Burak Öge Yazio: Narsistin Görünen ve Görünmeyen Yüzü
Bugün sizlerle narsistin gizli yüzünü konuşacağız.
Narsistin bir görünen bir de görünmeyen yüzü vardır.
Narsistlere dışardan baktığınızda parlayan yıldız gibidir. Çevresindekiler buz dağının üstündeki tarafı görürken, buz dağının altını sadece yakınları görür. Buz dağının görünen yüzünde narsistin şu özellikleri vardır: Herkese ilgi alaka gösterir. Uyum içerisinde olur. Herkes tarafından sevilen ve taktir gören kişidir. Kimse “bu kişi de bir problem var” demez. Görünmeyen yüzüne ise sadece en yakınları maruz kalır. Gizli narsistin buz dağının altındaki özellikleri ise şunlardır; bencil kimseyi önemsemeyen, insanlarla çıkar ilişkisi kuran, aşırı öfkeli, insanlara kin besleyen kılık değiştirme ustalarıdır.
Gizli narsistler ilgiyi ve övgüyü üzerine çekmeye çalışır. Kendisinden ödün vermez. Nazik yaklaşarak insanlardan puan kazanmaya çalışır. Herkesin aklında çok iyi bir imaj bırakmak gibi bir amacı vardır. Çünkü kendilerini kusursuz görürler. Dışarıdan gelecek eleştirilere karşı bu şekilde önlem alırlar.
Gizli narsist Kendisinin mükemmel olduğunu düşünür göz kamaştırıcı bir görüntüsü vardır. Dışarıdan baktığınızda ne kadar karizmatik, giyimine aşırı önem veren kişi gibi algılarsınız. Kıyafetinden tutun, kokusuna, bilgisine kadar her şey önceden düşünülmüştür ve göz kamaştırır. Narsistlerin gerçek karakterleri ortaya çıkarsa arzuladıkları saygı, statü ve prestiji koruyamayacaklarını düşündükleri için kendilerini en iyi şekilde sunmaları gerekir. Gizli narsistler kılıklarını gizlemek için belli başlı meslekleri dahi seçebilirler; örneğin başarılı aktörler, hayır sever iş adamı, politikacılar, din adamları hatta psikoterapistler olarak karşımıza çıkabilirler. Yüksek statülerini kullanarak parlayan bir yıldız imajı yaratmaya çalışırlar.
Narsistin en yakınları (mesela; sevgilisi, eşi, arkadaşı ya da çocukları) narsistin tüm özelliklerini maskelemeden görürler.
Çünkü onlar birer kurbandır ve uzun soluklu birlikte yaşadıkları için narsist her şeyi yakınlarından gizlemeyi başaramaz. Başkalarına iyi gözükmeye çalışan narsist acısını kurbanlarının üzerinden çıkartır ve bunun için asla tereddüt etmez.
Narsist içinde yaşadığı aşağılık, boşluk ve yalnızlık hissini çözemediği için bunun acısını çocuklarından ya da sevdiklerinden çıkartır. Dışarıdaki insanlara aşağılık yönlerini saklar ve şahane bir insanmış gibi görünür.
Gizli narsistlerin en yaygın bir çeşidi ise aşırı ilgi ve alaka gösteren ebeveyndir.
Annesi ya da babası çocuklarının tüm ilgi ve ihtiyaçlarını karşılamak için aşırı zaman ve çaba sarf eder. Dışarıdan bakıldığında ne kadar saygın ve özenli ebeveynler gibi algılanırlar. Çocuklarının üzerine titriyormuş gibi davranırlar. Gerçekten de öyledir aslında çocuğun tüm istekleri ve talepleri en iyi şekilde yerine getirilir. Bu kadar çok ilgi ve alakanın sebebi ise dışarıdaki insanlardan övgü ve taktir almak içindir. Çocukla ilgileniyormuş gibi görünmesinin bir diğer amacı ise narsistin onay ihtiyacını gidermesidir. Narsist çocuklarına iyi davrandığı için insanlar onlara hayranlıkla bakar ve taktir eder. Bu da onun gururunu okşar.
Ne yazık ki gizli narsistin gerçek yüzünü gören tek kişi çocuklarıdır. Çünkü çocuklar buz dağının görünmeyen kısmını görürler. Çocuk ailesi ile baş başa kaldığında tekrar küçümsenir, aşağılanır. İstekleri pek fazla önemsenmez.
Dışarıya farklı günah keçisine farklı davranan narsist mağdurun kafasını karıştırır.
Hatta çevrenizdeki insanlar narsist hakkında yorumlar yapar . “ya senin eşinde ne iyi bir insan, maşallah” gibi sözler duyarsınız. Bunu duyan mağdur kendisine şunu sorar: 'Acaba bende mi sorun var neden bu kişi bana iyi davranmıyor? Mağdur kendisinde sorun olduğunu düşünebilir. Çevresindeki insanlar Narsistin çok iyi olduğunu söyledikçe mağdurlar kendilerinden iyice şüphe duymaya başlar. Çevrenin söylemlerinden sonra kendisinden şüphe duyar ve narsisti tekrar değerlendirir 'Aslında çok iyi niyetli insan, kötülüğü yoktur. Biz arada tartışırız' der. Fakat bu düşünce kurbanı iyice çelişkiye düşürür. Artık sorunun kendisinde olduğunu zanneder ve kendinde olan hataları düzeltmeye çalışır. Davranışlarını, düşüncelerini değiştirir fakat narsist değişmez. Çünkü mağdur sorunu yanlış yerde çözmeye çalışır.
