Kentsel Dönüşüm Uzmanından Önemli Bilgiler: Yeni Yapılan Binalar Neden Yıkıldı?
6 Şubatta Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde iki deprem 10 ilde etkili olurken, 1999 yılında yaşanan 17 Ağustos depremi sonrası toplumsal, güvenlik ve ekonomik alanlarda öncelik inşaat sektörüne verilmişti. Bu da yeni yapılacak konutların depreme karşı daha güvenli yapılacağı algısını yerleştirmişti. Diğer yandan da 2000 yılından önce yapılan yapıların çoğunluğunun da tehlike yarattığı biliniyordu. Ancak 4 gün önce yaşanan deprem gösterdi ki bunu ne ayrımı ne de zamanı vardı. Türkiye'nin güneydoğusunda açıklanana göre 6 bin 444 bina yıkıldı ki daha tespit çalışmalarında çok uzun bir yol olduğu biliniyor. Öncelik şu an can kurtarmak ve kurtulan canları yaşatmak olurken, uzmanların hasar tahminleriyse çok daha yüksek sayılar olunca gözler inşaatlara döndü.
Onedio olarak kentsel dönüşüm konusunda uzman bir isim olan Mimar Nihat Şen ile görüştük. Kendisi bu iç acıtan dönemde dahi sorularımızı sabırla ve uzmanlıkla yanıtladı.
Tekrar belirtmek isteriz ki yiten canları, yaşanan kayıpların travmaların hatta hayatta kalanların şu anda yaşadıkları zorlukların yanında tüm hesaplamalar yalan ve fani olsa da hayatın yeniden inşa edilmesi de en gerekli unsurlardan biri olarak öne çıkıyor.
Ekonomi alanında çalışmanın getirileriyle inşaat sektörünün ekonomideki önemi ve ayrıca 1999'daki büyük depremin ekonomideki fay hatlarını da kırmasıyla bazı hesaplamaları yapmak, soruları sormak zorundaydık.
Biz mimar Şen'e bir evin inşaat maliyetini, depreme uygun konutlar yapmanın maliyeti artışını ve yeni sayılabilecek evlerin neden yıkıldığını sorduk.
Şen de bize bunların hepsini tek tek anlatırken, Naci Görür'ün önemle her seferinde belirttiği şekilde deprem bilincini de aşıladı. Nasıl mı? Buyurun. 👇
Öncelik bir evin maliyeti! Ekonomi için önemli bir sektör olan inşaatta hem maliyetler yükseldi hem de konut fiyatları son yıllarda barınma sorunu yaratmaya başladı. Bu da büyük bir felakette Türkiye'ye maalesef ekstra ekonomik yükümlülük demek oluyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bölgeye yapılacak yardımlardan ve bölgede yapılacak inşaat çalışmalarından ilk konuşmasında bahsetti. Yapılacak konutların maliyetleri de böylelikle bir başlık oluşturdu. Bunlar yukarıdaki içeriğimizde mevcut.
Prof. Dr. Naci Görür'ün geçen günlerde katıldığı Fatih Altaylı yayınında söylediklerini de burada hatırlatalım:
Depreme uygun şehirler inşa etmek, deprem sonrası felaketlerden daha uyguna gelir.
Bu felaketler altyapıya da zarar veriyor, kalanlar için sağlık sorunlarına yol açabiliyor, bir de ortaya çıkan enkazlar molozlarla bir çevre sorunu da oluşturuyor.
İnşaat maliyetlerinde aslen kaba inşaat maliyeti ülke çapında çok değişmiyor. Aldığınız evlerde inşaat maliyetinin içinde tüm ortak alanlar da oransal olarak bulunuyor. Ayrıca maliyeti artıran bir diğer unsur da arsa değeri oluyor.
Türkiye'deki yapı stokunun yüzde 40-45'i 2000 yılı öncesinde yapılan yapılardan oluşuyor diyen Şen'in verisini TÜİK ile karşılaştırdık.
Türkiye'de 2000 yılı ve öncesinde yapılan konutlarda yaşayanların oranı yüzde 43,5.
