Dünya Tarihinin Akışını Değiştiren 30 Kitap
Her okuyucu, kitapların hayat değiştirebilecek şeyler olduğunu bilir. Peki ya tüm neslin hayatlarını değiştiren kitaplar? Kitaplar geleceği değiştirebilir mi?
New York Halk Kütüphanesi'nden Miriam Tuliao, Dünyanın Akışını Değiştiren Kitaplar adı altında 30 kitabı bir listede topladı.
Listede William Shakespeare'in oyunlarından, George Orwell'ın 1984'üne kadar 30 kitap bulunuyor.
Sizlerde tarihin akışını değiştirdiğini düşündüğünüz kitapları yorum kısmındada belirtebilirsiniz.
1. Ezop Masalları - Ezop
M.Ö. 620 ile 560 yılları arasında ortaya çıktığı düşünülüyor.
Ezop Masalları, dinleyenlere hayat hakkında öğütler veren bir hikayeler bütünü. Fabllar, ilk çıkış tarihi bilinmese de çoğu zaman Yunan bir köle ve hikaye anlatıcısı olan Ezop'la ilişkilendiriliyor.
Hikayeler asırlar sonra bile insan hayatına ilişkin verdiği önemli öğütlerle ve literatüre kazandırdığı önemli deyimlerle (altın yumurtlayan kaz vs.) edebiyattaki önemini hala koruyor.
2. Analektler - Konfüşyus
M.Ö. 475-221 yılları arasında bir zamanda yazıldığı düşünülüyor.
Konfüçyus'un öğretilerine dayanan bu kitap, erdemli bir hayat yaşamaya ve insanlara karşı nazik olmaya dair ipuçları veriyor.
Analektler, özellikle Çin'de olmak üzere, Doğu Felsefesindeki önemini hala koruyor.
3. Bir Genç Kızın Günlüğü - Anne Frank
1947 yılında basıldı.
Kitap, Nazi ordusunun Hollanda'yı işgaliyle birlikte Anne Frank'in ailesiyle beraber kaçarken yazdığı günlüklerden oluşuyor. Aile 1944 yılında bulunur ve Anne Frank, Bergen-Belsen toplama kampında tifus sebebiyle hayatını kaybeder.
İlk basımından bu yana, 60'dan fazla dile tercüme edilen bu kitap 2.Dünya Savaşı'nın izlerini anlatan en başarılı kitaplar arasında gösteriliyor.
4. Savaş Sanatı - Sun Tzu
M.Ö. 600 ila 500 yılları arasında bir zaman yazıldığı düşünülüyor.
General Sun Tzu'ya atfedilen Savaş Sanatı, Antik Çin için askeri bir eser olma özelliğini taşır. 13 bölümden oluşur ve her bölümde savaş hakkında önemli taktiksel bilgiler verir. (ajanlık, hızlı-düşünme, katliamlardan kaçınma)
Kitap hala Doğu ve Batı askeri düşünce, iş hayatı, hukuk stratejileri hatta spor alanında bile etkisini hissettirmektedir.
5. Kalbimi Vatanıma Gömün - Dee Alexander Brown
1970 yılında basıldı.__Kalbimi Vatanıma Gömün, 19.yüzyılın sonlarına doğru yaşamış olan Kızılderililerin tarihini anlatır. Özellikle Amerikan hükümetinin Kızılderililere yaptığı büyük katliamları anlatmasıyla bu alanda öncü kitaplardan birisi olarak gösterilir.
Çok satılan kitaplardan birisi olan kitap, popüleritesini hiç kaybetmedi ve 17 dile tercüme edildi. Dee Brown gerçekleştirilen bu katliamları, hükümet kayıtlarıyla ve bizzat yaşamış insanların ifadeleriyle gözler önüne seriyor.
6. Komünist Manifesto - Karl Marx & Friedrich Engels
21 Şubat 1848 tarihinde basıldı.
Bu kısa manifesto, tarihin en önemli iki komünisti tarafından yazılmıştır. Kitap, sınıf çatışması, Kapitalizm problemi ve Komünizmin gelecek potansiyeline dair cevaplar arar.
Etkisini hemen göstermese de, 'Emekçiler, birleşin!' sloganıyla Avrupa'da, Amerika'da ve Rusya'da birçok işçiyi etkiledi. Kitabın savunduğu görüşler hala bazı siyasi partilerin dayanak noktası. Manifesto, dünya çapında akademisyenlerce araştırma konusu olarak inceleniyor.
