Hayvanlar Zaman Kavramını Bizden Farklı mı Algılıyor?
Zaman kavramı, beynin yaşananları algılayıp süzgeçten geçirme süresinde oluşuyor. Peki sevimli dostlarımızda, hayvanlarda zaman algısı nasıl işliyor? Gelin hep birlikte öğrenelim.
Zaman algısı nedir?
Zaman algısı, beynin iki ardışık olay arasında, olayları analiz edip aralarındaki zamanı algılaması ile oluşur. Zaman algısı, beynin gelen bilgiyi ne kadar hızlı işlediğine göre değişir. Bilim insanları, hayvanlara önce yavaş başlayıp, sonra hızlanan ışık dalgaları göndererek ölçmeyi denediler. Işık dalgaları bir noktadan sonra o kadar sıklaştı ki, sanki yanıp sönen ışık gibi değil, sürekli yanan bir ışık gibi görünmeye başladı.
Gelelim araştırmanın sonuçlarına...
Araştırmanın sonucuna göre, hızlı metabolizmalı küçük hayvanlar, daha yüksek ışık frekanslarını kavrama ve saptama konusunda ağır ve yavaş hayvanlara göre daha başarılı.
Matrix filmindeki Neo'nun mermilerden kaçması gibi, olaylar daha yavaş ortaya çıkıyor gibi görünebilir.
Zamanı yavaş algılayan hayvanlar arasında...
Görünüşe göre, semenderler ve kertenkeleler, köpek ve kedilere göre zamanı daha yavaş algılıyor. Bu durum sineklerin gazeteden kaçma konusundaki sinir bozucu hızını açıklıyor olsa da akıllara tek bir soruyu getiriyor: Neden?
Hayvanların gizemli bir yönü daha...
Evrimsel bir bakış açısından bakarsak, hayvanların hızlı tepki vermesi oldukça doğal. Mesela, yırtıcılardan kaçmaları ve hareket eden avlara yetişmek zorunda oldukları duruma uyum sağlamak için hızlı hareket ediyor olabilirler. Ama asıl büyüleyici olan, bazı hayvanların fiziksel özelliklerini avlanmadan önce kontrol edip değiştirebilmeleri. Örneğin kılıç balıkları, avlanmadan önce zamanın daha yavaş akmasını sağlamak ve saniyede işlenecek kare sayısını yükseltmek için beyne giden kan akışı miktarını arttırır. Bu sayede avlarına daha hızlı tepkiler verebilirler.
Zamanı yavaşlatan bilimsel araştırma...
Başka bir yerde, fareler üzerinde yapılan bir araştırma, farelerin dopamin üreten nöronlarının uyarılması ile zaman algılarının hızlandırıldığını gösterdi. Bu sonuçlar, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi dopamine bağlı rahatsızlıklar yaşayan insanlar üzerinde büyük etkilere sahip olabilir. Mesela DEHB rahatsızlığında, dopamin azalmasından söz edebiliriz, bu rahatsızlığı yaşayanlar da zamanı daha yavaş algıladığı için daha dürtüsel davranyor olabilir.
Sonuca gelirsek...
Tam tersi, dopamin seviyesini yükselterek çalışan ilaçlar, zaman algısını hızlandırdığı için şu an işe yarıyor olabilir, ama bu durum sadece şimdilik çalışan bir hipotez, ve zamanla bu konuda gelişmeleri göreceğiz.
