşabiliriz? Nasıl hafifletebiliriz? Şimdi başlıyorum.
Yas ve Keder süreci, sağlıklı bir zihin-beden bağlantısı gerektiren çok doğal bir duygudur. Doğru düşünce kalıpları ve yaklaşımlarla karmaşık olan bir yas sürecinin içinden geçerek ve sağlıklı bir şekilde üstesinden gelebiliriz.
Bu tabii ki, kaybın türüne ve bağımızın derinliğine göre değişen bir süreçtir ve antidepresan ilaçlarla kesinlikle kullanılmamalıdır.
Yastan tamamen geçmek onu tedavi etmenin en iyi yöntemidir. Eğer 3 ila 6 ayı aşan bir yas haliniz varsa ve günlük hayatta fonksiyon sağlamak konusunda güçlük çekiyorsanız bir terapiste veya uzmanına danışmanızda oldukça fayda var.
Şimdi devam edelim; bu süreç, üzüntüden daha fazlasıdır; ödülle ilgili beyin devrelerini harekete geçirir ve bu ulaşılması zor hatta imkânsız olan bir şeyin peşinde koşma dürtüsünden kaynaklanır. Onun karmaşık doğasını tanımak ve kaybedilen kişi veya olguyla olan ilişkimizi yeniden haritalandırmak, bu süreci sağlıklı bir şekilde aşmamıza yardımcı olur. “Yeniden Haritalandırmak” ne demek bu yazıda ve bölümün tamamında bahsediyorum.
Kurduğumuz ilişkilerde ki mekânı, zamanı ve duygusal yakınlığı kavramak, yas sürecini doğru yönlendirmemize; bunun yanında insanlara, hayvanlara veya eşyalara dair kurduğumuz bağları daha iyi anlamamızı sağlar. Yani gerçekleri kavramak, normal hayatımıza daha rahat dönmemizi sağlar. Karmaşık durumları sadeleştirmek duygusal tepkilerimizi daha iyi anlamamıza sebebiyet verir. O yüzden net ve basit düşünerek, kararlı olmak önemlidir. Beynimizin duygusal bağlanma haritası fiziksel ve zamansal yakınlıkla iç içedir ve birini kaybetmek bu haritayı yeniden düzenler. Bunu anlamak, kaybın duygusal sonuçlarıyla başa çıkmamıza yardımcı olur.
Sevdiğiniz insanlara değer verin ve onlara sevginizi onlar henüz yanınızdayken ifade edin.
Aşk veya sevgi hali ölüm veya ayrılıktan sonra bile belki içimizde devam eder ve sevdiklerimizle, onlar gittikten sonra bile bağımızı koruyabiliriz ama içimizde paylaşamadığımız duygular kalsın istemeyiz. O yüzden hazır fırsat varken, duygularınızı açık yüreklilikle paylaşın, sarılın.
Yasın üstesinden gelmek, bir kişinin yokluğuna dair farkındalığımızı yeniden haritalandırarak mümkün olur dedik. Bunun için konuyla ilgili günlük tutmak ve konuya odaklanarak meditasyonlar yapmak gibi araçlar kullanabiliriz. Duygusal bağlılığımızı inkâr etmeden, bugüne kadar yaşadıklarımızı cebimize koyup hayatımıza yol almaya devam etmeyi seçmeliyiz.
O kişiye olan bağlılığınızı kabul edin ve benimseyin, ancak zihniyetinizi onun artık zaman ve mekandan kopmuş olduğunu anlayacak şekilde değiştirmeye çalışmaya başlayın. Anılara veya suçluluk duygusuna odaklanmadan bağınızı güçlendirmeye ve ama fiziksel dünyada onun olmadığını kabul etmeye biraz zaman ayırın. Yas ve kederin tam olarak işlenmek ve üstesinden gelmek için duygusal bağ korunurken, bunu mekansal ve zamansal temsiliyetten ayırmak gerekir. İşte “Yeniden Haritalandırmak” budur.
Bununla baş başa kalmak zor olabilir, ancak karşıt düşünceler, inkarlar veya maddeler yoluyla bundan kaçınmak hiç etkili değildir.
Beynimizde ki hipokampus, yas sürecinde hayati bir rol oynar ve beyindeki iz hücreleri, mekan ve zamanı yeniden haritalandırmaya çalışırken, bir yandan duygusal bağları korumaya çalışır. O yüzden zihinsel sağlığınız bu süreci atlatmanız için çok kritiktir. O yüzden sakın antidepresan veya madde kullanmayın. İyi uyuyun, bol su için, sağlıklı beslenin, güneşe çıkın, toprağa basın, medite olun, ve kendinize şefkatli davranarak sabırlı olmayı unutmayın.
Duygular hakkında yazmak, vücut ve beyin üzerinde sakinleştirici etkileri arttıran vagus sinirini uyararak yas sürecine yardımcı olur. Bunun yanında uzun nefes verme egzersizleri, ki bunun en iyi yöntemi olan çiftli nefes tekniği: Vagus tonunu iyileştirir, stresi düzenlemeye yardımcı olur. Bu tekniği Instagramda ve Tiktok da 'Anında Rahatlamanın Formülü” videosu olarak paylaşmıştım. Her stres hissettiğinizde bu yöntemi kullanabilirsiniz, zamanla o stres faktörü etkisini kaybeder.
