Kış Geliyor! Doğalgaz Faturalarında Artış Kapıdayken Rusya'ya Yapılacak Ödemelerin Ertelenmesi Ne Demek?
'Winter is coming!' demek, bir kesim için Game of Thrones'da Stark ailesi demek olurken, daha büyük bir kesim için doğalgaz faturası demek. 2022'ye girerken yılbaşı gecesi gelen zamlarla bir titreme geldi, hırkalar giyildi, kombiler kısıldı. TÜİK'e göre geçen yıldan bu yana ödenen faturalar evlerde yüzde 31,8 oranında artarken, sanayide yüzde 216,7 arttı.
Türkiye'nin son günlerde doğalgaz başlığında ana tartışması Rusya'ya yapılan ödemelerin ertelenmesi olurken, kış yaklaşırken faturalar bir yandan, kış ertesi yapılacak seçimler bir yandan, devletin doğalgazdaki sübvansiyonları bir yandan, dünyadaki ve ülkedeki ekonomik gelişmeler diğer yandan üstümüze üstümüze geliyor. Hepsine bir göz atmak ister misiniz?
En sondan başlayalım! Geçen akşam bir haber gündeme bomba gibi düştü: Türkiye'nin Rusya'dan ödemelerini ötelemesini istediği iddia edildi.
Dünyanın önde gelen ekonomi haber ajanslarından Bloomberg'in Kerim Karakaya ve Çağan Koç'a ait haberinde açıklanmayan kaynaklar, Türkiye'nin Rusya'dan doğalgaz ödemelerinde erteleme istediği iddia edildi.
Haberin detayları burada yer alıyor👇
Bloomberg: Türkiye, Rusya'dan Doğal Gaz Ödemelerini Ertelemesini İstedi
Yetkililer habere henüz yorum yapmadı.
Rusya'dan Novosti Haber Ajansı'na konuşan Türkiye'den bir kaynak Ankara ve Moskova’nın Rus gazı ödemelerinde erteleme değil, geçen aylarda da Erdoğan ve Putin arasındaki ruble ödeme ve indirim görüşmelerinin devam ettiğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin geçen ay yaptığı görüşmede doğalgaz konusunu gündeme almış, Moskova’nın gaz fiyatlarında indirim yapması beklendiği belirtilmişti.
Ödemelerin ertelenmesi ne anlama geliyor?
Rusya'nın 2022 Şubat ayında Ukrayna'yla çatışmaya başlamasıyla tüm emtia fiyatlamaları savaş pozisyonu alırken, enerji tarafıysa resmen türler arası bir savaşa hazırlandı. Bu savaştan en çok hasarı enflasyon alırken, bizim dünyadan ayrı bir alana geçtiğimizi bilmeyen yok. Döviz tırmanışının ardından yaşanan bu gelişmelerle Merkez Bankası rezervleri de göz önüne alınarak iki görüş öne çıkıyor.
Ertelemeyi Rusya'nın daha önce Macaristan'a yaptığı gibi görenler var. 👇
Birgün'de Ozan Gündoğdu'nun değindiği görüşe göre, Rusya'nın içinde bulunduğu durum doğalgaz konusunda imtiyazlara olanak sağlıyor. Doğalgazının yarısını Rusya’dan alan Macaristan'a, pazartesi günü altı ay erteleme izni çıktı. 'Madem Macaristan’a böyle bir güzellik yapıldı, o halde BOTAŞ bu fırsattan neden faydalanmasın?' denilerek ,erteleme talebi bu kapsamda bakıldığında, Türkiye de bu imtiyaz tanındığında 2024'te biriken ödemeler ne olacak?
BOTAŞ'ın ödemeleri erteleniyorsa tüketicilerin de ödemeleri ertelenecek mi?
Bu erteleme zorda olan hane halkına da imtiyaz sağlayacak mı? Böyle bir durumun mümkün gözükmemesiyse başka bir soru doğruyor: Hane halkının ödediği doğalgaz faturaları nerede birikecek?
Seçimler yaklaşırken de bu durum hem finansman anlamında hem de destek anlamında sorgulanıyor.
Vadesi gelen ödemelerin yapılması o yılın bütçesini zarar sokmayacak mı sorusu da soruluyor. Sonuç olarak da finansal anlamda günü kurtarmak olarak görüldüğü belirtilerek, ülke açısından bir avantajı olmadığı sonucuna varılıyor.
Doğalgaz ödemesinin ertelenmesi seçim ekonomisinde bütçeyi rahatlatacak.
Cumhuriyet'te Mustafa Çakır'ın yer verdiği görüşlerde de öne çıkan kısım, seçim öncesi ülkede öne çıkan ve iktidar tarafından önceliklendirilen konulara değinilerek, KKM ile birlikte bütçe üzerinde oluşan baskının seçim ekonomisiyle ihtiyaç duyulan kaynaklar hatırlatılıyor. Seçim sonrası da oluşabilecek bir yönetim değişikliğinde yeni iktidarın bu yükün altında zorlanacağına değiniliyor.
