Susuz Yaz'dan Zeliş'e: Türk Edebiyatı'nın Unutulmaz Kalemi Necati Cumalı'nın Hayatı ve Eserleri
Şiir, roman, öykü, deneme, tiyatro gibi pek çok alanda eser vermiş, edebiyatımızın unutulmaz isimlerinden birisi Necati Cumalı. Yaşar Kemal'in ifadesiyle 'Yaşlanmaz Şair Çocuk' olarak anılan Cumalı'nın Susuz Yaz, Tütün Zamanı (Zeliş), Boş Beşik, Ay Büyürken Uyuyamam gibi pek çok eseri, klasikleşti ve asla eskimedi. Peki Necati Cumalı kimdir? İşte ünlü yazar Necati Cumalı'nın hayatı, eserleri ve bilinmeyenleri. Keyifli okumalar!
13 Ocak 1921 yılında günümüzde Makedonya sınırlarında bulunan Manastır'ın Cuma kazasında dünyaya geldi Necati Cumalı.
O henüz 2 yaşındayken, 1923 Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi ile ailesi İzmir'in Urla ilçesine geldi. Altı çocuklu bu ailenin en büyüğüydü. Burada İzmir Atatürk Lisesi'ni tamamlayarak 1938 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdi.
İlk şiiri, 1939'da Urla'nın yerel bir dergisi olan Ocak'ta, A. N. Acar takma ismiyle yayınlandı. Sadece bir yıl sonra sanatsal değere sahip ilk şiiri Varlık dergisinde 'Netice' ismiyle yayınlandı.
Cumhuriyet tarihinin önde gelen edebiyat dergilerinden olan Varlık'ta 1940'ta yayınlanan bu eseri ile edebiyat camiasına giriş yaptı. Orhan Veli, Oktay Rıfat, Cahit Sıtkı, Nurullah Ataç gibi önemli edebiyatçılarla tanıştı ve onların etkisiyle şiirine yön verdi.
Ardından gelen yıllarda şiirleriyle adından söz ettirmeye başlamıştı. Yayınlanan ilk hikayesi "Aysız Geceler" oldu. Bu daha sonra gelecek roman, deneme, oyun ve öykülerin habercisiydi.
İlk şiir kitabı 'Kızılçullu Yolu' 1943'te yayımlanan şair, 1945'ten itibaren Ulus gazetesi sanat sayfası, Varlık, Ülkü, Ankara gibi dergilerde şiirleriyle sürekli boy gösteriyordu. Bu sırada Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'nde çalışıyordu. Bu süreçte bir süre Ankara'da Cahit Sıtkı Tarancı ile aynı evi paylaştı. Ancak Necati Cumalı, Ankara günlerini 1949 yılında bitirdi ve Urla'ya geri döndü, avukatlık ve memurluk yapmaya başladı.
Urla ve çevresine ait gözlemleri ve avukatlık yıllarında karşılaştığı olaylar eserlerine şekil verdi. Cumalı, bu dönemde pek çok eser kaleme aldı.
1955'ten sonra şiir, hikâye, roman çalışmalarını birlikte sürdüren yazar, özellikle Ege yöresindeki kasaba ve kırsal kesim insanlarının sorunlarını işledi. İlk hikâye kitabı “Yalnız Kadın”, 1955'te yayımlandı. 1956'da İzmir'de 'Ara Tiyatro''yu kurdu ve yöneticiliğini üstlendi. 1957'de “Değişik Gözle” kitabıyla Sait Faik Hikâye Armağanı'nı kazandı. 1957'de Paris'e giden Necati Cumalı, 1957-1959 yıllarında Türkiye'nin Paris Büyükelçiliği Basın Ataşeliği'nde çalıştı.
Necati Cumalı'nın 1960 yılında kaleme aldığı 'Susuz Yaz' için apayrı bir parantez açmamız lazım.
Avukatlık yıllarında edindiği gözlemlerine dayanan Susuz Yaz öyküsünü 1960 yılında yazdı. Üç perdelik bir oyun olarak tiyatroya da uyarladığı öykü, Metin Erksan tarafından 1963 yılında filme çekilmiş ve bir yıl sonra 1964'te 14. Uluslararası Berlin Film Festivali‘nde Altın Ayı’yı kazanarak Türk sinemasında çığır açmıştır.
Sinema Tarihimizin En Önemli Köşe Taşlarından Biri: Susuz Yaz
İzleyen yıllarda eserler vermeye devam etti, pek çok ödül ve başarıyı bir arada yakaladı. Edebiyatımızın mihenk taşlarından biri haline gelen Necati Cumalı, 10 Ocak 2001 tarihinde hayata gözlerini yumdu.
“Makedonya 1900” ile 1970 yılında ikinci kez Sait Faik Hikâye Armağanı'nı, “Yağmurlu Deniz” adlı kitabıyla Türk Dil Kurumu 1969 Şiir Ödülü'nü, “Dün Neredeydiniz” adlı oyunuyla Kültür Bakanlığı 1981 Tiyatro Ödülü'nü, “Tufandan Önce” kitabıyla 1984 Yeditepe Şiir Armağanı’nı, “Viran Dağlar” romanı ile 1995 Orhan Kemal Roman Armağanı, Yunus Nadi Roman Ödülü ve Ömer Asım Aksoy Ödülü'nü kazandı. Türk tiyatrosuna katkılarından dolayı kendisine 2000 yılında Tiyatro Yazarlar Derneği tarafından “Onur Ödülü” verildi.
Şiirleri, romanları, öyküler, oyunları, denemeleri... Yaşar Kemal'in deyimiyle Yaşlanmaz Şair Çocuk olan Necati Cumalı'nın eserleri yüzyıllar geçse de klasikler arasında yerini alacak!
Yorum Yazın