Bilim İnsanlarını Şok Eden Keşfi: Satürn'ün Uydusunda Fosfat Bulundu
Yabancı okyanusta fosfat bulundu. Satürn'ün Uydusu olan Enceladus'ta bulunan bu keşif, donmuş halde aydan 7 kat daha küçük bir uyduda yaşam olabileceği ihtimalini artırıyor.
İlk kez, yabancı bir okyanusta fosfat bulundu.
Satürn'ün 6. Uydusu olan Enceladus'ta bulunan bu keşif, donmuş küçük uyduda yaşam olabileceği ihtimalini artırıyor.
Almanya'daki Free University of Berlin’den gezegen bilimci Frank Postberg liderliğindeki uluslararası bir ekip kuruldu.
Bu ekip, kütlece en büyük sıvı su oranına sahip Güneş Sistemine göre 6. gezegen olan Satürn'ün uydusu Enceladus'tan çıkan buharda fosfor içeren bileşikler bulundu. Bulunan miktar, Dünya'da sahip olunandan tam 100 kat daha fazla bolluk olabileceğini gösteriyor.
Bu da, Güneş Sistemi ve ötesindeki okyanus dünyalarını anlamak için yeni bir ipucuya sahip olduğumuzu gösteriyor.
Fosfor, yaşam için kritik öneme sahip olduğu düşünülen elementlerden biri olduğundan keşfi Enceladus'ta yaşam olasılığını önemli ölçüde pozitif bir şeklide etkilemekte.
Araştırmacılar eskiden Fosfor, gezegenlerin yaşanabilir olması için gerekli bir elementtir.
Ancak şimdiye kadar Dünya dışındaki bir okyanusta tespit edilememişti. Önceki jeokimyasal modellemeler Enceladus okyanusunda ve diğer buzlu okyanus gezegenlerde fosfatın az olabileceğini düşündürüyorlardı.
"Çalışmada, sodyum fosfatların varlığını gösteren bir E-halkası buz taneleri popülasyonunun CDA kütle spektrumlarını gösteriyoruz.
Daha sonra Enceladus'un okyanusunun çözünmüş fosfat açısından zengin olduğunu niceliksel olarak ortaya koymak için laboratuvar analog deneyleri gerçekleştiriyoruz.' dedi
Dünya'nın Ay'ının sadece yedide biri büyüklüğündeki Enceladus ilk bakışta bişeye benzemiyor, ama bu donmuş dış yüzeyinin altında büyük sırlar yatıyor.
Cassini Enceladus'tan fışkıran gayzerleri ilk kez tespit ettiğinde, Ay'ın Satürn'le olan yer çekimsel etkileşiminin sürekli itme-çekmesinin yarattığı ısıyla sıvı halde tutulan küresel bir okyanusun varlığını ortaya çıkarmıştı.
Enceladus, Dünya'nın besin ağlarının büyük çoğunluğunun dayandığı Güneş'in yaşamı besleyen sıcaklığından çok uzakta.
Ancak burada, Dünya'da, Güneş ışınlarının nüfuz etmediği derin denizin çok karanlık ve soğuk bölgelerinde, kimyaya dayanan besin ağları okyanus tabanındaki ısı bacalarının etrafında gelişiyor.
Enceladus için de böyle bir durum söz konusu olabilir.
Ama sadece bir göz gezdirmek için en az 20 kilometre kalınlığındaki buz kabuğunun altına bir denizaltı gönderebilecek halimiz yok.
Neyse ki, Enceladus dağınık halde olan küçük canavar. Gayzerleri aktif olmaları sürekli devam eden bir özelliğidir.
Aslında Satürn'ün en dıştaki ikinci E halkasını, Enceladus'un rahatça yerleştiği, çoğunlukla mikroskobik su buzu parçacıklarından oluşan bulanık bir malzeme tortusunu yaratır ve korurlar.
Cassini, 2017'nin sonunda Satürn'ün bulutlarına dramatik bir şekilde son dalışını yapmadan önce, bu halkayı örnekleyerek buzdan parıldayan ışığı topladı.
Bu ışığın inceliklerinde kimya ile ilgili ayrıntılar fark edilebilirdi. Elementler ve bileşikler belirli dalga boylarını emerler ve diğerlerine yeniden yayarlar; ışığı bir gökkuşağına dönüştürürler, parlak ve loş bölümleri ayırarak, bilim adamları kimyasal bir parmak izi gibi hangi kimyasalların mevcut olduğunu belirleyebilirler.
Postberg ve meslektaşları bunu Cassini'nin Kozmik Toz Analiz cihazından veri alarak ve 345 parçacığın kapsamlı bir analizini yaparak gerçekleştirdiler.
Bu parçacıklardan dokuzunda, sodyum ve fosfordan oluşan bir bileşik olan sodyum fosfata özgü olduğunu tespit ettikleri spektral özellikleri belirlediler.
Daha sonra, sodyum ortofosfat ve disodyum hidrojen fosfatın çözüldüğü bir su demetine lazer tutarak spektrumu çoğaltmak için bir deney gerçekleştirdiler.
E halkasının buz tanelerinde buldukları kimyasal parmak izini yeniden üretmeyi başarabildiler. Spektrumu yeniden üretmek için gereken bu elementlerin çokluğu, Enceladus'un okyanusunda yüksek miktarda sodyum olduğunu gösterdi.
Araştırmacılar, "Yüksek konsantrasyonlarda ortofosfat içeren buz taneciklerinin CDA ile tespit edilmesi, fosforun Enceladus okyanusunun tepesinde kolayca bulunabileceğini göstermekte" diyor.
'En kötü ihtimalde bile, tahminimizce en az yüzlerce mikromolar mertebesinde konsantrasyonlara, Dünya okyanuslarındaki ortalama fosfat bolluğunun birkaç 100 katı olduğunu gösteriyor.'
Peki bu fosforun kaynağı nereden geliyor?
Enceladus'un kaygan sıvı okyanusunun altında, karbonlu kondritik kaya adı verilen bir kaya türünden oluşan bir çekirdeğe sahip olduğu düşünülüyor. Ekip bu yönde deneyler yaptı ve fosforun alkali ve karbonat bakımından zengin okyanus suyu ile bu kaya arasındaki etkileşim yüzünden olduğunu buldu.
Bu şu demek fosfor sadece bol miktarda bulunmuyor, fosforun oluşması için olan kaynak var.
Altı kritik elementlerin diğer beşi - karbon, hidrojen, nitrojen, oksijen ve sülfür - Enceladus'tan gelen örneklerde zaten tespit edilmişti, ancak sülfür tespiti şu an kesin değil.
Postberg'in geçen yıl Europlanet Bilim Kongresi'nde söylediği gibi, "Enceladus artık yaşanabilirlik için en temel gerekliliklerden birini karşılıyor."
Yorum Yazın
Buranın anasını sktik gözü orayamı diktik.