Sonra Duymadık Demeyin! 'Boğa Piyasası' Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şeyi Adım Adım Anlatıyoruz
Düşündüğünüz kadar karmaşık değil!
'Bull Market' yani 'Boğa Piyasası' nedir?
Boğa piyasası fiyatların yükseldiği veya yükselmesinin beklendiği bir finansal piyasa durumudur. 'Boğa piyasası' terimi genellikle borsadan bahsetmek için kullanılmaktadır fakat bonolar, gayrimenkul, para birimleri ve ticareti yapılabilen her şeye uygulanabilen bir yöntemdir. Menkul kıymet fiyatları ticaret sırasında sürekli yükselip düştüğü için 'boğa piyasası' terimi genelde menkul kıymet fiyatlarının büyük bir kısmının yükseldiği uzun dönemler için kullanılmaktadır. Boğa piyasaları aylarca hatta yıllarca devam edebilmektedir.
Boğa piyasalarını nasıl anlayabilirsiniz?
Boğa piyasaları iyimserlik, yatırımcıların güveni ve güçlü sonuçların uzun süre devam etmesi beklentisiyle nitelendirilmiştir. Piyasadaki eğilimlerin ne zaman değişeceğini sürekli olarak tahmin etmek zordur. Zorluğun bir kısmı psikolojik etkilerin ve spekülasyonların bazen piyasalarda büyük rol oynayabilmesinden kaynaklanmaktadır.
Bir boğa piyasasını tanımlamak için kullanılan belirli ve evrensel bir ölçek yoktur.
Fakat bununla birlikte bir boğa piyasasının en yaygın tanımı hisse senedi fiyatlarının genellikle %20'lik bir düşüşün ardından ve ikinci bir %20'lik düşüşün öncesinde %20 arttığı bir durum olmasıdır. Boğa piyasalarını tahmin etmek zor olduğu için analistler bu fenomeni gerçekleştikten sonra isimlendirebilirler. Tarihte görülmüş bir boğa piyasası 2003 ve 2007 yılları arasındaki dönemde gerçekleşmiştir. Bu süre boyunca S&P 500 öncesinde gelen bir düşüşün ardından önemli bir miktarda yükselmiştir. 2008 yılında bir ekonomik kriz yaşanmasıyla boğa piyasası döneminden sonra piyasada yeniden büyük düşüşler yaşanmıştır.
Boğa piyasasının özellikleri nelerdir?
Boğa piyasaları genellikle ekonomi güçlendiğinde veya halihazırda güçlü olduğunda gerçekleşmektedir. Bu piyasa türü genelde gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) güçlü olduğu ve işsizlik oranlarının düştüğü zamanlarla paralellik göstermektedir. Ayrıca çoğu zaman şirket kârlarının arttığı zaman dilimiyle denk gelmektedir. Yatırımcı güven endeksinin de bir boğa piyasası döneminde yükselişte olacaktır. Hisse senetleri için genel talep piyasanın genel durumuyla birlikte olumlu olacaktır. Bunlarla birlikte boğa piyasası dönemlerinde halka arz aktivitelerinde artış olacağı öngörülmektedir.
Bu faktörlerden bazıları daha kolay ölçülebilir olacaktır.
Şirket kârları ve işsizlik oranları ölçülebilirken piyasa yorumunun genel tonunu ölçmek daha zor olabilmektedir. Menkul kıymetler için arz ve talep inişli çıkışlı bir durumda olacaktır. Arz düşük talepse güçlü olacaktır. Yatırımcılar menkul kıymet almaya istekli olurken çok azı bunları satmaya istekli olacaktır. Bir boğa piyasasında yatırımcılar kâr elde etmek için borsada yer almaya daha isteklidirler.
Boğa piyasalarına karşı 'bear markets' yani 'ayı piyasaları'
Bir boğa piyasasının karşıtı bir ayı piyasasıdır. Ayı piyasaları düşmekte olan fiyatlar ve genelde kötümserlikle nitelendirilir. Piyasaları tanımlamak için kullanılan bu terimlerin adlarıyla ilgili boğa ve ayıların rakiplerine saldırma şekillerinden geldiği düşünülmektedir. Bir boğa boynuzlarını yukarıya kaldırırken ayılar pençelerini aşağı doğru hareket ettirirler. Bu hareketler bir piyasanın hareketleri için metafor olarak kullanılmaktadır. Eğilimler yukarı doğruysa boğa piyasasıdır. Fakat eğilimler aşağı doğruysa piyasa ayı piyasası olarak adlandırılır.