7. A Dictionary of English Language - Samuel Johnson
Bu antoloji, İngiliz Edebiyatı'na damga vurmuş en eğlenceli, tarihsel olarak şaşırtıcı kelimeleri toplamasıyla ünlüdür. Moda, gıda, bilim, seks gibi ilgi çekici konuları derlemiştir. Shakespeare ve John Milton'ın eserlerinden de örnek vermiştir.
Sözlük, Jane Austen, Charles Dickens ve Brontë Kardeşler tarafından kullanılmış olup, İngiliz Edebiyatı çalışan yeni akademisyenlere, yazarlara ve yayıncılara da kaynak fırsatı sunar.
8. Denemeler - Michel de Montaigne
1580 yılında basıldı.
Ralph Waldo Emerson, Friedrich Nietzsche, Jean-Jacques Rousseau ve sayısız düşünür Montaigne'in Denemeler kitabından bir hayli etkilenmişlerdir.
Fransız yazar ve devlet adamı Montaigne, çeşitli ahlaki konulardaki düşüncelerini anlattığı bu eseri zamanında alay konusu olsa da, şimdilerde Fransız Rönesansı'nı başlatan kitap olarak anılıyor.
9. Kadınlığın Gizemi - Betty Friedan
1963 yılında basıldı.
Kadınların ev hanımı olmasının geniş kitlelerce kabul gördüğü zamanlarda, Betty Friedan kitabında Amerikan kadınlarının iç karmaşısını anlatarak bu görüşe meydan okuyor.
Kitap, kadınları başarıları için evlilik ve annelik olgularını tekrar gözden geçirmelerini teşvik ettiği ve geleneksel ataerkil beklentilere karşı çıktığı için, ikinci dalga feminist akımının başlamasına yardımcı oldu.
10. First Folio - William Shakespeare
1623 yılında basıldı.
Shakespeare'in oyunları, arkadaşları John Heminges ve Henry Condell tarafından First Folio adıyla toplanıp kitap haline getirildi. Romeo ve Juliet, Kral Lear, Hamlet gibi ünlü oyunlar bu koleksiyona dahil.
Shakespeare'in edebiyata ve tiyatroya katkısı şüphesiz ortada. Dil, tür ve konu üzerine olan etkisi günümüz ve gelecek nesiller tarafından da unutulmayacak gibi görünüyor.
11. Hiroşima - John Hersey
1946 yılında basıldı.
Pulitzer ödüllü yazar John Hersey tarafından kaleme alınan Hiroşima, şehre 6 Ağustos 1945 tarihinde bırakılan Atom Bombası'ndan canlı kurtulan 6 kişinin öykülerini anlatır. Eşi benzeri görülmemiş kayıp, terör ve cesaret çizgileri üzerinden anlatılıyor.
Kırk yıl sonra, John Hersey Hiroşima'ya röportaj yaptığı 6 kişiyle görüşmek için geri döndü. Kitap, bir insanlık dramı olan atom bombası hakkında gelecek nesillere iyi bir ders veriyor.
12. How the Other Half Lives - Jacob Riis
1890 yılında basıldı.
19. yüzyıl sonlarında, New York işçiler için pek de rahat bir yer değildi. Gazeteci Jacob Riis, kitabında üst sınıflara, bakımsız gecekondularda yaşayan bu alt sınıfın çektiği eziyeti büyük bir yüreklilikle istatistikler ve fotoğraflarla gösteriyor.
Kitap yalnızca işçi sınıfın yaşadığı yerlerdeki binaların düzeltilmesine yardımcı olmadı. Aynı zamanda gazeteciliğin yolsuzluk ve adaletsizliği gösteren ilkelerine de bir temel oluşturdu.
13. Yi Çing (Değişimler Kitabı)
M.Ö. 3.000 veya 2.000'li yıllarda ortaya çıktığını söyleniyor.
Kitabın, en eski Çince metinlerden biri olduğu düşünülüyor. Kitabı önemli kılan sadece Konfüçyusçuuk ve Taoculuğa dair ortak öğretileri savunması değil, dünya çağında falcılık için de kullanılıyor olması.
14. Incidents in the Life of a Slave Girl - Harriet A. Jacobs
1861 yılında basıldı.
Kendi hayat hikayesinden yola çıktığı bu kitapta, Harriet Ann Jacobs, kadın kölelerin nasıl cinsel istismara maruz bırakıldığını açık bir dille belirtiyor.
