Değişen Bir Şey Yok: Biz Yoğun Siyasete Maruz Kalırken Bilimde Yaşanan 21 Gelişme
Yaşadığımız gündem kendini yinelemek üzere başa sarıldı. Partiler koalisyon kuramadı ama üç firma uçak hızında kara seyahati projesi için anlaşmaya vardı, biz enerji için nükleer santral inşasına başlarken Danimarka'nın rüzgar enerjisi üretimi ulusal talebini aştı, biz benzin fiyatlarındaki artışa yakınırken elektrikli arabaların şarj olabileceği yollar yapıldı... Birkaç ay içerisinde bilim ve teknoloji alanında hangi gelişmeler yaşandı senin için derledik.
1. Bilim insanları 'pentakuark' adı verilen yeni bir atom altı parçacığı keşfetti
İsviçre'de bulunan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nın uzmanları, Higgs Bozonu'ndan sonra 'pentakuark' adı verilen yeni bir parçacık keşfettiklerini duyurdu. Bilim insanları pentakuark parçacığının varlığını 1960'lı yıllarda tahmin etmişti. Ancak daha önce bulunan Higgs Bozonu parçacığı gibi onun varlığı da ancak onlarca yıl sonra, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı sayesinde kanıtlandı.
2. Laboratuvarda insan beyni üretildi
Bilim insanları, laboratuvar ortamında, neredeyse insan beyni formunda bir beyni yaratma denemelerinde başarılı oldular.
3. Elektrikli arabaların seyir halindeyken şarj olabilecekleri yol yapıldı
İngiltere’de uygulaması sene sonu başlatılacak elektrikli arabalar için şarj yolları, elektrikli arabaların yaygınlığını arttırarak fosil yakıtlı araçları tarihin tozlu sayfalarında bırakmayı planlıyor. İngiltere Karayolları tarafından geçen hafta yapılan açıklamaya göre, elektrikli araçlar için şarj şeritleri, 18 aylık çalışmanın ardından ilk fizibilite çalışması ile deneme aşamasına geçecek.
4. Uzaktan kumandayla beyin kontrolü gerçekleştirildi
St. Louis'deki Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi, Illinois Üniversitesi ve Ulusal Sağlık Enstitüsü araştırmacıları, beynin derinliklerindeki nöronların yapısını ve işleyişini anlamak için ilaçları doğrudan dokuya enjekte etmekte kullanılacak, uzaktan kumandayla kontrol edilebilen bir beyin implantı geliştirdi. Amerikalı bilim insanları, geliştirdikleri bu implant sayesinde farelerin hareketlerini uzaktan kumandayla kontrol edebilmeyi başardı.
5. İlk titanyum kafatası nakli gerçekleştirildi
Çinli doktorlar, üç yaşındaki bir kız çocuğuna 3D yazıcıda üretilen titanyum kafatası nakletti. Kafatası 3D veri ve bilgisayar tomografisi kullanılarak basıldı.
6. Kök hücreden atan kalp dokusu elde edildi
ABD'li bilim insanları, kök hücreden büyüyen ve atan kalp dokusu üretti. Elde edilen dokular, doğuştan kalp hastalıklarının tedavisinde bilim insanlarına yardımcı olacak.
7. Laboratuvarda, yaşayan hücrelerden uzuv üretildi
8. Kaybolan hafıza geri getirildi
Amerikalı ve Japon bilim insanları, farelerin kaybolan hafızasını yerine getirmeyi başardı.
9. Bilim insanlarından yapay zeka uyarısı: 'Komut almadan hedef vuran' robotlara karşı ortak mektup yayımlandı
Stephen Hawking'in de aralarında bulunduğu bir grup bilim insanı, 'otonom silah sistemlerinin' ölümcül etkileri olabileceği konusunda uyarıda bulundu. Bine yakın bilim insanının imzasını taşıyan ortak mektup, Arjantin'in başkenti Buenos Aires'teki Uluslararası Yapay Zeka Konferansı'nda okundu.
10. Çantaya sığan 3 kiloluk araba üretildi
Japon şirketi Cocoa motors, el çantasına sığan 3 kiloluk bir 'araba' üretti. 'Walkcar' adı verilen araba, dizüstü bilgisayar boyutlarındaki ince bir alüminyum tablete monte edilmiş dört teker ve elektrikli motorlarından oluşuyor.
