Hep Doğru mu Söylediler? Toplumsal Zihniyetimizden Acilen Çıkarmamız Gereken Atasözleri
Atasözleri ve deyişler bir toplumun kültürel ve tarihsel gelişimine dair önemli detaylar sunarlar. Bunlardan birçoğu, yüzyıllara dayanan tecrübelerin özlü biçimde ifâde edildiği dikkate alınması gereken sözlerdir. Ancak bazıları -eğer bir zamanlar önemliyse dahi- günümüzdeki gelişimimiz açısından yetersiz hatta açıkça yanlış görünüyor.
İşte bunlardan sadece bazıları...
1. "Bana dokunmayan yılan bin yaşasın."
İşimize geliyorsa ya da bize zararı yoksa, haksızlıklara söz etmeyelim değil mi?
2. "Devletin malı deniz yemeyen domuz/keriz."
Maalesef bu zihniyetin çağlar boyunca pek değiştiği söylenemez...
3. "Bal tutan parmağını yalar."
Benzer bir söz...
'Yiyin efendiler yiyin, bu han-ı iştiha sizin. Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin!'
4. "El öpmekle dudak aşınmaz."
El öpün, el pençe divan durun, yalakalık yapın. Yeter ki işiniz olsun...
5. "Kadın erkeğin şeytanıdır."
Ark arkaya cinsiyetçi birçok atasözü okuyacaksınız maalesef...
6. "Gül dalından odun, beslemeden kadın olmaz."
7. "Kadının sırtından sopayı, karnından sıpayı eksik etmeyeceksin."
8. "Kızını dövmeyen dizini döver."
9. "Kızın mı var, derdin var."
10. "Kız doğuran tez kocar."
11. "Oğlanı her karı doğurmaz, er karı doğurur."
12. "Kız çocuğu ya er koynunda, ya yer koynunda."
Benzer atasözleri:
'Kız girdi on üçüne, ya erdedir ya yerde.'
“On beşinde kız, ya erde gerek ya yerde.”
Böyle bir zihniyet devam ettiği müddetçe kadın-erkek eşitliğini nasıl sağlayabiliriz?
13. "Üzümünü ye, bağını sorma."
Yolsuzluk mu var, hırsızlık mı var, haksızlık, adaletsizlik mi var, önemli değil. Sen ye gerisine karışma...
14. "Her koyun kendi bacağından asılır."
Bu yaklaşımla hiçbir toplumsal talebi dile getiremeyiz. Getirenleri de kendi kaderine terk ederiz...
15. "Dayak cennetten çıkmadır."
Maalesef ülkece şiddet sarmalına batmış durumdayız. Şiddet bizim için bir ölçü olmalı. İçinde şiddet barındıran hiçbir hareketi doğru kabul etmemeli, meşrulaştırmamalıyız. Sorunlarımızı şiddet vasıtasıyla çözemeyiz.
16. "Parayı veren düdüğü çalar."
Bu ifade Nasrettin Hoca'ya atfedilse de atasözü kapsamında değerlendirilebilir diye düşünüyorum.
Bu yaklaşımla zengin ve güçlünün egemen olduğu, hukukun ve kuralların işlemediği bir sistem meşrulaştırılabilir.
17. "Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar."
Eğer bir toplumda riyakarlık egemen olursa, orada dürüst olanın istenmemesi kadar doğal bir durum olamaz sanırım.
18. "Eski köye yeni adet getirme."
Eski köye yeni adet gelmesin ki, düzen bozulmasın...
19. "Başımıza yeni icat çıkarma."
Benzer bir deyiş daha. Bu yaklaşımla bilim ve teknolojide ilerlemek ya da yeni düşünsel kuramlar ortaya koymak mümkün olabilir mi?
Yorum Yazın
Ne boktan atalarımız varmış saçma sapan adetler :D
aha bu mantık yüzünden haysiyetsiz onursuz koyun gibi insanlar yetişiyor.
bok altın olsa fakir götsüz doğar...
:D Efsane