Narsist sorunlu olduğu için kötü davranmaya devam eder. Hayır sorun sizde değil. Narsistleri çok iyi tanımalısınız hatta gizli narsistlerin özelliklerini çok iyi öğrenin. Çünkü onların psikolojik şiddet olduğunu dahi anlamak çok zordur.
Şimdi ise klasik narsistlerle gizli narsistler arasındaki farklara bakalım.
1. Klasik narsistler kendileri hakkında konuşurken gizli narsistler ise çok iyi dinleyicilerdir. Fakat dinlemelerinin sebebi sizlere empati kurmak ya da yardımcı olmak değildir. Daha çok sizler hakkında detaylı bilgi toplayıp bunları ilerde kullanmak için sizi dinlerler.
2. Klasik narsist herkesin içinde size kötü davranırken gizli narsist bunun herkesin önünde yapmaz. Çünkü gizli narsist kendisine dışarda laf getirilmesini istemez. Narsistle baş başa kaldığınızda size kötü davranmaya başlar.
3. Klasik narsist kendisini tanrı gibi tanıtırken gizli narsist kendisini mütevazi, kibar, anlayışlı ya da yardımsever olarak gösterir.
4. Klasik narsist açık şekilde kıskanır ve kontrol ederken, gizli narsist ise bunu dolaylı şekilde yapar. Örneğin klasik narsist direkt “şu kıyafeti giyme, dışarı çıkma, arkadaşlarınla görüşme” derken, gizli narsist bu kıyafetin toplum yapısına uymayacağını söyler ve o noktayı bastırır. Dışarı çıkma demek yerine “sokaklar çok tehlikeli, bu saatte başına bir şey geleceğinden korkuyorum” der. Arkadaşınızla görüşeceğiniz zaman sabote eder. Siz sürekli arkadaşınızla buluşacağınız zaman acil bir şey var gelmen lazım gibi bahaneler bularak sizin gitmenizi engeller.
5. Gizli narsistler eleştiriyle karşılaştığında yakınlarına farklı, tanımadıklarına farklı davranırlar. Aile içerisinden birisi narsisti eleştirdiğinde öfkesi ortaya çıkar. Çok kötü şekilde eleştirir, hakaret eder ve mağdurun canını yakar. Bir başkası narsisti eleştirdiğinde ise çok kibar şekilde tepki verir. Örneğin kadın eşine “üstündeki kıyafet olmamış, istersen değiştir” dediğinde narsist büyük bir öfkeyle çıkışır “Sen ne anlarsın be kadın. Zevksiz bir insansın. Yorum yapmayı kes ve sen kendine bak” diyebilir. Fakat iş arkadaşı ya da buluşmada başkası aynı eleştiriyi yaptığında “Eleştiriniz için çok teşekkür ederim. Bir dahakine daha farklı tarzda kıyafet giyeceğim” der. Mağdur bu sözleri duyduğunda kulaklarına inanamaz. Mağdur narsistin tutarsız davranışına anlam veremez ve kafası karışmaya devam başlar. “Bana neden bu şekilde yaklaşmadı” diye kendini sorguya çeker ve kendinde sorunlar aramaya devam eder. Arkadaşlar bu tepki narsist için çok doğal. Onlar eleştiriye acık bir insan imajı yaratmayı çok sever o yüzden dışarıdaki insanlara nazik davranır.
Klasik narsistlerin aksine gizli narsistler daha tehlikelidir.
Mağdur onların gizli ve tehlikeli olduğunu düşünmez. Aksine sorunun her zaman kendisinde olduğunu düşünür. Kendisini geliştirmek ve iyileştirmek için çabalar durur fakat sonuç değişmez. Çünkü problemin temel kaynağının narsist olduğunu anlaması yıllar alabilir.
Sayın kurbanlar, dışarıya çok iyi size kötü olmaları onları iyi ya da saygın birisi yapmaz. Bu kişi size karşı kötü davranıyor ve bunun için bir şeyleri düzeltmiyorsa sorun sizde değil onlardadır. Size karşı yapılan bu tutum sizin sorunlu olduğunuz anlamına gelmez. Bu kişi çok sık bu şekilde yaklaşıyor ve çözüm üretmiyorsa kendinizi onlardan korumanız gerek. Sürekli size iğne batıran birisiyle yaşamanız çok zor.
Gizli narsistlerle yaşıyorsanız çok derin yaralarınız bulunur. Sakın narsiste zehirli olduğunu ya da problemli olduğunu anlatmaya çalışmayın. Siz sadece değişip değişmeyeceklerinden emin olun. Kendinize şu soruları sorun 1. Bu kişi aynı hataları yapıyor mu? 2. Bu kişi hataları yüzünden özür diliyor mu? Diliyorsa koşullu olmadığına dikkat edin 3. Bu kişi hatalarını çözüme ulaştırıyor mu?
Bu sorulara cevabınız hayır ise bu kişinin düzelme ihtimali çok düşüktür. O yüzden en güzel seçenek usul usul onlardan uzaklaşmaktır. Onları değiştireceğim ya da iyileştireceğim diye kendinizi feda etmeyin.
Yorum Yazın