11. Amerika'daki Türk bilim insanı, cilt kanserini 10 saniyede teşhis eden cihaz geliştirdi
ABD'deki MIT Üniversitesi'nden Dr. Dağdeviren, cilt kanserinin teşhisinde 10 saniyeden kısa sürede sonuç veren cihaz geliştirdi. Harvard Üniversitesi'ne 'Genç Akademi Üyesi' olarak kabul edilen ilk Türk olan Dr. Canan Dağdeviren, cilt kanserinin teşhisini kolaylaştıracak, dövme gibi vücuda yapıştırılabilen ve 10 saniyeden daha az sürede sonuç veren cihaz geliştirdi.
12. Dokunulabilir 3 boyutlu hologramlar yapıldı
Japon araştırmacılar, 3B etkileşimli hologramlar yaptılar. Bu hologramlara dokunulabiliyor ve dokunulan hologram dokunuşa tepki verebiliyor. Hologramları üretmek için yüksek güçte lazer kullanılıyor. Etkileşimli hologramları test eden gönüllülere göre bu havadaki serabımsı görüntüye dokunma hissi; zımpara kağıdına dokunma ve statik şok yaşama hisleri arasında bir duygu yaşatıyor.
13. Görme engelli anne adayına 3D yazıcıyla bebeğin baskısı hazırlandı
14. Danimarka’nın rüzgar enerjisi üretimi ulusal talebini aştı
Danimarka’nın rüzgâr tarlaları, ulusal elektrik talebinin yüzde 116’sını üretti ve ülkenin Norveç, Almanya ve İsveç’e güç ihraç etmesini sağladı. Temmuz ayında ise bu değer yüzde 140'a ulaştı.
15. New Horizons 9 yıllık yolculuk sonrası Plüton'a en yakın mesafeye ulaştı
16. Roket motorlarının Ferrari'si denendi
NASA, derin uzay roketlerinde kullanacağı RS-25 roketinin altıncı denemesini başarıyla gerçekleştirdi. Roket 525 saniye süren denemede 12 milyon beygir gücünün üzerinde itiş gücü üretti.
17. Mars yolculuğu için uzayda sebze yetiştirildi
2030 yılında 56 milyon kilometre yol katederek Mars'ta noktalanması planlanan yolculuk için 3 üç basamaklı bir plan hazırlandı. Planın son basamağı uzayda yetiştirilip tadına bakılan marulla noktalandı. NASA, geçtiğimiz yıl, Mars yüzeyinde astronotlar için 10 yıl boyunca oksijen üretecek 'MOXIE' isimli aracın özelliklerini duyurmuştu.
18. 3D yazıcı ile 2 yaşındaki miniğe burun, bacakları olmayan köpeğe ise protez
2 yaşındaki Tessa Evans, oldukça nadir rastlanılan bir hastalıkla dünyaya gelmişti; burnu yoktu ve hiçbir şeyin kokusunu alamıyordu. Ancak 3D yazıcı yöntemiyle Evans'ın bu sorunu çözülecek ve ona ameliyatla bir burun takılabilecek.
19. Karada, uçak hızında yolculuk projesi artık mümkün
20. Hawking kara delikten başka bir evrene geçişin mümkün olduğunu açıkladı
Hawking, tıpkı Nolan'ın Interstellar filminde olduğu gibi kara deliğe kapılan bir cismin farklı bir evrene geçiş yapabileceğini açıkladı. 'Kara deliğe düşen bilgi bir yerde belirmeli,' diyen Hawking, bunun için iki yol olduğunu söyledi. Dünyaca ünlü fizikçi, 'Kara deliğe giriş yapan şey, ya kara deliğin ucunda bir tür holograma dönüşüyor ya da alternatif evrende ortaya çıkıyor,' dedi.
21. Umudunuzu yitirmeyin: Türkiye CERN'e ortak üye oldu
CERN, Mayıs 2014'te imzalanan anlaşmanın ardından Türkiye'nin yeni ortak üye olduğunu duyurdu. Buna göre Türkiye sanayii, CERN ile ilgili çalışmalara ortak olabilecek ve ileri teknolojilerin geliştirilmesinde yer alabilecek. CERN'de ortak deney ve çalışmalarda yer almak üzere kayıtlı 110 Türk bilim insanı kayıtlı bulunuyor.