Bora Farsak Yazio: Teletıp: Gelecek Erken Geldi
Bugün sizlere aslında dünya genelinde uzun zamandır var olan ve kullanılan, ülkemizde de yıllar içerisinde yavaş yavaş duyulmaya başlayan ama kovid pandemisi ile birlikte daha fazla telaffuz edilmeye başlanmış olan teletıptan bahsetmeye çalışacağım.
Tarihçe
Teletıbbın temelleri, telekomünikasyon teknolojisi ile atılmıştır. Yani 1876'da Alexander Graham Bell'in telefonu icat etmesi ile ve 1887'de Heinrich Rudolf Hertzin ilk radyo sinyallerini bulması ile başlamıştır. İlginç bir şekilde 1925 yılında, Dr. Hugo Gernsback teledaktili dediği radyo teknolojisi ve robot parmaklar kullanarak uzaktan hasta muayenesi konseptini ortaya atmış ama bu bir konsepti geçememiştir. 1950'de ilk kez Pensilvanya'da telefon aracılığıyla bir röntgen filmi aktarımı gerçekleştirilmiş ve 1964'te Norfolk'ta ilk teletıp linki kurulmuştur. Sağlık hizmetinin yeterli olmadığı banliyö ve taşraya bu hizmeti ulaştırabilmek amacıyla Amerika'da sistem geliştirilmeye başlamış, daha sonra NASA ile yapılan ortak çalışmalarla bu iş astronotlara sağlık hizmeti verilmesi boyutuna ulaşmıştır.
Günümüzde Teletıp
Günümüzde teletıp hiç olmadığı kadar hızla ilerlemektedir. Şüphesiz ki bunda ki en büyük etken, gelişen teknolojidir. Aynı zamanda gelişen teknolojinin satın alınabilir ve kolay ulaşılabilir olmasıdır. Unutmayın ki, bugün hepimiz elimizde oldukça gelişmiş fotoğraf makinesi ve kamera taşıyoruz. Paralel bir şekilde gelişmekte olan teletıp cihazlarıyla da bu platform bize kolay güvenilir bir hizmeti sunulmasını sağlamaktadır. Bugün teletıp sayesinde geliştirilmiş olan ev cihazlarıyla kan şekerinizi, nabzınızı, tansiyonunuzu basit bir kulak ya da göz enfeksiyonunu ya da bir cilt problemini evinizden çıkmadan güvenilir bir şekilde doktorunuza danışabilirsiniz. Ya da şüphelendiğiniz herhangi bir acil durum hakkında süratle, doğru yönlendirilmenizi sağlayabilirsiniz.
Teletıbbın artıları ve eksileri
Birçok açıdan bakıldığında teletıp net bir artıdır. Hastalara kolay ulaşılabilir güvenli bir sağlık hizmeti sunulmaktadır. Özellikle de banliyö ve taşrada yaşayanlara. Aynı zamanda unutmamak gerekir ki teletıp sınırları yıkmış 3. Dünya ülkeleri, gelişmemiş ülkeler için bile sağlık konusunda bir umut ışığı doğurmuştur. İşin ciddi bir de ekonomik boyutu vardır. Sağlık giderlerini doğru yönlendirmelerle,zaten extra yükle çalışan sağlık personelinin daha doğru kullanılması ile. Hastaların yol, konaklama harcamaları, iş güç kayıpları düşünüldüğünde, işin ekonomik tablosu daha net bir şekilde ortaya çıkacaktır.
Benzer bir şekilde doğru uzmana ulaşım kolaylığı sağlayacaktır. Bu direkt olarak hastanın ulaşımı şeklinde olabileceği gibi, hastanın ilk başvuru yeri olan bir sağlık ocağı ya da aile hekimi doktorunun uzmanlara konuyu danışması da daha kaliteli bir sağlık hizmeti almanızı sağlayacaktır.Bu sistem hastaların doktorlarına istedikleri anda çok beklemeden, rahat bir ev ortamında ve daha sıklıkla ulaşmalarına sağlayacak. Akıllarında olan soruları daha iyi, daha sık bir doktor hasta ilişkisi altında cevap alabilecekler. Ulaşım, bekleme gibi sorunlar da ortadan kalkacağından hastalar tıbbi problemlerini ertelemeyeceklerdir.
Eksilerine geldiğimizde ise, aslında bunlar artılar kadar çok değil. Özellikle ilk başvuru doktorları olan sağlık ocağı ve aile hekimlerinin yeni kısa süreli eğitimlerden geçirilmesi ve teletıp uygun cihazlarla donatılması gerekecektir. Diğer yandan, her sektörde olduğu gibi teletıp sektöründe de kurumsallaşmalar olacak, 7/24 devam eden bu sistemde her seferinde aynı doktora ulaşamamanız yani sizi ve tıbbi geçmişiniz net olarak bilmeyen bir hekimle karşılaşma olasılığınız ortaya çıkacaktır.
Bir diğer eksi, bence en önemlilerinden birisi doktor hasta teması ortadan kalkacak. Tüm muayene ya da fizik muayene dediğimiz ilk doktor muayenesi gerçekleştirilemeyecektir. İlerleyen ve gelişmelere paralel olarak geri ödemelerle ilgili devlet ve özel sigorta düzenlemeleri gerekecektir. Aynı zamanda oluşabilecek eksikliklerden dolayı hem hastayı hem doktorları korumak amacıyla spesifik kanuni düzenlemeleri gerekli duyulacaktır.
Teletıp ve güncel kullanımı
Günümüz teknolojisiyle henüz evde ameliyatı yapmak mümkün olmayacağından tıp sektöründe de teletıp uygulamalarında bazı branşlar öne çıkacaktır. Radyoloji, psikiyatri, dermatoloji, göz hastalıkları, nefroloji, kadın doğum, onkoloji, patoloji ve rehabilitasyon bugün için öne çıkan branşlar arasındadır. Daha önce de belirttiğim gibi hiçbir branşta full servis vermek mümkün olmasa da en azından bir kısmı çözülebilecek ya da hastalar doğru yönlendirebilecek
Gördüğünüz gibi insan silahlar, virüsler icad ederek, doğayı kirleterek, küresel ısınmayla, nesilleri yok ederek, her ne kadar kendinin en büyük düşmanı da olsa; bilim ve teknoloji hala insanlık için tek umuttur. Bu gözle baktığımızda teletıp belki henüz emekleme aşamasında diyebiliriz ama umut vaat ettiği yaygınlaşacak, belki de hayatımızın önemli bir parçası olacağı kesindir.
Sevgi ile kalın, evde kalın, maskeli kalın.
Yorum Yazın