Distopya Türünün En Etkileyici 20 Filmi
Distopya Nedir?
Distopya, günümüzde ve gelecekte ideal olan toplumun giderek kötüleşeceğini, özellikle düzenin insanları terörize edip toplumsal bağların yok olacağını ortaya koyan bir bakış açısıdır. Bu bakış açısına pesimist yani kötümser bir bakış açısıdır diyebiliriz. Özellikle totaliter ve otariter ya da herhangi bir baskıcı yönetim distopik toplumu ifade eder. Distopik toplumlarda arzu edilmeyen olaylar olur ve kaos hakimdir.
1. Metropolis | IMDB: 8,3 (1927)
Gelecek zaman…
İnsanlar iki gruba ayrılmış durumdadır: Düşünenler (ancak hiçbir makinenin nasıl çalıştığını bilmiyorlar) ve çalışanlar (fikir sahibi değiller). Düşünenler planları yapıyor, çalışanlar da bunları uyguluyorlar. İki grup da tam değildir ama birleşince bir bütün oluyorlar. Bir gün düşünenlerden biri yeraltına çalışanların yanına iner. Gördükleriyle birlikte hayatın akışı değişmeye başlar...
2. A Clockwork Orange / Otomatik Portakal | IMDB: 8,4 (1971)
Tarihi belirsiz, apokaliptik bir gelecekte,şiddet günlük yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Uyuşturucu, hırsızlık, tecavüz ve cinayete dayalı bir eğlence anlayışının hükmettiği gençlerden biri, suçüstü yakalandığında arkadaşları tarafından yüzüstü bırakılır ve hapse girer. Hapisten çıkmak için her şeyi göze alan Alex, hükümetin suçluları 'topluma kazandırmak' amaçlı tedavi araştırmalarında denek olmayı kabul eder.
Toplumsal yaşam içinde bireyin konumunu ve özgür iradenin dokunulmazlığını, insanı insan yapan özelliklere hükümet müdahalesinin nerelere varacağını sorgulayan film, unutulmaz sahneleriyle, görsel, sosyal ve politik açılardan söyleyecek çok sözü olan, izleyiciye soru işaretleri armağan eden eşsiz bir yapım.
3. The Matrix Trilogy | IMDB: 8,7-7,2-6,7 (99-03-03)
Aslında tüm dünya içinde yaşadığımızı sandığımız simulasyon bir dünyadır. 'Yapay Zeka' ile insanoğlunun girdiği savaşta 'yapay zeka' galip gelmiş ve insaoğlunu köleleştirmiştir. Neo (Keanu Reeves), Trinity (Carrie Anne Moss) ve Morpheus'un da yardımıyla tüm donanımını kurup bu düzeni yıkmaya çalışan, 'gerçeği bilen' bir avuç insanın arasına katılır...
4. V for Vendetta | IMDB: 8,2 (2006)
V olarak bilinen maskeli bir adam, geleceğin totaliter rejimle yönetilen İngilteresi'nde korkuyla sindirilmiş halkına egemenliği geri verebilmek için şiddete başvuran biridir. V İngiltere halkını, kendisiyle Guy Fawkes günü olan 5 Kasım’da Parlamento’nun çevresinde buluşmaya davet eder.
5. Children of Men / Son Umut | IMDB: 7,9 (2006)
Dünya, 2027: Gelecek için umut gittikçe önemini kaybeden bir kaynak oluyor. Son doğan bebeğin üzerinden neredeyse 19 yıl geçmiş ve açıklanamayan evrensel çocuksuzluk her geçen yıl beşeriyet sınırlarını, gelecekteki tüm haklarından vazgeçirmeye yaklaştırmıştır. Çoğu insan kaçınılmazı benimsemeyi seçip, ayrılıkçılığın, kanunsuzluğun ve nihilizmin içine çekilirken, diğerleri birleşik bir gezegen ve yavaş yavaş azalan nüfus için mücadeleye devam eder.
Büyük Britanya militarist emperyalist siyaseti sayesinde hiç artmayan iç çekişmelerle, buna karşılık kıyılarında olağanüstü yasadışı mülteci istilâsı görünerek ayakta kalmayı başaran idari bölgelerden biridir. Ama sıkı, totaliter bir yönetimle bu 'mülteciler' gözaltı kamplarına toplanıp sınır dışı edilmektedir.
