Bu Nasıl Güzellik Anlayışı? Etiyopya'da Kadınların Yüzlerini Bambaşka Bir Hale Getiren Dudak Plakası Kültürü
Onlar için güzelliğin ve sosyal statünün bir sembolü olan dudak plakaları...
Dudak piercingi, MÖ 3300'den beri var olan bir kültür...
MÖ 500’lü yıllarda Etiyopya, Sudan ve Kıyı Ekvador gibi dünyanın bir çok yerinde uygulanan bir gelenektir. Hatta MÖ 1500 yılında Meksika ve Orta Amerika’ya bile yayılmış. Ayırt edici bir özellik olarak görülen dudak piercingi Etiyopya'nın Mursi ve Surma kabileleri arasında da oldukça popülermiş.
Dudak plakası ise...
Plaka benzeri bir nesneyi üst ya da alt dudağa hatta bazen her ikisine birden takmak için dudağın kasıtlı olarak şeklinin aşırı değişmesine ve deforme olmasına sebep olan bir kültürdür. Dudağa takılan bu plaka genellikle kil veya ahşaptan yapılır.
Peki bu dudak plakası kime, ne zaman ve nasıl yapılıyor?
Dudak plakası vücutta yapılan değişikliklerin güzelliğin bir sembolü olarak düşünüldüğü için genellikle kadınlarda uygulanan bir kültürdür. Ama yine de, bazı yerlerde kadınlara da erkeklere de yapılıyor.
Bir kız, ergenlik çağına ulaştığında dudak plakası takma zamanı gelmiş demektir.
Kızına bu plakayı takan genellikle anneleri olur. Anne, kızının alt dudağını kesmeden önce plakanın tabanına yer açmak için öncelikle kızının dört dişini çeker. Hemen ardından dudak tahta bir tıkaçla gerilir ve aylarca bu şekilde bekletilir. Bu süre zarfında, dudak istenen boyutuna ulaştığında, yerleştirilen bu tahta biraz daha büyük bir plaka ile değiştirilir. Bu işlem daha sonra istenilen dudak boyutuna ulaşılana kadar birkaç kez daha tekrarlanır.
Peki bu dudak plakası kültürünü hangi kabileler uyguluyor?
Bu kültürü ilk benimseyen ve uygulayan çoğu insanlar günümüzde artık uygulamasa da, 200 yılı aşkın bir süredir güneybatı Etiyopya'da yaşayan Surma ve Etiyopya'nın Mursi kabilesi hala bu kültürü uyguluyor.
Mursi kabilesi, Güney Ulusların Debub Omo Bölgesinde, Güney Sudan sınırına yakın bir yerde yaşayan etnik gruptur.
Surma ve Mursi kabilelerinin, Afrika'da bu kültürü benimseyen ilk kabileler oldukları söyleniyor. Bu kabilelere göre dudak plakası kültürün, güzelliğin ve kimliğin bir simgesidir ve bu kültürleri sayesinde de yabancılar tarafından oldukça ilgi gördüklerini düşünüyorlar.
Dudak plakası kültürünü farklı şekilde uygulayan ülkeler de var.
Tanzanya ve Kuzey Mozambik'teki Makonde gibi Afrika’daki bazı kabileler, dudak plakalarını sosyal statü sembolü olarak görüyorlar ve yalnızca üst dudaklarına takıyorlar. Çad'da da bir eskiden dudak plakası güzelliğin bir sembolü olarak görülüyordu ama 1920'lerde bu kültürü uygulamayı bıraktılar.
Güney Amerika'da yaygın olan dudak piercingi kültürü, MÖ 500 yılında kıyı Ekvador'da uygulanıyordu.
Kısa süre sonra Amazonlara ve Brezilya'daki Suya ve Botocudo kabileleri gibi birçok kabileye kadar yayıldı ve hem erkekler hem de kadınlar üzerinde uygulandı. Ayrıca MÖ 870'de Kuzey Pasifik Bölgesi Sibirya'daki Kamçatka Yarımadası halkı da kısa sürede kültürü benimsedi ve dudak plakası takan kadınlarda büyük bir artış görüldü. Bu plakaları takmak olgunluğun bir sembolü olarak görülüyordu.
Böylesine bir kültürün neden uygulandığı hakkında bir çok kulaktan dolma fikir olmasına rağmen bu kültür Mursi ve Surma kabileleri için, kadınlarda bir özgüven ve kendilerine verdikleri bir değerin simgesi olarak görülüyordu.
Evlenmemiş bir kadın için dudağındaki plak ne kadar büyükse, gelinlik fiyatının da o kadar fazla olduğu söylenir. Dudak plakası kültürü, hala birçok yerde varlığını sürdürüyor ve günümüzde Afrika'nın Mursi ve Surma kabileleri ile Amazonlar tarafından uygulanıyor. Dudak piercingi ise günümüzde bir kültür olarak değil de daha çok bir tarz olarak görülüyor.
Yorum Yazın
Üniversitede Etiyopyalı bir erkek arkadaşım vardı. Birlikte olurken sürekli dudaklarıma bittiğini söylerdi... Ben de abarttığını düşünürdüm, abartmıyormuş.
Kısaca İğrenç.
Peki bunlar nasıl yemek yiyorlar??