Karşınızdaki İnsanı Kendinize Hayran Bırakmanın Bilimsel Bir Yolu Olduğunu Biliyor muydunuz?
Bu gerçek, artık tartışma konusu olamayacak kadar çok çalışma ve araştırmaya konu olup ortaya kondu. İnsanlar birbirlerini çok çabuk tanıyıp yargılarını veriyorlar.
Üstelik bu süre, o insanı tanıyacağınız süreye oranla oldukça kısa bir zaman dilimi.
Elliot Abrams’ın da söylediği gibi: “İlk izlenim önemlidir. Uzmanlara göre biri hakkındaki en temel yargımızı 30 saniye ile iki dakika arasında bir sürede veriyoruz.”
Hayat adil değil. Ne yazık ki, fiziksel açıdan daha çekici olmak da bunun bir örneği.
Kişi her ne kadar aksini iddia etse de, ilk buluşma ve görüşmede fiziksel çekicilik zihinde ön plana koyuluyor.
Zeka, yalnızca onu takip etmekle yetiniyor.
Ama burada da bir sıkıntı var. Fiziksel olarak çekici ya da itici bulduğumuz birine dair zeka yargımızı, bundan bağımsız veremiyoruz.
Farkında olmadan önyargı oluşturuyoruz. İlk izlenimde herhangi bir açıdan olumlu bulduğumuz birinin diğer özelliklerine de olumlu bakıyoruz.
Joey hariç.
Buna Hale etkisi deniyor. 1920’lerde gerçekleştirilmiş bir deney sonucu ortaya konan bir kavram.
Hale etkisinde, güzel bulduğumuz birini daha güvenilir buluyoruz. Tavırlarıyla bizi etkilemiş birinin daha zeki olduğunu düşünmeye yatkın oluyoruz.
Bu özellikler birbirlerinden bağımsız ve bilimsel açıdan bağlantılı değiller.
Yakışıklı bir erkeğin tam bir ahmak olma ihtimaliyle, çok zeki olma ihtimali arasında dengesiz bir terazi bulunmuyor yani.
İşte bunlar hep ilk izlenim. Bu ilk izlenimde etki eden faktörleri de sayalım.
#1 Yorgunluk
Araştırmalar gösteriyor ki, yorgunluğa ya da uykusuzluğa işaret eden mimikler ve hareketler daha az çekici bulunmanızı sağlıyor. Çünkü bilirsiniz, uyuşuk insanların “zehir gibi” tabirine uyan özellikler sergilememesi durumu var. Aynı mesele.
#2 Gözler ve boyutu
Fiziksel açıdan baby-face olmak da olumlu bir nokta. Bu özelliklere sahip insanlar hem daha çekici bulunuyor, hem de daha zeki oldukları düşünülüyor. Büyük gözler, küçük bir burun, yüksek kaşlar, geniş bir gülümseme. Bütün bunlar estetik açıdan bizi etkileyip bir “Hale etkisi” yaratıyor.
#3 Ağız ve aldığı biçimler.
Hoş bir tebessüm kesinlikle sosyal açıdan çekici. Sık sık gülümseyen insanlar daha güvenilir, anlaşılır ve sohbete yatkın bulunuyorlar. Ama her gülüşün de ayrı bir anlamı var. Oldukça geniş bir sırıtış o kişinin “naif biri” olduğunu düşünmemizi sağlarken, hafif kıvrımlı net bir gülüş o kişinin daha zeki ve dostçul olduğunu düşünmemizi sağlıyor.
Ve daha bir çok ince faktör. Bunların hepsini tek tek tespit edip bir hakikat gibi ortaya koymanın pek oluru yok.
Bundan daha da önemlisi, yeni biriyle tanıştığınızda farkında olmadan verdiğiniz yargıları anında gözden geçirmeye çalışırsanız işler değişecektir. Hayatınıza etki edecek karar ve yargılarınızın 30 saniyeye sığması hoş değil ne de olsa.
Yorum Yazın