6. Blade Runner / Bıçak Sırtı | IMDB: 8,2 (1982)
Deckard bir Blade Runner'dır, yani kaçak Replikant'ları (yapay insan/android) avlayan bir polis. Artık kovalamacadan sıkıldığı için ayrılmayı düşündüğü bir sırada, çaldıkları bir uzay gemisiyle dünyaya 5 Replikant'ın geldiğini öğrenir. Milyonlarca insanın yaşadığı dev bir şehirde bu 5 kaçağı bulmak zorundadır.
7. Twelve Monkeys / 12 Maymun | IMDB: 8,1 (1995)
Dünyada insanlığın yok olmasına yetecek derecede tehlikeli olan bir virüs yaklaşık beş milyar kişinin ölümüne yol açmıştır. Geriye kalan az sayıdaki insan yer altlarına kurdukları barınaklarda yaşamlarını sürdürebilmektedirler. Bu esnada virüsün yok olması için bir çözüm yolu bulan insanlar, zamanda geriye gidebilecekleri bir zaman makinesi yaparlar. İlk test sürüşü içinse eski bir mahkum olan James Cole gönüllü olur. James kendisini yedi yıl geride, bir akıl hastanesinde bulur. Akıl hastanesi gibi bir ortamda gelecekten geldiğini ve misyonunu anlattığında ise gerçek anlamda akıl hastası etiketi yemesine neden olur.
8. Dark City / Karanlık Şehir | IMDB: 7,8 (1998)
John Murdoch tuhaf bir otel odasında gözünüaçar ve vahşice işlenmiş bir dizi cinayetin zanlısı olarak arandığını öğrenir. Esas sorun hiçbir şey hatırlamıyor olmasıdır. Peşinde sadece polis değil, zamanı durdurup gerçekliği değiştiren gizemli Yabancılar davardır. Murdoch kaçarken bir taraftan da kişiliğindeki karmaşık sırrı çözmeye çalışır. Ancak gerçekliğin bir illüzyondan ibaret olduğu bu şehirde, sırlar ölümcül olabilir.
9. Nineteen Eighty-Four | IMDB: 7,2 (1984)
Distopik bir evrende geçen film 3. Dünya Savaşı'nın henüz sonlandığı dünyamızda geçer. Dünyanın en büyük devleti olan Okyanusya, günümüz Londra'sının yerine kurulmuştur. Okyanusya deyim yerindeyse tam bir korku imparatorluğudur. Bu ülkede yaşayayan herkes, yönetim diktesinin buyurduğu her şeye harfi harfine uymak zorundadır. Bu evrende ne kitap okumak serbesttir ne de aşık olmak... Hükümetin haberleşme ve sansür işlerinin yürütüldüğü bakanlıkta çılan Winston Smith, diğer çalışanlar gibi görevi gereğince halkı farklı yalanlarla uyutmak ve sahte gerçeklikler yaratmak zorundadır. Ancak Okyanusya'ya ait her şeyin kocaman bir yalandan ibaret olduğunu öğrendiği an vatanseverliğini ve hayatını üzerine kurduğu bu sahte dünyayı sorgulamaya başlar...
10. Minority Report / Azınlık Raporu | IMDB: 7,7 (2002)
Gelecekte, suçlular suç işlemeden önce yakalanmaktadır. Ancak özel tim görevlilerinden biri, bu tip bir cinayetle suçlandığında, masumiyetini kanıtlamak için herşeyini ortaya koyar.
11. The City of Lost Children / Kayıp Çocuklar Şehri | IMDB: 7,7 (1995)
The City of Lost Children (1995)
Açık denizde, bir platform üzerinde kendinegarip bir dünya kuran çılgın bilim adamı Krank, hem fiziksel hem de duygusal açıdan yıkımın eşiğindedir. Uzun zamandır rüya göremeyen Krank hızla yaşlanır. Çare olarak çocukların mutlu rüyalarını çalmaya karar verir ve geliştirdiği rüya makinesini yakın bir kasabadan kaçırdığı çocuklar üzerinde dener. Ancak kasabadaki balıkçılardan dev cüsseli One kaçırılan kardeşini kurtarmak için Krank'ın korkunç laboratuarına sızmayı başarır. Akvaryumdaki konuşan bir beyin, birbirinin genetik kopyası kavgacı klonlar, yetimlerden oluşan bir hırsız ordusu ve onlarınlideri ahtapot gibi pek çok ilginç karakterle tanışan One, küçük bir kızın yardımıyla kardeşinin peşine düşer.
12. Alphaville | IMDB: 7,2 (1965)
Amerikalı özel dedektif Lemmy Caution, başka bir gezegendeki baskıyla yönetilen bir ülkenin başkenti Alphaville'e gelir. Amacı ülkenin başkanına suikast düzenlemektir. Alpha60 isimli başkan aslında insan benzeri bir robottan başka bir şey değildir.