Şen, 2001 yılındaki deprem yönetmeliğinin değişmesiyle yapılan inşaatlarda nervürlü demir kullanılmaya başlandığını belirtiyor. Projeye uygun yapılan evlerin yıkılmasının zor olduğunu son yaşananın büyük bir felaket olduğunu belirtiyor. Bir binanın yıkılmasında 3 ana neden olduğunu söylüyor.
Proje
Denetim
Yapım
Projeye uygun olmayan bir bina yapımının mümkün olmadığını söyleyen uzman, ancak proje onayından sonra yapılan değişimlerin olabileceğini açıkladı.
Bunlar bizim halk arasında kınadığımız müteahhitler olurken, depremlerden sonra da mahkemelerin konusu oluyor.
Projesi onaylanıp, projeden farklı yapılan binalardaysa "denetim" öne çıkıyor. Denetimi eksik ya da yanlış yapılan binalar da sorun oluşturuyor.
Yapım aşamasında da insan hatasına değinen Şen, binanın inşaatı esnasında yapılan hatalara örnek olarak aynı sitede iki bloktan birini yıkılmasını gösterebiliyor.
'Zemin farklılığı olabilir mi?' sorumuza da 'Aynı yapımda çok mümkün değil çünkü proje için zemin etütleri yapılıyor' cevabını aldık.
Halk arasında çok yaygın olan ve doğal görülen ancak statik açısından önemli olan bir konu daha devreye giriyor burada: Tadilat!
Deprem sonrası gündeme gelen bina altındaki dükkan, mağaza ya da banka gibi kullanılan alanlardaki "kolon kesme" denilen işlemin hayati olduğunu öğrenmiştik. Peki ev içi, bina dışı yapılan tadilatların statik hesaplamalarında ne kadar önemli olduğu biliyor muyuz?
'Yapılan herhangi bir tadilat taşıyıcı sistemde nasıl bir etki oluşturur kontrol edilmeli' diyor Nihat Şen ve çok önemli bir uyarı daha yapıyor:
Tesisat kaçakları, izolasyonda zafiyet gibi unsurların binalarda uzun vadede oluşturdukları kontrol edilmiyor. Siz nasıl doktora gidiyorsunuz, arabanızı periyodik bakımlardan geçiriyorsunuz? Evinize de bunu yapmalısınız. Binaların bakımları önemli, bu iş şaka değil.
Depremlerde nasıl oluyor da Japonlar bunu başarabiliyor dediğimiz haller olunca bunu da soruyoruz: Sayın Şen, Japonlar gibi bina yapmanın maliyeti çok mu yüksek?
Japonya'nın inşaat sistemi deprem izolatörü, depremde ana darbeyi zemin kısmı alıyor. Zeminden yükü almak amacıyla yapılan bu sistemin maliyete ek yükü yüzde 10 seviyesinde olur.
Şahsen, Türkiye gibi deprem gerçeği olan bir ülkede alacağım 1 milyonluk bir evde huzurla uyumak için 100 bin daha fazla ödeyebileceğimi düşündüm o an. Ya siz?
Bu içerikler de ilginizi çekebilir👇
Yorum Yazın
Maliyete ek yükü yüzde 10 seviyesinde olur dediğiniz an bizimkileri kaybettiniz…. Bakımı yaptırsak ne olacak yıkılan evlerin depreme dayanıklı raporları yok ... Devamını Gör
Mimara ve jeoloji müh. ve jeofizik müh. , bence ziraat ve gıda mühendisine de sorulmalı " bir evin inşaat maliyetini, depreme uygun konutlar yapmanın maliyet... Devamını Gör
burda birinci derecede suçlular belediyeler çünkü bir bina yapılırken yönetmeliğe uygun yapılip yapılmadığının denetimi belediyelerin sorumluluğunda ayrıca ... Devamını Gör
Belediye binası bile yıkılmış onların kendilerine hayrı yok
Niye yıkıldığını herkes biliyor. Sizin torpilli başkan yaptıklarınız para yedikleri için mührü basıp onay verdiler. Ucuza mal edip pahalıya satıp lüks içinde... Devamını Gör
he çok haklısın hatay belediyesi iktidar partisinden ya