Enkazın Kaldırılması 1 Yıl Sürecek: Yeni Şehirler İnşa Etmenin Maliyeti Ne Olacak?
6 Şubat'ta yaşanan deprem felaketleri için Türkiye'de ilk günden bu yana vatandaşlar ve bazı kurumlarla şirketler, canla başla yardım etme, yardım toplama peşine düştü. Yıkımın boyutlarının yüksek olması can kaybında da çok vahim bir tablo ortaya çıkardı. Ancak kalanların da hayatlarını bir an önce iyi şartlarda sürdürmeleri gereği, büyük bir yardım kampanyası düzenlendi. Birçok TV kanalının katıldığı canlı yayında Türkiye'nin ünlü isimleri yardım topladı. Bu toplanan yardımın yeniden inşa edilecek şehirlerde maliyetlerle karşılaştırması yapıldı. Bir şehrin yeniden inşası ne kadar tutuyor?
Türkiye'de 6 Şubat günü Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde iki deprem oldu. Can kayıpları depremlerin çok şiddetli olması yanında yapı stokunun da etkisiyle çok yüksek boyutlarda. Bazı il ve ilçelerde neredeyse hasarsız bina kalmadı.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, dün Antakya için '2 binadan biri yıkık' derken, Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin, Islahiye ilçesi için '60 bin kişilik ilçede evlerin yarısı yok oldu' ifadelerini kullanmıştı.
Yıkımın boyutlarının büyük olması can kayıplarının geride bıraktığı travmaları anında iyileştirmese de geride kalanların bir an önce yeniden yapılanma ile normalleşmesini gerektiriyor. Bu da maalesef hem nakit hem vakit demek oluyor.
Şehirleşmenin kötü örneklerini bol bol gördüğümüz son günlerde, bu duruma bir de Türkiye'nin deprem ülkesi olduğu gerçeğiyle neredeyse 20 yıllık periyodlarda acı şekilde yüzleşmesi de ekleniyor. Böylelikle yeni şehirlerin daha dayanıklı, doğru konumda, doğru şekilde inşası gerekiyor.
Bunun maliyeti, insan hayatıyla karşılaştırınca çok düşük olsa da yüksek karları da belki de engelliyor.
Bu düşüncelerle artan maliyetleri elbirliğiyle aşmak adına vatandaşların ilk günden bu yana düzenlediği yardım kampanyalarına bir yenisi daha eklendi. Bu kez ünlüler ve iş dünyası yardımda yarıştı. Yiten canları geri getirmese de kalanların hayatına bu yardımlar nasıl etki edecekti?
Piyasadaki rakamlar çok değişkenlik gösterirken, bir inşaat yapmanın maliyeti birçok şekilde değişiyor. Özellikle büyükşehirlerde arsa maliyetleri çok etkili olurken, bu bölgede şu an böyle bir durum söz konusu olmayacak.
Hazine ve Maliye Bakanlığı'yla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın açıkladığı emlak vergisi kanunu tebliğinde, 2023 yılı binaların metrekare inşaat maliyet bedelleri şu şekilde belirlenmişti:
Meskenlerde, lüks betonarme inşaat için ortalama 3,791 TL,
1. sınıf betonarme inşaat için ortalama 2,367 TL,
2. sınıf betonarme inşaat için ortalama 1,580 TL,
3. sınıf betonarme inşaat için ortalama 1,119 TL.
Yine inşaat firmalarından gelen rakamlar da sadece kaba inşaat için metrekare başına 1.400 TL'den 6-7 hatta 9 bin TL'ye çıkan maliyet hesaplamaları görülürken, ortalama bir dairenin 1 milyon olması ya da 5 katlı 10 daireli 100 metrekarelik bir inşaatın maliyetinin 5 milyon TL olması kafaları karıştırıyor.
Biz de TOKİ'ye baktık. Eylül 2022'de açıklanan sosyal konut projesinde kar marjının çok düşük olduğunu düşünerek 2+1 olan 75 ila 85 metrekare aralığındaki bir dairenin fiyatının 608 bin TL olmasından yola çıktık. Metrekare fiyatı 8 bin 100 TL gibi rakam çıkıyor.
