Borsada Hisse Seçerken Mutlaka Bilmeniz Gereken Önemli Kavramlar!
Borsa, her daim finansal okuryazarlığın kalesi olurken, pandemi sürecinde dünyada ve ülkemizde adeta yeniden keşfedilerek enflasyonist süreçlerin etkisiyle yön buldu. Enflasyonu özellikle vurgulama nedeni para politikalarındaki farklılıklarla dünyada 2022 yılı borsalarda çok parlak geçmezken, Türkiye'de ise altın çağını yaşadı. Yüksek kazançlar yatırımcıların gözlerinde ışıltı olurken, Borsa İstanbul'daki yeni ve küçük yatırımcılara da ufak bir hizmetle geldik. Hisse seçimlerinde etkili olan göstergeleri kısaca anlattık.
Borsa, sermaye piyasalarının bir alanı olurken, ağırlıklı olarak hisse senedi alım-satım işlemlerinin yapıldığı yerdir. Tahvil, altın ya da varlıklara dayalı senetlerin spot ve vadeli işlemlerini de kapsar.
Son dönemde gündemde olan kızım hisse senetleri olduğu için işlem yapmadan önce mutlaka bilmeniz gereken bazı kavramları da sizin için derledik.
Bilanço nedir? Bilanço analizi nasıl yapılır?
Bilançoların şirketlerin karneleri gibi görülebilir. Belirli dönemlerde şirketlerin işlerini yürütürken gösterdikleri performansı anlatır ve geleceğe dair de fikir sunar. Çeyreklik (3 aylık) ya da yıllık bazda şirketin işinden kar edip etmediği, yatırımlarını nasıl yönettiği, kendini nasıl koruduğu ya da risk aldığı gibi alanlarda fikir sahibi olunur. Çünkü hisse alırken, bu şirketin de ortağı olunur.
Bilanço analizini yatırım kurumlarının raporlarında da bulabilirken, şirket karlarında ya da satışlarında dönemsel artışlar gibi önemli göstergelere bakılır.
Hisse Başına Kâr (HBK) nedir?
Bir şirketin bir dönemde açıkladığı net kârının hisse adedine bölünmesiyle bulunur. Tek başına çok bir anlam ifade etmese de dönemsel karşılaştırmalarla anlam kazanan bir değerdir.
Fiyat Kazanç Oranı (F/K) nedir? F/K nasıl hesaplanır?
Fiyat kazanç oranı ya da FK olarak da belirtilen oran bir nevi fiyat performans değeri gibi de düşünülebilir. Tüketici ürünlerde minimum fiyat maximum performans güdüsüyle hareket ederken, yatırımlarda da bu görüş geçerlidir. Bir şirketin hisse fiyatının, hisse başına düşen kârına oranıdır. Hisse fiyatının, son 4 çeyreklik dönemde hisse başına kara bölünmesiyle bulunur. Düşük olması hissenin ucuz olduğu algısını yaratırken, F/K'nın yüksek olması da hisse değerinin primli olduğu ya da şirketin geleceğe yönelik beklentilerinin yüksek olduğu anlamına da gelebilir. Tek başına bir değerden çok şirketin önceki FK ortalamaları ya da aynı sektörde karşılaştırmalı değerlerle daha iyi gösterge sunar.
Piyasa değeri, defter değeri (PD/DD) nedir?
Piyasa değeri bir şirketin hisse senetleri üzerinden hesaplanan değeri olurken, defter değeri de şirketin kendi mali kayıtlarında ödenmiş sermayesi, borçları gibi kalemlerle hesaplanan özsermayesidir. Bu değerlerin oranı ne kadar büyürse yani piyasada çok değerli olan bir şirketin PD/DD değeri büyüdükçe hisse fiyatının şişmiş olduğu algısı yaratabilir. Tam tersi de PD/DD değeri küçüldükçe hisselerin ucuz kaldığı düşünülebilir. Karşılaştırma için de aynı alanda faaliyet gösteren şirketlere bakmak bu değeri daha anlamlı kılar.
Özsermaye Kârlılığı (ROE) nedir? Aktif Kârlılık (ROA) nedir?
Özsermaye Kârlılığı (ROE), bir şirketin iyi yönetilip yönetilmediğine dair gösterge olurken, defter değerine göre karlılık göstergesidir. Enflasyonun üzerinde bir getiri iyi bir oran olarak kabul edilir.
Aktif Kârlılık (ROA) da buna benzer şekilde bir şirketin varlıklarını ne kadar verimli kullandığını gösterirken, borçlarının yönetimine dair de fikir verir. Daha önceki bazı göstergelerde olduğu gibi aynı sektörde karşılaştırma yapmak sağlıklı veriler verir.
Yatırılan Sermayenin Getirisi (ROIC) nedir? ROIC nasıl hesaplanır?
ROE'de özsermaye, ROA'da varlık getirisini hesaplarken, Yatırılan Sermayenin Getirisi'nde (ROIC) şirketin tüm sermayesinin yatırımcılar için ürettiği karlılık görülür. Yüksek oran varlıkların verimli kullandığını gösterirken, geçmiş dönem karşılaştırmalarıyla değişime bakmak önemlidir. Önceki yıla göre net kar azalırken, ROIC aynı kaldıysa, kardaki azalışın geçici olduğu düşünülebilir.
Firma Değeri'nin Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kârı'na Oranı nedir? FD/FAVÖK nasıl hesaplanır?
Firma Değeri, piyasa değerine net borcun eklenmesiyle bulunurken, FAVÖK de şirketin faiz, amortisman ve vergi öncesi karını gösterir. Ebitda da denilen FAVÖK, finansal alandaki şirketlerin değerlemesinde çok doğru bir kullanım olmazken, düşük olması şirketin ucuz olduğu anlamına da gelir.
Yorum Yazın