Boğa ve ayı piyasaları genellikle dört aşamadan oluşan ekonomik döngü ile denk gelmektedir.
Bu döngü aşamaları genişleme, zirve, daralma ve çukur olarak sıralanabilmektedir. Bir boğa piyasasının başlangıcı genellikle ekonomik genişlemenin önde gelen bir göstergesidir. Gelecekteki ekonomik koşullarla ilgili kamuoyu hissiyatı hisse senedi fiyatlarını yönlendirdiği için piyasa, gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) büyümesi benzeri daha büyük ekonomik önlemler alınmaya başlamadan önce bile sık sık yükselir. Benzer şekilde, ayı piyasaları genellikle ekonomik daralma gerçekleşmeden önce ortaya çıkmaktadır.
Peki bir boğa piyasasından nasıl avantaj sağlanır?
Yatırımcılar bir boğa piyasasından faydalanmak için erkenden satın alım yapmalıdır. Bu sayede yükselen fiyatlardan yararlanabilirler. Fiyatlar zirveye ulaştığında da satış yapmalıdırlar. Bu noktaların ne zaman olacağını tahmin etmek zor olsa da çoğu kayıp küçük ve kısa süreli olacaktır. Aşağıda yatırımcıların boğa piyasası dönemlerinde kullandıkları birkaç önemli stratejiyi incelenecektir. Bununla birlikte piyasanın durumunu mevcut haliyle değerlendirmek zor olduğu için bu stratejiler bir dereceye kadar risk de içermektedir.
1. Al ve tut stratejisi
Yatırımdaki en temel stratejilerden biri belirli bir menkul kıymeti satın alıp daha ileri bir tarihte satmak için elinizde tutmaktır. Bu yöntem yatırımcının güvenini gerektirmektedir çünkü menkul kıymeti satın alırken ileride fiyatının yükselip yükselmeyeceği kesin değildir. Bu yüzden boğa marketlerindeki olumluluk al ve tut stratejisinin kullanılabilmesine olanak sağlamaktadır.
2. Arttırılmış satın al ve tut stratejisi
Arttırılmış al ve tut stratejisi, al ve tut stratejisinin bir varyasyonudur ve bu stratejiden daha risklidir. Arttırılmış al ve tut stratejisi arkasındaki dayanak bir yatırımcının fiyatı artmaya devam ettiği sürece belirli bir menkul kıymetteki varlıklarını arttırmaya devam etmesinden kaynaklanmaktadır. Yükselen holdinglerin yaygın olarak kullandığı yöntem, bir yatırımcının borsadaki her yükselişte ek sabit miktarda hisse almaya devam edeceği düşüncesini barındırmaktadır.
3. Trend dışı fiyat hareketi eklemeleri stratejisi
Bir trend dışı fiyat hareketi, bir menkul kıymet fiyatındaki genel eğilimlerin tersine döndüğü kısa bir süreçtir. Bir boğa piyasası sürecinde bile hisse senedi fiyatlarının sadece yükselmesi çok görülmemektedir. Genel eğilim yukarı doğru olsa bile küçük düşüşlerin görülmesi muhtemeldir. Bazı yatırımcılar boğa piyasasındaki trend dışı fiyat hareketi dönemlerini bekler ve bu dönemde satın alım yaparlar. Bu stratejinin arkasındaki düşünce boğa piyasasının devam edeceğini varsayarak söz konusu olan menkul kıymetin hızlıca yükseleceği ve yatırımcının bu dönemde ucuza satın alım yapmasıyla kârlı olacağı düşüncesidir.
4. Vadeli al-sat stratejisi
Bir boğa piyasası döneminden kâr etmeye çalışmanın en agresif yolu vadeli al-sat stratejisi olarak bilinen süreçtir. Bu stratejiyi kullanan yatırımcılar kısa süreli satış ve diğer yöntemleri kullanarak çok aktif roller alacaklardır. Bunu daha büyük bir boğa piyasası bağlamında meydana gelen değişiklikler sırasında en yüksek kazançları sağlamaya çalışmalarıdır.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım...
Yorum Yazın
Türkiye borsasında bu kuralları ya da genellemeleri bozan çok etken var. Piyasa zaten çok sıkıntılı. Hep büyük şirketlere yatırım gerçekleşmiyo. Milyon dolar... Devamını Gör