Kaliteli Uyku, otonom uyarılmalarımızı kontrol ederek sağlıklı kortizol ritimleri oluşturarak keder ve yas gibi zor durumları daha verimli bir şekilde yönetmemize yardımcı olur. Kaliteli uyku, genel refahımızı, öğrenmemizi, yeniden haritalandırmayı, ilişkilerimizi, bağışıklık ve sinir sistemimizi olumlu olarak etkiler ve yeniler. İyi uyku, akıl sağlığı için en önemli eylemdir.
Sabah uyanır uyanmaz ilk 30 dakika içinde güneş ışığına maruz kalmak ve geceleri parlak yapay ışıklardan kaçınmak, uygun kortizol ritimlerinin oluşturulmasına yardımcı olur ve daha iyi uyku sağlayarak ve duygusal bütünlüğü destekler; bu da yasın karmaşıklığıyla baş etmek için gereklidir.
Keder ve yas, bahsettiğim uygun araçlar ve desteklerle giderilebilecek doğal bir süreçtir. Duygusal dayanıklılık oluşturmak bu durumu aşmanıza ve mevcut insan ilişkilerinizin değerini takdir etmenize yardımcı olabilir.
Yasın içinde yol alırken bilmeliyiz ki bunun belli bir zamansal aşaması yok, yas çok uzun bir süre sonra bile hala çözülmüyorsa, yaklaşık on kişiden birinde karmaşık yas süreci meydana gelir. Bir kayıp meydana geldiğinde, psikolojik ve fizyolojik durumumuz, yani zihinsel ve fiziksel sağlığımız, karmaşık ya da karmaşık olmayan bir yasla sonuçlanıp sonuçlanmayacağımızı güçlü bir şekilde belirler. Çok zor durumda hissediyorsanız tabi ki bir terapiste veya uzmana danışın. Ama onun dışında merak etmeyin, sabırlı olun, bize yasla nasıl yüzleşeceğimizi ve yas sürecinde nasıl yol alacağımızı öğreten bilimsel bir literatür var, ve bu bölümün tamamında bunların hepsinden bahsediyorum.
İnsanlarla, sevdiğimiz evcil hayvanlarımızla ve nesnelerle olan ilişkimiz üç boyutta haritalanabiliriz:
Mekan, zaman ve yakınlık derecesi. Bu boyutları anlamak, yas sürecini daha etkili bir şekilde atlatmamıza yardımcı olur. Birine fiziksel veya duygusal olarak nasıl erişeceğimizi bilmek, ilişkilerimizi daha güvenli hissettirebilir. Motivasyonumuzu mantıksal olarak anlamak, insanlara, hayvanlara veya eşyalara erişmenin yollarını bulmamızda bize rehberlik edebilir. İlişkilerin karmaşıklığını basitleştirerek, bu ilişkiler bizim için erişilebilir olmadığında, yani kayıp veya ayrılık yaşadığımızda neden incindiğimizi daha iyi kavrayabiliriz. Yani neyi kaybettiğimizi, ihtiyaçlarımızı ve sevgimizin boyutunu daha iyi algılarız. Bu farkındalık da, süreci kolaylaştırır.
Yasın içinde bir yön bulmak.
Şu cümle çok iyi ifade ediyor: Yas, kaybedilen veya bizden uzaklaşan bir kişiyle, bir yandan bağımızı korumaya çalışırken bir yandan da bu kopan bağı beynimizde yeniden haritalandırma sürecidir. Beyin, o kişi hakkındaki yakınlık derecemiz, mekanlar ve zamanlara dayalı bilgimizi koruyan bir hafıza koleksiyonuna sahiptir. Anılarımız, o kişiye, nesneye veya hayvana artık erişilemese bile bir yerlerde varlığını sürdürür. Bu da beynimizin onların yokluğunu anlamasını zorlaştırır. Yası atlatmanın en kolay yolları, konuyla ilgili günlük tutmak, dostlarla paylaşmak, terapi ve farkındalık meditasyonları yapmaktır. Çünkü zamanla bunlar beyinde yeniden haritalandırmaya yardımcı olan sinir sistemimizi yeniler. Bu yeniden haritalandırma süreci, zamanla, beynin o kişiyle ilgili hafıza koleksiyonunun, o kişinin mevcut var olma bilgisine uymadığını anlamasını sağlar. Akabinde, gerçekçi olmayan beklentiler yaratılması git gide azalır.
Şunu da bilelim ki: Acıyı cesaretle kucaklamak onu yumuşatır.
Sinir sistemimizi ve zihnimizi geliştirmek, yas sürecini benimsememizi ve bu süreci aşmamızı sağlar. Sevdiklerimizle anılar oluşturmak, duygusal bağlar kurmamıza yardımcı olur ve hayatı zengin ve yaşamaya değer kılar. İnsanların veya hayvanların bizim için neden derin anlamlara sahip olduğunu anlamak, o ilişkileri takdir etmemize ve onlara daha çok değer vermemize neden olur. Acıdan uzaklaşmamalı, ona hazırlanmalı ve süreci cesaretle kucaklamalıyız.
Kendi yas süreçlerimden de bahsettiğim bu konunun tüm detaylarını Youtube ‘da bulabilirsiniz. Tüm soru-görüş-konu ve konuk önerilerinizi Youtube ‘da yorum olarak yazabilirsiniz. Tüm yorumları okuduğuma emin olun. Bu süreçlerin içinden geçen dostlarınızla lütfen paylaşın. Takibe alın, bildirimleri açın.
Kendinize çok iyi bakın. Her şey geçiyor, bunu unutmayın. Sonsuz Sevgiler.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio