TCMB Para Basımı Rekor Kırarken Dolar ve TL'de Seçimden Sonrası Karışık! BofA 'Kim Kazanırsa Kazansın' Dedi
Piyasaların içinden gelenler, ticaret, özellikle dış ticaret yapanlar iyi bilir; 2018 yılı ikinci yarısı ve 2019 yılında 'Rahip Brunson' krizi ardından tüm berber ve dönerci esnafı dolar bozma kampanyasına promosyonlarla destek verince dolar/TL'ye bir sakinlik, bir bıkkınlık, bir bezginlik gelmişti. Uzunca bir süre yerini değiştirmeden duran dolar kurunda garip davranışlar seziliyordu. Sonra uzman ekonomistler keşfetti ki dolar/TL'yi korkutan başka birileri vardı. Yerinden çıktığında kafasına vuruyorlardı. Ancak deneydeki pire değildi ki bu kapağa kadar zıplamayı öğrensin, haliyle kıpır kıpır duramadı. O dönem pandemi oldu, ekonomi yönetimi değiştir derken, 2021 Eylül sonrası tasması salınmış 3 aylık Golden Retriever'ı bahçeye salmak gibi oldu. Çitleri iyice zorlayınca 20 Aralık 2021'de 'Biz bir şey yapmadık' ama 'Hiçbir şey olmasa bile kesin bir şey oldu' misali kapı dışarı çıkmadan ev hapsine devam ediliyor. Manzara gözünüzün önüne geldiyse dolar/TL için Bloomberg ve TCMB anlatımlarına geçelim.
Dolar/TL'de 1,5 yıldır izlenen sakin yükseliş birçok gerçeklikle uyuşmadığından ve sürekli de Merkez Bankası'ndan bankalara, kredilere, şirketlere yönelik kararlar gelince incelemeler sıklaşıyor. Bloomberg'den Uğur Yılmaz ve Aslı Kandemir'in aktardığına göre, serbest kur rejiminde, işlemlerde artık son karar verici Merkez Bankası oluyor.
TL işlemlerinde nihai uzlaşı sağlayan Merkez Bankası'nın sürekli denetim ve müdahalelerinden piyasa işlemcilerinin sıkıldığı belirtilen haberde, döviz almanız gerekiyorsa açıklama yapmak gerektiği belirtiliyor.
14 Mayıs'ta yapılacak seçimler öncesi döviz piyasasında kontrolün çok arttığı belirtilirken, bilgi veren piyasa işlemcileri, özellikle büyük hacimli işlemlerin hatta hemen hemen her işlemin inceleme ve onaya tabi olduğunu açıklıyor.
Geçen haftalarda da hemen hemen her işlemin Banka hazineleri, Merkez Bankası ve şirketler üçgeninde gerçekleştiği sosyal medyada yayılmıştı.
İşlemcilerin anlattığına göre, Merkez Bankası "FX trader" gibi, bankalarla sürekli irtibatta, platformlardaki işlemleri takipte ve döviz işlemlerinde raporlama isteyen mercide bulunuyor.
Merkez Bankası'nın kimin, kime, ne oranda satış yaptığını büyük ölçüde belirlediği iddia edilirken, TCMB'den açıklama yapılmadığı belirtiliyor.
Commerzbank'tan Ulrich Leuchtmann bu işlemlerin, seçimlerden sonra sürdürülmesini pek mümkün görmezken, 'hafif sermaye kontrolü' olarak tanımlıyor. Seçim sonrası için de TL'de değer kaybını kaçınılmaz görüyor.
Yeni bir sistemin yakın dönemde devreye alındığı, 'telefon tabanlı eşleştirme hizmeti' ismi verilen sistemde, TCMB ile bankaların sürekli irtibatta olduğu ve onay olmadan döviz işlemleri yapılmıyor.
Piyasa işlemcileri mevcut müdahalelerin daha önce arza yönelik olduğu ancak artık talebin de kontrol altında olduğunu söylüyor.
Geçen günlerde Londra swap faizlerinde görülen hareketlilik, yurt içinde de dolar/TL'nin oynaklığının son haftalarda artması "stres belirtileri" olarak görülüyor.
Her gün değişen gündem ve düzenlemelerin içinde, ihracatçıların döviz almamayı taahhüt etmesiyle düşük kur, bankaların döviz fazlası olan şirketlere yüksek kur uygulaması gibi düzenlemeler bulunurken, bireysellere yüksek kur uygulaması, vadeli işlemlere yapılan yönlendirmeler ve Kapalıçarşı'da efektif söylemleri ve spreadlerin açılması gibi etki-tepkiler görülüyor.
TL'de üç aylık ve bir aylık oynaklık farkı, seçim sonuçlarının önemli olmadığını gösterdiği belirtiliyor. In Touch Capital Markets kıdemli analisti Piotr Matys, döviz müdahalelerinin çok maliyetli olduğunu ve 'Merkez Bankası seçimlerden sonra TL'nin serbest kalmasına izin verebilir' dedi.
TCMB müdahalelerin bedelini yine Bloomberg Economics hesaplamıştı.
