128 Kişiden Sadece 5'inin Çözebildiği 'Wason Testi' nde Doğru Cevabı Bulabilir Misin?

Kart sorusu olarak bilinen ve insanların Tümden gelim yeteneklerini ölçmek isteyen bu soru ilk defa 1966 yılında Peter Wason tarafından ortaya atıldı.

Farz edin ki önünüzdeki masada dört tane kart var. 

Kartlarımız:  E, K, 4 ve 7.

Bu kartların hepsinin bir yüzünde bir harf, diğer yüzünde de bir sayı olduğunu biliyoruz. Bunun da yanında bir de asla değişmeyen bir kuralımız var: Eğer kartın bir yüzündeki harf bir sesli harf ise, diğer yüzündeki sayının da bir çift sayı olması gerekiyor.

Senin görevin ise, yukarıdaki dört kartta bu kurala uyulup uyulmadığını anlayabilmek için hangi kartları çevirmemiz ve arka yüzlerine bakmamız gerektiğini tespit etmek. 

Tabi ki minimum sayıda kart çevirmek istiyoruz; o yüzden de sadece kurala riayet edilip edilmediğini anlamak için çevirmeye mecbur olduğumuz kartları seçmelisin, daha fazlasını değil.

İnsanların bu testte sıklıkla yanılgıya düşmelerinin sebebi her zaman durumu destekleyen kanıtlar aramalarıdır. Fakat, aslında durumu yanlışlayacak kanıtlar, yani tümden gelim yöntemi, bize durum hakkında daha fazla bilgi sağlar. Verilen kuralı yanlışlayan bir kanıt, doğrulayandan daha geçerli sonuçlar verir kural hakkında. 

Fakat çoğu kişinin mantığı doğrulama yanlılığıyla yürüyor ki sonuçta da yanlış sonuçlara ulaştırıyor bu mantık. Bu testin asıl amaçlarından biri insanoğlunun bilimsel açıdan mantık yürütme seviyesini ölçmek. Fakat sadece bu testin de insanların mantıksal yönlerini ölçmede ne kadar yeterli olduğu muamma. 

Algı yönlendirmesinden sıklıkla bahsetmiş birisi olarak sorunun soruluş şekli ve akılda uyandırdığı imgeler de önemli.

Bu testten kesin olarak çıkarabileceğimiz bir sonuç var, o da şu ki günlük yaşantımızda bir soruna çözüm ararken yanlılıktan özenle kaçınmalı, hele ki doğrulama yanlılığından.