Hayatın Her Alanına Sirayet Eden İlginç ve Düşündürücü Psikolojik Fenomen: Halo Etkisi
“Halo Etkisi”: Daha önce hiç duymamış olabilirsiniz; fakat hayatınızdaki birçok olayda ne kadar önemli fonksiyonları olduğunu öğrendikten sonra aklınızda yer edeceğine ve hatta davranışlarınıza yön vereceğine şüphe yok.
Oldukça ilginç olan bu psikolojik fenomene beraber bakalım.
1. Halo etkisi, kişinin tek bir olumlu özelliğinden yola çıkarak kişi hakkında genel bir yargıya varma hatasıdır.
Yani ilk izlenimimizin, kişinin diğer özellikleri hakkında tahminde bulunurken bizim için temel oluşturmasıdır. Tanımadığımız birini sadece dış görünüşüyle, giysileriyle, ünvanıyla ve hatta belki ismi ile algılama biçimimizdir.
2. Bu etki, dış görünüşleri güzel olan insanların içlerinin de güzel, yani iyi insanlar olduklarına dair bir inanç yaratır.
Örneğin iyi giyimli birini gördüğümüzde, ona aynı zamanda otomatik olarak yardımsever, hoş görülü, saygılı ve 'iyi' biri gibi bir takım özellikler yükleriz.
Jest, mimik, beden hareketi veya bedene yansıyan psikolojik durumlar da bu ilk izlenim etkisinin oluşmasına yardımcı olur.
3. Yani bir kişiyi ilk gördüğünüzde edindiğiniz anlık izlenim, o kişiyi değerlendirmemizde daha sonraki yargıların temelini oluşturuyor.
İşte bu duruma, psikolojide kısaca Halo etkisi deniyor. Başka bir deyişle Halo etkisi, ilk izlenimlerin diğer kişiyi algılamada önemli bir referans noktası oluşturması anlamına geliyor.
4. Halo etkisi için özetle, olumlu önyargının psikolojideki adıdır diyebiliriz.
Yani bu etki, bir kişiyle tanıştığımız andaki olumlu izlenimimize göre, bu kişiyi tanıdığımızı zannetmeye olan temayüldür. Ve algılama hatalarına verilebilecek çok güzel bir örnektir.
5. Halo etkisi, genelleme hatası olarak da bilinir.
Birey hakkındaki genel görüş, inanış ve kanılarımızı bireyin özel ve farklı bir diğer niteliğine genellemekteyiz.
6. Tam tersi istikamete ise, "Horn Etkisi" deniyor.
Horn etkisi ise tam tersi kişinin olumsuz bir özelliğinden dolayı kendisi ile ilgili genel bir olumsuz düşünceye sahip olunmasıdır. Örneğin yukarıdakilere zıt olarak, kötü giyinmişsen tehlikeli birisindir. Kötü giyimli birisi kişiye her an zarar verebilir ve tehlikelidir; gibi.
Horn etkisi de tam olarak bu.
7. Tembel bir insanın aynı zamanda yalancı ve saygısız olacağı tahmini, Horn etkisine bir örnek.
İş yerindeki çalışanın belirli bir alandaki bir başarısızlığını / başarısını genele mal etmek, diğer tüm alanlarda kötü / iyi olacağı çıkarımını yapmak da Halo ve Horn etkilerinden kaynaklanıyor.
8. Bu iki etki, çevresinde haddinden fazla uyarıcı bulunan insan için kişileri en kolay yoldan değerlendirme yolu olarak karşımıza geliyor.
İşyerinize başvuru yapan kişinin elbisesinin ütüsüz ve düzensiz olması ile onun bu pozisyon için uygun verimi gösteremeyeceğini düşünmeniz bile buna bir diğer örnek.
9. Halo ve Horn etkisinin en büyük yansımaları iş hayatında ortaya çıkıyor.
Başlangıç noktası ise, başvurduğunuz firmanın İK sorumlusu.
Cv’nize eklediğiniz resimden tutun, verdiğiniz mail adresinize kadar tüm küçük ama olumlu / olumsuz detaylar İK sorumlusunun sizi mülakat için çağırıp çağırmayacağında etkili -ve bu husus tecrübe ve yeteneklerinizden gayet bağımsız.
10. CV’lerimizde yer alan küçücük fotoğrafların bıraktığı etki üzerinden, görüşmecilerin kafasında diğer fiziksel özelliklerimize; sorumluluk sahibi olup olmadığımıza vb dair bir algı şekillendiriyoruz.
İş görüşmesine giderken seçilen koku ve hoş bir görünüm bile, patronun birçok ayrıntıyı es geçmesine sebep olabiliyor; ve tam tersi. Bu kadar göze hitap eden bir şahsın is konusunda da görünümüne paralel bir performans sergileyeceği imajı oluşuyor;
Ve tam tersi.
11. Peki Halo etkisi nasıl yaratılabilir?
Bu etkiyi oluşturmanız iki aşamadan geçer. İlk aşama CV'niz, ikincisi ise mülakat aşamasıdır. İkinci aşama, mülakatçı ile yüz yüze geldiğiniz anda başlar ve siz farkına bile varmadan görünüşünüzden duruşunuza, tokalaşmanızdan oturuşunuza kadar çoktan sürecini tamamlamaya başlamış olur.
Mülakatlarda akılda bulundurmakta fayda var; oluşturacağınız Halo etkisi tamamen sizlik bir şey.
Yorum Yazın
yemişim halo etkisini yaa insanlar olmuş ikiyüzlü zaten
Valla nasıl göründüğü nasıl konuştuğu adı sanı hatta tipi bile hiç önemli değil. Birinden negatif bi elektrik aldıysam, enejisi beni kötü etkiliyosa o iş bit... Devamını Gör
Konuyla alakalı harika bir metin buldum; kendini anlatamama üzerine bir diyalog http://www.felsefehayat.net/dengesizlik-ve-ruh-sirkulasyonu.html