Zerdüştlük İnancına Göre Karanlık ve Kötülük Tanrısı Ahriman'ın Zıt ve İyi Olan Ahura Mazda ile Mücadelesi
Merhabalar. Zerdüştlük inancında iyi ve kötüyü temsil eden ve aralarında daima çatışmanın olduğu bir durum vardır. İyi tarafta Ahura Mazda varken kötü tarafta Ahriman yer almaktadır. Bu içerikte Pers mitolojisinde de kendine yer edinen Ahriman ve Ahura Mazda arasındaki zıtlığı ele aldım.
İyi okumalar dilerim.
Zerdüştlük dini, 600’lü yıllardan İran topraklarında büyük bir takipçi kitlesi olan bir inanıştı. Zerdüştlük inancı düalist yani ikili bir yapıdaydı. Bir tarafta kötülüğün ve karanlığın tanrısı Ahriman, diğer yanda düzenin, iyiliğin ve ışığın yaratıcısı Ahura Mazda. Peki bu zıtlığa duyulan inançlar neydi?
Ahriman, Pers mitolojisinde kötülüğün ve karanlığın ruhu olarak bilinirdi. Bir diğer adı “Angra Mainyu” olan Ahriman, Zerdüştlük inancına göre açgözlülük, öfke, kıskançlık ve tüm diğer olumsuz duyguların arkasındaki güç olarak kabul ediliyordu.
Ahriman, bazen de “Druj” yani yalan olarak adlandırılırdı ve ona dünyaya kaos getiren ve düzeni bozan ruh gözüyle bakılırdı. İnanışa göre Ahriman, Ahura Mazda’nın zıt kardeşi olarak görülürdü. Ahura Mazda, düzenin ve iyiliğin sembolüyken Ahriman İslam inancına benzer bir şekilde şeytan ya da iblis ile özdeşleştirilmiştir.
Mitolojiye göre Zerdüşt inancına mensup olanlar dünyanın bu iki güç arasındaki mücadele yeri olduğuna inanıyorlardı. Ahura Mazda bu mücadelede meleklerin desteğine sahipken Ahriman, insanlar tarafından hissedilen kıskançlık, açgözlülük ve güç arzusuna hitap eden iblisler yaratmıştı.
Dünyanın kontrolü için savaşan Ahura Mazda gökleri temsil ederken Ahriman yeraltı dünyasından ya da ölüler diyarından gelmekteydi. Bu ikisinin gücü birbirine eşitti ve mücadelelerinde galip olan sürekli değişmekteydi.
Ahura Mazda ateşi, güneş ışığını ve hayatı temsil ederken Ahriman karanlığın ve ölümün efendisi olarak görüldü. Zerdüştler zamanla Ahura Mazda’nın bir gün Ahriman’a karşı nihai bir zafere ulaşarak hükümdar olacağına inandılar.
Dünyadaki diğer tek tanrılı dinlerde iyi ve yaratıcı bir güce karşılık kötü bir güç fikri yer alır. Zerdüştlük inancında ise bu dinlerden farklı olarak iyi ve kötünün güçleri daima dengeli ve eşittir. Ancak Zerdüştler iyi güçlerin sonunda zafer kazanacağına inanırlar.
Efsaneye göre zaman ve mekân tanrısı Zurvan kendisinden sonra kimin kral olacağına karar vermeye çalışırken henüz annesinin rahminde bulunan Ahriman dışarı çıkarak babasına görünmüştür.
Zurvan kim olduğunu sorduğunda Ahriman kendininkini değil kardeşi Ahura Mazda’nın adını vermiş ama Zurvan bunun yalan olduğundan şüphelenmiştir. Bir süre sonra Ahura Mazda doğduğunda ise Zurvan tarafından gerçek anlaşılmış ve babası tarafından kral olarak seçilmiştir. Ahura Mazda cenneti, yeryüzünü ve diğer güzel şeyleri yaratırken Ahriman iblisleri, yılan ve diğer kötülükleri yaratmıştır.
Zerdüştlük inancındaki bu iyi-kötü mücadelesinin önemli bir yönü de özgür irade ve ahlaki seçim kavramıdır.
Yukarıda da dediğim gibi Zerdüştlük inancının temelindeki düalist yapıdaki çatışmada iyinin eninde sonunda galip geleceği inancı vardır. İnsanlık dahil Ahura Mazda’nın yarattığı her şey iyidir ve bu nedenle insanlar kötünün yerine iyiyi tercih edecektir.
Bu kavramlar ışığında baktığımızda ise Ahriman insanlık hakkında mutlak bir kavrayışa sahip değildir.
İnsanları Ahura Mazda yaratmıştır, dolayısıyla insanlar iyidir ve özgür iradelerini kullanarak kötüyü tercih etmek yerine iyi olanı tercih edeceklerdir. Bu özgür iradenin temelini yasalara uymak, iyi işler yapmak, kötülüğü reddetmek ve en sonunda kötülüğü varoluşlarından çıkarmak vardır.
Ahriman, dünyanın dört bir yanındaki mitolojilerde ve dini öğretilerde şeytan gibi birçok kötü karakterle bir tutulsa da Zerdüştlüğe aşina olmayanlar tarafından pek tanınmaz.
Popüler kültürde Ahriman, Final Fantasy video oyunu serisinde birkaç kez oyuncunun savaşması gereken bir düşman olarak yer almıştır. Ayrıca DC Comics dizisi Wonder Woman'da bir iblis olarak yer almıştır.
Yorum Yazın