Yatırımcıların TL varlıklarda pozisyon almadığı görülüyor. "Hedge fon"lar, riske karşı korunma uzmanı olan yatırım fonları dahi yatırım yapmaktan kaçınıyor.
Seçimlerden sonra sonuçtan bağımsız, TL’ye müdahalelerin kalkacağı ve TL’nin de değer kaybedeceği öngörülüyor. Londra bu konuda başı çekiyor.
Trium Capital’dan Peter Kisler, bu görüşün yanında, 'muhalefet rahat bir şekilde kazansa bile TL dışındaki bütün varlıklar yükselebilir” dedi.
Carrhae Capital'dan Ali Akay, “TL'de yaklaşan devalüasyondan başka bir yatırım fırsatı yok” yorumu yapıyor.
Vadeli işlemler de seçim sonrası kim kazanırsa kazansın TL’de değer kaybı gösteriyor.
TCMB verileri Mart ayında yabancıların TL fonlarda varlığının 1,2 milyar dolara gerilediğini gösterirken, 10 yıl önce 72 milyar dola olan bir orandan bahsediliyor.
Yine Londra'da North of South Capital yetkilisi Kamil Dimmich, riski, kur kontrolleri ya da ani bir devalüasyon olarak görürken, 'Şu an Türkiye’ye kur riskleri nedeniyle direkt girmiş değiliz” ifadelerini kullandı.
Helm Yatırım Ortaklığı’ndan Rejat Suri, “daha öngörülebilir politikaların yabancı yatırımcı çekebileceğini” söylerken, siyasi belirsizlikler ve TL’deki riskler nedeniyle Türkiye piyasasından uzak kaldıklarını açıklıyor.
BofA'nın raporu gündem oldu: Seçim sonuçlarından bağımsız dolar/TL'de yükseliş beklentisi korunuyor.
Barclays ve TD Securities, 2023 üçüncü çeyrekte (Haziran-Eylül dönemi) TL'de yüzde 40 değer kaybıyla 27 TL olmasını bekliyor.
Bank of America da seçim sonuçları ne olursa olsun TL'de yüzde 15 ila 25 arası bir değer kaybı beklendiğini belirtti. Zümrüt İmamoğlu, Merveille Paja, David Hauner ve Mikhail Liluashvili imzalı ve 30 Mart tarihli raporunda, dolar/TL'de 'adil değerin' 24 TL olarak göründüğü belirtildi.
Tüm bunları okurken, bu sabah TCMB'nin yeni KKM benzeri ürünüyle karşılaşıyoruz. TCMB'nin "Döviz Yükümlülüğü Olan Tüzel Kişilerin Döviz veya Türk Lirası Cinsinden Mevduat ve Katılma Hesaplarına Sağlanacak Destek Hakkında Tebliği" Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre, şirketlerde TCMB'nin desteğiyle KKM'de vade 1 aya çekildi. Vade bitmeden para çekilecek olursa hesabın açıldığı tarihteki kurdan döviz bozulacak, vade bitimi beklenirse bitişteki kurdan döviz bozulacak. Banka faizi müşteriye ödeyecek. Vade bitimindeki kur farkı, faiz ya da kar payından yüksekse farkı TCMB ödeyecek. Bu sürede döviz alımı yapılırsa, haklar kaybedilecek ve 1 yıl kredi kullanımı söz konusu olmayacak.
Son olarak Merkez Bankası'nın çareyi para basmakta bulduğu belirtildi.
Sözcü'den Erdoğan Süzer'in aktardığına göre, piyasadaki banknot miktarı yüzde 24 artışla son 10 yıldaki ortalamasının iki katına erişti. Emisyon hacmi bir yılda 2,5 kata yakın artarken, 200 TL'lik banknotların basımına ağırlık verildi. Basılan 6 banknottan 5'i 200 TL oldu.
2022 yılına girildiğinde piyasada 2 milyar 855 milyon adet banknot bulunurken, yıl sonunda bu sayı 3 milyar 540 milyon oldu. Basılan 685 milyon adet yeni banknotun 493 milyonu 200 TL'den oluştu.
Son bir yılda piyasada 200 ve 100 TL'lik banknotların payı yüzde 55'ten 61'e çıkarken, değer olarak payı yüzde 40,3'ten yüzde 56,6'ya yükseldi.
Merkez Bankası, banknot kağıdı ve mürekkep alımı için de yüzde 92 oranında daha fazla harcama yaparak 508 milyon TL ödedi.
Bu veriler ışığında piyasalarda seçim sonuçları bir anlamda önemsiz olurken, bir anlamda da en önemli gündem oluyor. Kısaca Türkiye ekonomisinde ne olacağı biliniyor ancak nasıl olacağı merak ediliyor. Sizce nasıl olacak?
Yorum Yazın
Şu an paranın boşa aktığı musluklar hemen kapatılır, fahiş fiyatlı planlanan yap işlet devretler iptal edilirse, özellikle şu an aktif olan geçiş garantili p... Devamını Gör
Ekonomi ishal olmuş durumda. Hafif hafif dona kaçırıyor. Bunlar iyi günler. Seçimi Cumhur ittifakı kazanırsa salıver gitsin paçalardan aşağı boşalacaktır. Ki... Devamını Gör