Orta Asya'dayken Çeşitli Şamanizm Adetleri Uygulayan Türkler Şaman Ayinini Nasıl Yapıyordu?
Şamanizm bir din olmamakla birlikte, Türklerin en eski inanış biçimi olarak kabul edilir. İnanışa göre şamanizmin genetik kökenleri var ve şaman olup olamayacağınız çocukluğunuzdan belli olur. Tanrıdan işaret alındıysa başka bir seçenek de kalmaz geriye.
Gelelim bambaşka adetlere sahip şamanların ayinleri nasıl yaptığına:
Şamanizm öğretisine göre dünya iyi veya kötü ruhların etkisi altındadır. Şaman da genellikle davul veya topuz ile yapılan ayinlerde şaman transa geçerek bu ruhlarla iletişime geçer.
Ayin sırasında şaman yardımcı ruhlarını davulun içinde toplar. Davulun işlevini belirleyen de müziğin büyüsüdür.
Davulu olmayan şamanlar davul yerine bir tür binek hayvanı kabul ettikleri asayı kullanırlar.
Ayrıca ruhların yerinin belirlenmesi ve şamanın dünyayı görmesini sağlamak amacıyla ayna kullanılır. Ama bu ayna bizim bildiğimiz aynalardan değil, demir veya bakırdan yapılmış içbükey eşyalardır.
Şamanın kendisine yardım eden unsurlardan bir diğeri de elbisesidir.
Bu elbise yolculuğun türüne göre en iyi hizmeti sunacak şekilde tasarlanır. Kartal, geyik, ayı biçiminde yapılmış ya da bu hayvanlara işaret eden çeşitli unsurları bünyesinde barındıran elbiseler en yaygın olanlarıdır.
Şamanın giydiklerinin toplamda 600 parçadan oluştuğunu söyleyelim, bu bambaşka bir konu diyebiliriz. Gelelim törenlere...
Ayinlerin amaçlarına göre farklılık gösterdiğini de belirtelim.
Altaylılar’da şaman (kam) sadece Ülgen’e kurban sunmak için göğe çıkar ve bu yolculuk üç gün sürer.
Hazırlığa akşam başlanır ve tören alanı ıssız bir ormanda kurulan çadır olarak belirlenir. Şaman sürüden kurbanlık bir at seçer, Ülgen'in onayına sunar ve beğenilirse o akşam at kesilir. Ayine ertesi gün devam edilir. Şaman davulunda topladığı ruhlarla yolculuğa çıkar. Bu yolculuk göğe ya da yeraltına doğru olabilir. Göğe doğru olan yolculukta kurban göğün en üst katında bulunan Ülgen’e sunulur. Bunun ardından şaman bayılarak yere yığılır. Törenin üçüncü gününde saçı yapılır, eğlence düzenlenir. Şaman seyahatinde karşılaştığı ilginç olayları çadırdakilere anlatır. Yerin altına doğru olan yolculukta, kötü ruhlar yakaladıkları ruhları yer altına götürdükleri için şaman bu ruhları kurtarmak amacıyla yer altı dünyasının hâkimi Erlik’le de muhatap olmak zorundadır. Şaman için bu karşılaşma anı oldukça güçtür. Bu sırada şaman büyük bir cezbe halinde kendini kaybeder. Yeryüzüne dönerken Erlik tarafından hapsedilen ruhu yeryüzüne çıkarır. Bu âyinden sonra ayılan şaman orada bulunanları selâmlar.
Bir de hastalar için olan ayine bakalım... Şaman saçlarını çözerek dağıtır, hıçkırmaya başlar, giysilerini giyer ve süslerini takar.
Çubuğuna doldurduğu tütünden çekerken gittikçe sararır ve titremeye başlar. Biraz su içtikten sonra ağzındaki suyu çadırın dört bir yanına serper. Ocağa beyaz at kılları atılarak ateş söndürülür. Şaman güneye yönelir, bir şeyler mırıldanır, hıçkırır ve gürültülü bir biçimde geğirir. Bir yerlerde atmaca ya da martının çığlık atmasından sonra, şaman davulunu çalmaya başlar (kısık bir sesten gök gürültüsü gibi gürültülü bir tempoya ulaşır). Bu şekilde dalgalı bir davul çalar. Gürültü sırasında şaman büyülü şarkılar söyler, yerin kudretli öküzünü, stepin beyaz atını, ateş cinini vs. çağırır. Şarkı söyleyerek koruyucu cinlerin yanına gelmesini ve yardımlarını ister. Sorular sorup cevaplar alan şaman onların birden ortaya çıkmasıyla bayılır ve cinler hasta olan kişiye yardım ederler.
Bir de kadın şaman ayinine bakalım: Tacik ve Özbek şamanları, diğerlerine göre çoğunlukla kadınlardan oluşur. Bu kadınlar genellikle koruyucu ruhları izin vermediği için evlenemez.
Bu kadın şamanlar ayinlerini gündüz yaparlar. Besmele ve evliyalara dualarla tambur ve def eşliğinde başladıkları ayinler sırasında ayna ve içinde pamuk parçacıkları bulunan su kasesi kullanırlar. Bu sırada ruhlara un ve undan yapılmış yiyeceklerle boynuzlu küçükbaş hayvan veya piliç kurban edilir. Şaman ayin sırasında hastanın kafasını veya vücudunun büyük bir bölümünü beyaz bir bezle örter ve hastanın üzerine kurban kanı ile karıştırılmış bir yağ serper. Sonra kötü ruhların kötülük yapma yeteneklerine göre onların zararlarını önlemek amacıyla ip üzerine düğümler atıp cinleri etkisiz duruma getirir.
Tabii bir içerikte ayinleri her bir detayıyla incelemek mümkün değil. Üzerine tez bile yazılır. Sizin bildiğiniz başka şaman ayini ritüelleri varsa yorumlarınızı bekliyoruz.
Yorum Yazın
İslamdan iyidir aq
İyi yazı! Her insan kendine dikkat etmelidir. Göz sorunu olan varsa buraya gidin ve tüm bilgileri kontrol edin ve a href=" test edin/a. Harika bilgiler payla... Devamını Gör