İlk çıktığı zamanlar, İç Savaş'a denk gelmesinden ötürü pek dikkat çekmedi fakat 1970 ve 1980'lerde kadın kölelerin cinsel istismarı konusunda tekrar bilinir hale geldi.
15. Chicago Mezbahaları - Upton Sinclair
1906 yılında basıldı.
Chicago Mezbahaları kitabı, Chicago'nun sanayi hayatının pislik tarafını açık bir şekilde gösteriyor. Uygunsuz çalışma koşulları, hijyenden yoksun kesimhaneler, artan sefalet ve işçilerin hergün biriktirdikleri umutsuzluk..
Gazeteci Upton Sinclair, bu kitabı daha çok göçmenlerin yaşadığı bu sorunlara bir farkındalık yaratmak için yazmıştır. Akabinde kamuoyunun da desteğini alan kitap sayesinde, hükümet çalışma koşulları ve çalışma yeri standartlarında düzenlemeye gitmiştir.
16. Kral James İncili
1611 yılında tamamlandı.
Kral James İncil'i, yeni kilise yapısının anlatıldığı ve Anglikan Kilisesi için İncil'in bir tercümesi özelliğini taşır.
Aslında Anglikanlar için tercüme edilmiş olsa da, Presbiteryenler, Quakerlar ve Baptistler gibi mezheplerin çıkmasında etkisi olmuştur.
17. Narrative of the Life of Frederick Douglass - Frederick Douglass
1845 yılında basıldı.
Eskiden köle olan insanlar tarafından yazılmış en ünlü otobiyografilerden birisi olan bu kitap, efendileri tarafından ona yapılanlar ve Douglass'ın özgürlük mücadelesini mercek altına alıyor.
Kitap Amerika'da etkili olduğu kadar, daha sonra hikayesini anlattığı İngiltere'de ve İrlanda'da da kölelik karşıtı hareketlere öncülük etti.
18. Özgürlük Üzerine - John Stuart Mill
1859 yılında basıldı.
Britanyalı düşünür John Stuart Mill'ın başta kısa bir deneme olarak yazdığı bu eser, sonrasında 'Çoğunluğun İyiliği' hakkında yazılan en önemli kitaplardan birisi haline geldi. Hükümetten bağımsızlığın yanı sıra, birey olmanın da önemini vurguluyor.
Özgürlük Üzerine, politik bilimlerde ve filozofi üzerindeki etkisini sürdürmeye devam ediyor.
19. Türlerin Kökeni - Charles Darwin
1859 yılında basıldı.
Charles Darwin, 19. yüzyılın en önemli keşiflerinden biri olan evrim teorisini ortaya atacağı Galapagos Adaları'na gitmişti.
Sadece kitap değil, kitabın ortaya attığı doğal seleksiyon, türlerin evrimi gibi konular hala dünyada en çok tartışılan konular arasında.
20. Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri - Isaac Newton
1687 yılında basıldı.
Genellikle sadece 'İlkeler' olarak bilinen üç serilik kitap, 1687 yılında Latince olarak basıldı ve akademik çevrelerde büyük yankı yarattı.
Kitaplar, Newton'un hareket yasalarını içeriyor ve bilim tarihinin en önemli eserleri arasında gösteriliyor.
21. Kur'an-ı Kerim
M.S 500-600 yıllarına dayanır.
Dünyada 1.6 milyardan fazla Müslümanın biat ettiği Kur'an-ı Kerim, İslam dininin kutsal kitabıdır. Müslümanlarca Kur'an, 1.400 yıl önce Hz. Muhammed'e gelmeye başlayan vahiylerden oluşmuştur.
İçerisinde Eski ve Yeni Ahit'te de bahsedilen Hz.Adem, Hz.Nuh, Hz.İbrahim, Hz.Yakup, Hz.Musa ve Hz.İsa ve daha birçok peygamberin hayatını da anlatır.
22. Devlet - Platon
Yaklaşık M.Ö 380 yıllarında basılmıştır.Devlet, soru ve cevaplardan oluşan Sokratik bir diyalog yöntemiyle yazılmıştır. En önemli kısımlarından biri, eğitimin önemi ve filizofun rolünü tartıştığı Platon'un Mağara Alegorisi kısmıdır.
Adaletin tanımı, adil bir iktidarın nasıl olacağı ve nasıl iyi bir birey olunacağı konularıyla, günümüzde de düşünsel ve politik teorileri en çok etkileyen eserler arasındadır.