Not düşelim: TOKİ'nin resmi açıklamasına göre, konutların, adet, brüt m², net m² ve fiyat bilgileri projenin ihalesi yapıldıktan sonra kesinlik kazanacak.
İncelenen binaların 50 bin 576’sı ağır hasarlı ya da yıkık olurken, acilen yıkılmaları gerekiyor. Bu işin bir de enkaz kaldırması bulunuyor.
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın açıkladığı verilerde depremin etkilediği illerde 387 bin 410 binada hasar çalışması yapıldı.
Orta hasarlı bina sayısının 11 bin 114 olduğu görülürken, 99 bin 300 bina az hasarlı, 180 bin 355 bina ise hasarsız olarak görüldü.
"Türkiye Tek Yürek" kampanyasında toplanan miktar 115 milyar 146 milyon 528 bin TL olurken, SMS'lerle de 450 milyon TL toplandı. 75 metrekare 608 bin TL'den 190 bin 125 dairelik konutlar yapılabiliyor, 10 daireli 19 bin bina eder.
Bölgede TÜİK'ten yola çıkarak ortalama bina sayısının 3,5 milyon hane üzerinde 2 daireden 4,3 kat ortalamasıyla (biz 4 aldık) 434 bin 821 binanın yüzde 13'ünün yıkıldığı düşünülürse (hasar oranları👆) 56 bin 526 bina yapılması gerekiyor.
Depremden etkilenen 11 ilde en iyimser hesapla sadece yıkılan evlerin yerine yenilerini yapmanın maliyeti 4 kat 2 daire ortalamadan 75 metrekare 2+1 daireler olsa dahi 274 milyar 946 milyon 409 bin 920 TL ediyor.
Binaya göre değişmekle birlikte tek bina yıkımı ve enkaz kaldırmanın 1 ay sürebildiği durumlar da olduğu belirtilirken, bölgenin tamamen temizlenmesinin 1 yıl süreceği de konuşuluyor. her bina için 2makine 8 personel öngören uzmanlar eşzamanlı bir yıkım ve enkaz kaldırma içinde 16 bin kişinin bölgede aynı anda çalışması gerektiğini hesaplıyor.
Ekonomim'de Leyla İlhan'ın derlediğine göre, uzmanlar her bina için enkaz kaldırma maliyetinin 250 bin TL olduğunu, bu sayı üzerinde yıkım ve enkaz kaldırma faturasının ilk etapta 12,6 milyar TL çıktığını belirtiyorlar. Çevre felaketi yaratmamak adına geri dönüşüm için de 5 milyar TL’lik bir fatura çıkıyor.
Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Başkanı Sinan Türkkan, enkaz çalışmasının, hayatını kaybeden ve halen enkazdan çıkarılamayan vatandaşlarımız nedeniyle hızlı bir şekilde yapılamayacağı konusunda uyarıyor.
Sonuçta ay sonunda başlaması ve 1 yıl içinde tamamlanması öngörülen kalıcı konutların öncelikle bu bölgelere yapılması yeni bir deprem zaafiyeti yaratır mı? sorusuyla, uzman açıklamalarından anlaşılanlar da bu sürede oluşumun sağlıklı olmadığı konusunda oluyor. 10 günü geçen felaketin ardından çok geniş bir alana yayılan felakette henüz çadır ya da konteyner erişimi olmadığını açıklayan bir çok kişi bulunuyor. Tüm bunlar yapılan yardımların ve kaynakların verimli kullanılması konusunda da dikkatli olmayı gerektiriyor.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Bu içerikler de ilginizi çekebilir.
Türkiye Tek Yürek Bağış Yayınına Sosyal Medyada İnsanlar Neler Söyledi?
Yorum Yazın
Kardeşim bugün TOKİ nin yapmış olduğu hiçbir bina yıkılmadı, bu işin standartı toki olacaktır, TOKİ nin sağladığı asgari şartları sağlamayan müteahhitler bin... Devamını Gör
35 $ lazım
Belki maddi zararı konuşmak için erken ama maalesef korkunç bir tablo ortaya çıkacak.99 depremi 2001 krizini tetiklemişti,bu sefer yıkım daha da beter...