İntihar Oranlarının Neden Bahar Aylarında Yükselişe Geçtiğini Biliyor musunuz?
Yapılan pek çok çalışma, intihar oranlarının en çok ilkbahar mevsiminde artış gösterdiğini kanıtlıyor. Peki bu mevsimde neden daha depresif hissediyor ve neden intihar eğilimi gösteriyoruz?
19. yüzyıla kadar uzanan çalışmalar, intihar vakalarının en yüksek olduğu mevsimin ilkbahar, en düşük olduğu mevsimin ise kış olduğunu gösteriyor.
İsveç'te bulunan Uppsala Üniversitesi'nden psikiyatri profesörü Fotis Papadopoulos, eğer kış mevsimindeki intihar oranlarını temel alırsak, ilkbaharda gerçekleşen intihar oranlarının %20-60 arası daha yüksek olduğunu belirtiyor.
Karanlık ve kapalı günlerin ruh hâlimiz üzerinde olumsuz etki yarattığını düşünürsek bu oranlar mantıksız görünüyor değil mi?
Konu hakkında bir teori, bu verilerin ruh hâlimiz üzerinde büyük söz sahibi olan serotonin nörotransmiterinde mevsimlere göre yaşanan seviye değişikliğiyle ilgili olduğunu iddia ediyor. Ayrıca serotonin seviyelerimizin güneş ışığına daha fazla maruz kaldığımız günlerde artış gösterdiği, aynı kişiden alınan kan örneğinin dâhi güneşli günlerde farklı sonuçlar verdiği görülüyor. Ancak bu bilgi de bizim için yeterli olamıyor, çünkü az önce de belirttiğimiz üzere, kış mevsiminde gerçekleşen intihar sayıları yaz mevsimine göre daha düşük...
Düşük bir oranda da olsa, antidepresan ilaçların da intihar riskini arttırabildiği biliniyor.
Selektif serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) adıyla bilinen ve vücudumuzdaki serotoninin beynimizi daha fazla uyarması yoluyla modumuzu yükseltmesi beklenen ilaçların da bunları yeni kullanmaya başlayan hastalarda intihar riskini arttırabildiği görüldü.
Papadopoulos, konu hakkında şunları söylüyor:
'Bir hastaya antidepresan verdiğimizde, ilacın etki etmesinin ve kişinin modunu yükseltmesinin üç-dört hafta aldığını biliyoruz. Birkaç haftalık bu süreç boyunca bazı hastalarımız fiziksel olarak daha aktif ya da telaşlı olabiliyor ve bu durum onların kimi zaman düşünsel olarak kötü etkilenmesine yol açabiliyor. Belki de güneş ışığının da üzerimizde bu ilaçlara benzer bir etkisi vardır.'
Toplamda 12,000 intihar vakasına dair adli tıp ve meteoroloji kayıtları Papadopoulos tarafından incelendi.
Ulaştığı sonuçlar Papadopoulos'a küçük bir grup için aylık güneş ışığı süresiyle intihar riski arasında bir ilişki bulunduğunu gösterdi. Üstelik bu oranlar ölüm zamanında antidepresan ilaç kullanmakta olan insanlar için de farklı değildi. Kaldı ki bu oranlar yine de elimize sağlam kanıtlar vermiyor. Günlük güneş ışığı süresinin yalnızca küçük bir insan grubunu etkilediği anlaşılıyor. Kısacası henüz güneş ışığı ve intihar arasında çok güvenilir bir bağ bulunabilmiş değil...
Konu üzerine tek teori güneş ışığıyla ilgili değil.
Bir başka teori, ilkbaharda artış gösteren polenlerin immün sistemimizde değişikliklere sebep olarak beyin kimyamızı değiştiriyor olabileceği yönünde. Maryland Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden psikiyatri profesörü Teodor Postolache, konu hakkında şunları söylüyor:
'Havadaki polen artışının insanlardaki intihar riskini arttırması biraz zorlama bir düşünce gibi görünüyor. Ancak elde ettiğimiz veriler, havadaki yüksek polen oranıyla özellikle kadınlarda rastlanan intihar vakalarının artış gösterdiği yönünde...'
Bugün hâlâ konu hakkındaki bilgimiz oldukça sınırlı.
Güneş ışığına maruziyet ve intihar oranları arasındaki ilişkiye dair pek bir şey bildiğimiz söylenemez. Ayrıca depresyon ve ruh hâlimizdeki değişimlere neyin sebep olduğu ve bunların nasıl çözülebileceği hakkında da pek bir fikrimiz yok. Ancak şunu biliyoruz ki antidepresan ilaçlar intihar eğilimine çözüm sunmaktan oldukça uzak ve eğer kullanılmaya devam edeceklerse de daha işe yarar hâle getirilmeleri gerekiyor...
Yorum Yazın