"Bu çok önemli bir konu ve detaylar ortaya çıkınca derinlemesine ele almak gerekiyor."
Dünya'da Alaattin Aktaş, ekonomi modeline değinerek, ihracatın arttığını ancak ithalattaki artışla ticaret açığının ikiye katlandığını belirtti. 'Ekim sonunda yıllık açığın 100 milyar dolar sınırını aşacağı kesin. Yıl, öyle görünüyor ki 115 milyar dolar civarında bir açıkla kapatılacak' derken, KKM'nin döviz talebini azalttığını ancak sanayideki üretimin aksamaması için ithalat gerektiğinin bunun döviz talebine yol açtığını vurguluyor.
Sanayi üretimi dışında enerji ithalatında da bu ertelemeye değinen Aktaş, 'sıkıntılarla ilgili önemli gösterge' dedi.
"İyi bari kredi kartına 36 taksit teklif etmemişler."
Sözcü'de Murat Muratoğlu, erteleme haberiyle ilgili, durumu açıklarken, cari fazla hedefinde rekor miktarda cari açıkla döviz rezervinin de eridiğini söylüyor. IMF'ye verilen borç söyleminde yola çıkarak, Rusya'ya el açmanın gerçek olması halinde 'yazık' diyor ve şöyle devam ediyor:
Zira yakında seçim var. Seçimden önce kombiyi, seçimden sonra vergiyi köklerler. Eğer kazanamazlarsa bombayı muhalefetin kucağına bırakmış olurlar. Her türlü karlılar.
Düşünün 2023 bile dememişler. 2024'e erteleme istemişler. İyi bari kredi kartına 36 taksit teklif etmemişler.
Erteleme işe yarar mı?
Ekonomist Atilla Yeşilada da bu konuya değinenlerden olurken, oylarda düşüş gördüğü için iktidarın telafi amacıyla neler yapması gerektiğini anlatırken, bu ertelenmeninse kısmen işe yarayabileceğini ama siyasi dengelerde değişim yaratmayacağını belirtti. Yeşilada yılbaşında maaşlara yapılacak zamlar için de öngörüde bulundu.
Türkiye’nin 2010 – 2020 arasında gaz ithalatı yaptığı ülkeler 👇
TÜİK'e göre, doğalgaz fiyatları Ocak-Haziran 2022 döneminde bu şekilde gerçekleşti.
Merkez Bankası'nın reel sektöre yönelik anketinde son 3 aydaki durumu gösteren veri de bu şekilde👇
Kırmızı çubuklar son 3 aydaki üretim hacmini gösterirken, siyah çizgi iç piyasadan gelen sipariş miktarını ve mavi çizgi de ihracat sipariş miktarını gösteriyor.
Geçen ay başında gelen bir uyarıyı hatırlayalım 👇
Cumhuriyet'ten Rıfat Kırıcı'nın haberine göre, TMMOB Makine Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz, önümüzdeki kış doğalgaz kesintilerinin olası olduğunu söylerken, kullanılan doğalgazın yüzde 25'i kadar depolanması gerektiğine de dikkat çekmişti. Türkyılmaz, geçen yıl gerçekleşen kesintilerin enerji fiyatlarındaki yükseklikten kaynaklanmadığını İran'la yaşanan özel durum olduğunu belirterek, bu yıl da benzer sorunların olması daha kuvvetli derken, depoların tam dolu olmadığını, mevcut depolama kapasitesinin de yeterli olmadığını belirtmişti.
BOTAŞ son olarak temmuz ayında sıvılaştırılmış doğal gaz olan LNG alımı kredi kullanmıştı. 👇
Ekonomistler de son erteleme haberini yorumlamıştı👇
👇
👇
👇
👇
👇
👇
Özetle, erteleme günü kurtarma gibi algılanıyor. Ancak kış yaklaşırken, ekonomideki sıkıntıların gitgide üretime de sirayet ederek modelin dayandığı üretim ve istihdama yönelmesi de zor görünüyor.
Ertelemenin olması, olmaması ya da görüşülüp görüşülmediği açıklanır mı bilinmez. Büyümeye odaklı ekonomi modelinde enerji maliyetleri daha da sorun yaratacak gibi görünürken, giderek soğuyan dünya ekonomisindeki görünüm bizi de biraz üşütecek gibi görünüyor.
Siz ne dersiniz? Yorumlarda buluşalım.👇
Yorum Yazın
Şu demek bu kış sizi sert bir sevişme bekliyor
Tutarız kendimiz be kardeşim. Bak bana neler söyletiyorsunuz iyice terbiyesiz oldum çıktım burda
anlamı şu: seçime gidiyoruz, kasa tam takır, koltuk da tehlikede. ülkenin son kuruşuna kadar seçim için harcayacağız. seçimde sonra gelen ne hali varsa görsün.
Anlamı Türkiyeye bi doğalgaz merkezi kurulabilir; https://trsondakika.com/putin-turkiyede-buyuk-bir-dogalgaz-merkezi-kurabiliriz/