Ne var ki Lemmy olaylar esnasında çekici bir kadın olan Natacha'yla tanışıp aşık olur. Güze kadın, Alpha 60'ı tasarlayan bilimadamının kızıdır. Dolayısıyla Lemmy'nin görevi önündeki en büyük engen bu kızla yaşadığı ilişki oluverir.
Yeni Dalga'nın öncülerinden olan yönetmen Godard, adeta eski Fransız avantür filmlerinden ödünç oldığı karakterleri ve karanlık film atmosferi ile tüm özel efektlerden arınmış deneysel bir bilim kurguya / film-noir'a imza atıyor. Alphaville şehrinin görüntüsü, bırakın fütürist olmayı, adeta bildiğimiz Paris'i andırıyor.
13. Fahrenheit 451 / Değişen Dünyanın İnsanları | IMDB: 7,2 (1966)
Kitapsız bir dünya düşünebiliyor musunuz? Kitapların varlığını, bütünlüğünü ve iktidarını sürdürebilmek için en birincil tehdit olarak gören Devlet, öncelikli savaşını ülkedeki bütün kitapşarın yakılarak yok edilmesine vermiştir. İtfaiye teşkilatında çalışan ve görevi bulunan kitapların derhal yakılarak imha edilmesi olanitfaiyecilerden Guy Montag, toplumun bütün üyelerinin hayatlarındaki boşluğu ve farkında olmadıkları mutsuzluklarını doyurabilmek için hap içerek hayatta kalmaya çalıştıkları bir ortamda kendisini son derece yalnız hissetmektedir. Sistem tarafından beyni kitapların zararları ile doldurulmuş olan Guy, tam bir kitap aşığı ve dolayısı ile de sistem muhalifi bir kıza aşık olunca hayatındaki tüm dengeler yerinden oynayacaktır.
14. Brazil / Brezilya | IMDB: 8,0 (1985)
Muazzam derecede yaratıcı ve etkileyici görselliğiyle farklı bir seyir zevki sunan 'Brazil', devlet yönetiminin tam bir kâbusa dönüştüğü, bürokrasinin insanlığı tehdit ettiği bir dünyatasvir ediyor. Bilgi bakanlığında memur olarak çalışan Sam, yaşantısından o kadar bunalmıştır ki, tek sığınacak yer düşleridir artık. Kuşlar kadar özgür olduğu, çekici kadınların da yer aldığı bu hayallerin yetmediği noktada, yani gerçek hayatta ise en büyük eğlencesi arkadaşlarıyla, otoriteden gizli gizli eski dizileri seyretmektir. Ortam öyle bir hal almıştır ki, tamirat yapmak bile yasaktır. Bu yüzden tamirci Harry (De Niro) bile işini kimselere çaktırmadan gizlice yapmak zorundadır. Bu durum giderek Sam'in dengesini bozacak, hayalleriyle gerçekler birbirine girerken, hayatı da parçalanmaya başlayacaktır.
15. Gattaca | IMDB: 7,8 (1997)
Vincent (Ethan Hawke), test tüplerinde yaşayan tasarımcıların yönettiği bir dünyada yaşamaya çalışan bir doğal doğum ürünü ya da kısaca bir 'geçersiz'dir. Mükemmellikten uzak genetik kaderini değiştirmek ve rüyalarını gerçekleştirmek isteyen Vincent, genetik kodlarını satmak isteyen Jerome (Jude Law) adında bir 'geçerli'yle tanışır. Jerome'un kan, idrar ve saç örneklerini kullanan Vincent kendine yeni bir kimlik edinir, Gattaca Aerospace Corporation'dahayallerinin mesleğine kavuşur ve başka bir 'geçerli' olan Irene (Uma Thurman) ile romantik bir birliktelik yaşar. Ancak, görev yerine gitmesinden bir hafta önce, Gattaca'nın yöneticilerinden biri vahşice öldürülür ve katil zanlısı Vincent'tir.
16. Equilibrium / İsyan | IMDB: 7,6 (2002)
3. Dünya Savaşı'nın yaralarını zor da olsa sarmayı başarabilmiş yakın geleceğin dünyasındayız. Savaşın travmasını üzerinden atamamış olan hakim totaliter sistem, barışı korumak adına insanların duygularını baskı altına almaktadır. Sanatsal nesneler bulundurmak ve güzel sanatlarla ilgilenmek yasaktır. Duygu ve heyecan uyandıracak şeylerle ilgilenmek, ölüm cezasına bile yol açabilmektedir.