23. İnsan Hakları - Thomas Paine
1791 yılında basıldı.
Thomas Paine, kitabında devlet, halkını ya da doğal haklarını koruyamıyorsa, politik bir devrimin mübah olduğunu savunur. Ayrıca sefalete çözüm olarak da, sosyal dayanışma fonu ve emekli maaşı kavramlarını geliştirmiştir.
İlk basım yıllarında, 100 bin ila 200 bin arasında satıldı. Kitap geniş kitleler tarafından okundu. Ayrıca, fikirleri İrlanda, İskoçya ve Galler bağımsızlık hareketlerinde de kullanıldı.
24. İkinci Cins - Simone de Beauvoir
1949 yılında basıldı.
Bir diğer ikinci dalga feminist akıma öncülük eden kitaplardan birisi olan İkinci Cins, 'Kadın nedir, kimdir?' sorusuna tarih, filozofi, ekonomi, biyoloji ve diğer disiplinlerin gözünden cevap aramıştır.
Kitap, kadın feminizminin, ataerkil bir medeniyet zorlamasından çıktığı görüğünü savunan kadınlar için büyük önem arz etmiştir. Ve hala da dünya çapında kadın hareketlerine etki etmeye devam etmektedir.
25. Sessiz Bahar - Rachel Carson
1962 yılında basıldı.
Böcek ilaçlarının çevre üzerinde zararlı etkilerini gösteren Sessiz Bahar, bu konuda yanlış bilgiler veren kimya endüstrisini de suçlamıştır.
Kitap, yaşadığımız çevreyi yasalar talep ederek korumaya çalışan Amerikan Çevreci Hareketine büyük ölçüde ilham kaynağı ve destekçi olmuştur.
26. Tao Yolu Öğretisi - Lao Tzu
M.Ö. 600-400 yılları arasında yazılmıştır.
Sade bir yaşamı ve çoğunluğun iyiliği için çalışmak konularını ele alan bu filozofik metni Lao Tzu'nun yazdığına inanılır. Sadece Taoizm'e değil, aynı zamanda Konfüçyusçuluk, Çin Budizmi ve Çin popüler kültürüne de temel niteliği taşır.
27. Ruhum Yeniden Doğacak / Parçalanma - Chinua Achebe
1958 yılında basıldı.
Kitap, sömürge öncesi Nijerya'sında, İngiliz sömürgeciler ve Hristiyan misyonerlerle mücadele eden Okonkwo adında bir adamın öyküsünü anlatır.
Achebe'nin bu kitabı, en ünlü Afrika romanlarından birisi olarak kabul edilir. Dünya çapında araştırmalara konu olan kitap, milliyetçilik, Afrika kimliği ve sömürgeleşmeden sonra ne olur sorularını gündeme getirmiştir.
28. Tevrat
M.Ö 600-400 yıllarına dayanır.
Yahudilerin kutsal kitabıdır. Ama yalnızca Yahudilerin kutsal kitabı olmakla kalmamış, Hristiyanlar da bu kitabı Eski Ahit diye adlandırmışlardır. Dünya dinleri, tarihi ve kültürlerini 2.500 yıldır büyük bir şekilde etkilemiştir.
29. Ulusların Zenginliği - Adam Smith
1776 yılında basıldı.
Kitap, serbest piyasanın yararlarını savunan ekonomik bir teoriye dayanır. Kitapta geçen Adam Smith'in fikirleri, 'Görünmez el, kendi kendini düzenleyen piyasa, iş bölümü' gibi tabirler günümüz ekonomisinde de yer bulmuştur.
İlk baskısı altı ay içerisinde tükenmiştir ve hükümetlerin ekonomik politikalarına etkisi olduğu görülmüştür. Günümüzde de, Ekonomi derslerinde Smith'in bazı fikirleri üzerinde fikir yürütülür.
30. 1984 - George Orwell
1949 yılında basıldı.İkinci Dünya Savaşı'ndan yaklaşık 40 yıl sonra, distopik bir dünya hakkında yazılan kitap, romanın baş kahramanı Winston Smith'in sansür, propaganda ve baskıcı yönetimden kaçışını konu alıyor.
Orwell'ın bu ünlü eseri, İngiliz ve Dünya Edebiyatı'na 'Big Brother', 'Newspeak', 'Düşünce Polisi' gibi terimler kazandırdığı için çok önemli. 2013 verilerine göre, kitabın satışı %7.000 artış gösterdi.