Üst düzey bir güvenlik ajanı olan John Preston, kurallara karşı gelenleri bulup yok etmekle görevlendirilmiştir. Kullananlarda sisteme uygun bir ruh hali yaratan Prozium'u içmekten vazgeçtiğinde, sistemin en büyük silahlarından biri olan ajan Preston eski kimliğinden uzaklaşmaya başlayacaktır...
17. The Warriors | IMDB: 7,7 (1979)
The Warriors, yanlışlıkla Cyrus isimli büyük bir çete liderini öldürmekle suçlanırlar. Kısa zamanda şehirdeki her çete intikam için peşlerine düşer. The Warriors, New York'un bir ucundan diğer ucundaki inlerine dönmek zorundaydılar.
18. Strange Days / Tuhaf Günler | IMDB: 7,2 (1995)
Lenny Nero, Los Angeles sokaklarının duayeni, bir sokak dolandırıcısı, eski polis ve çalınmış rüya satıcısıdır.
Klipadı verilen gerçek yaşam deneyimlerinin sadece heyecan için izlendiği dijital kayıtlarla ilgilenmektedir. Yakın bir arkadaşı acımasız bir katil tarafından öldürülünce Lenny, varlık, güç ve paranoyanın ucuz dünyasına adım atmak zorunda kalır.
19. Planet of the Apes / Maymunlar Cehennemi | IMDB: 8,0 (1968)
Aralarında George Taylor'ın da bulunduğu bir grup astronotu barındıran uzay gemisi, uzak ve bilinmeyen bir gezegene iniş yapar. Konuşmayı bilmeyen ilkel mağara insanları ve adeta insanla yer değiştirmiş, konuşan, avlanan, karmaşık bir medeniyet geliştirmiş maymunlar vardır burada. Grup dağılır ve Taylor, ilkel insanlardan oluşan bir grupla birlikte insan avcısı maymunlar tarafından esir edilir.
20. The Road / Yol | IMDB: 7,3 (2009)
Bir felaket sonrası harabeye dönen Amerika,adeta bir yangın yeridir. Gökyüzü karanlıktır ve bütün canlılar yok olmaya yüz tutmuştur. Bir baba ise felaketten arda kalan tek varlığı olan oğlunu hayatta tutma telaşındadır. Amerika'nın sıcak güney sahillerine doğru yola çıkan babayı ve oğlunu, yolda yamyam insanlar ve silahlı haydutlar beklemektedir. Çetin hava şartlarında nereye gittiklerini bilmeden çıktıkları bu yolda, tüyler ürperten manzaralarla karşılaşacaklardır.
Sıralamaya giremeyen ama izlenmeyi hakedenler;
Animasyon Bonusu: Akira | IMDB: 8,1 (1988)
Üçüncü Dünya Savaşı'ndan sonra 2019 yılı, Yeni Tokyo. Yer altı çetelerine karşı durabilmek için bitmek bilmez bir mücadele verilmektedir. Bir motosiklet çetesinin üyesi olan Tetsuo, bu çetenin lideri olan Kaneda’yı kurtarmaya giderken psişik güçleri olan bir çocuğun da karıştığı bir kazada ağır yaralanır ve bir takım askeri birlikler tarafından üstünde deneyler yapılmak üzere kaçırılır. Zamanla içindeki psişik güçlerin de açığa çıkmasıyla ona bir zamanlar güçsüz etiketini takmış toplumdan intikamını alabilmek için harekete geçer.
Kısa Film Bonusu: La jetée | IMDB: 8,4 (1962)
Dünyanın altını üstüne getiren 3. Dünya Savaşı'ndan sonra nükleer savaştan etkilenmeyen bir grup insan yeraltında yaşamaya başlar. Aralarında araştırmacıların da olduğu grup savaş öncesi dünyasına doğru bir yolculuk yapmaya karar verir. Bu yolculuk için seçilen kişi ise çocukluğunda yaşadığı bir olayın etkisinden kurtulmayı başaramayan takıntılı bir adamdır.
Zaman yolculuğu basit koşullarda gerçekleşir, kirli bir hamağa yatırılan adam,gözlerine bağlanan aygıtların da yardımıyla henüz dünyanın güzel günlerini yaşadığı günlere doğru bir yolculuk yapar. Burada tanışacağı bir kadın ise onu bu zaman dilimine bağlamaya başlar.