4 Temmuz 2003'te Irak'ta Yaşanan "Çuval Geçirme" Olayının Perde Arkasında Neler Yaşandı?
Türkiye Cumhuriyeti'nin tüm vatandaşlarının onurunu yaralayan, diplomatik teamülleri altüst eden olayın üstünden 20 sene geçti. Irak'ta görev yapan Türk askerlerinin, kendileriyle müttefik durumdaki ABD askerleri tarafından gözaltına alınıp kafalarına çuval geçirilmesi, iki ülke arasındaki gerilimi doruk noktasına taşımıştı. Türkiye'de hiçbir zaman unutulmayan; sokak gösterilerine, filmlere, dizilere konu olan bu hadisenin nasıl yaşandığını ve perde arkasında neler olduğunu gelin birlikte anımsayalım...
4 Temmuz 2003'te Irak'ın Süleymaniye kentinde görev yapan Türk özel timi ani bir baskınla sarsıldı.
Bir binbaşı ve 11 TSK mensubu askere yapılan baskın, düşman bir devlet ya da terör örgütleri tarafından değil, Türkiye'nin müttefiki konumunda olan ABD tarafından yapılmıştı.
Türk karargahına ABD askerleri ve peşmerge güçlerle baskının ardından Türk askerleri derdest edildiler. Kafalarına çuval geçirildi, sorgulanmak üzere araçlara bindirildiler. Yaklaşık 60 saat süren bir sorgunun ardından Türk askerleri serbest bırakıldı. Ancak tüm dünyaya servis edilen 'çuval geçirme' görüntüleri Türkiye'de kıyameti kopardı.
ABD'nin Türk askerlerine böyle bir baskını neden yaptıklarına yönelik farklı iddialar ortaya atıldı.
Bu iddialardan birisi, Türk özel timinin, Musul-Kerkük bölgesinde yer alan tapu kayıtlarını Amerikalılardan önce ele geçirip bu kayıtları Türkiye'ye gönderdikleri iddiası. Bir diğer iddia ise Türkiye'de 1 Mart 2003 Tezkeresi'nde ABD askerlerinin Türkiye topraklarını kullanmasına izin verilmemesinin intikamının alınması olarak yorumlanıyor. Yaşanan sürecin ardından Başbakan Tayyip Erdoğan, muhalefetin 'ABD'ye nota verecek misiniz?' sorusuna 'ne notası veriyorsun, müzik notası mı?' şeklinde çıkışması da akıllara kazındı.
Türk askerlerine çuval geçirildiği haberi duyulur duyulmaz, Türkiye ayağa kalktı.
Emekli Albay Hasan Atilla Uğur, Adana'da ABD'nin askeri üssü olan İncirlik Üssü'nü basıp ABD askerlerini tutuklamayı planladı. Ancak bu plan, genelkurmaydan gerekli onayı alamadığı için uygulanmadı. Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök, çuval geçirme olayının abartıldığını, ABD'nin Türkiye'yi rencide etmek istemediğini söyledi.
Türkiye'de çok sayıda siyasi parti ve kitle örgütleri, çuval olayını çeşitli zamanlar boyunca protesto etti.
Türkiye Gençlik Birliği, Adana ve İstanbul'da düzenlediği eylemlerde, Türkiye'de görev yapan ABD askerlerini yakalayarak kafalarına çuval geçirdi ve bu şekilde kameralara açıklama yapıldı. ABD'nin konuya ilişkin resmi ve net bir açıklama yapmaması, Türkiye'de iktidarın da çok düşük düzeyli bir tepki ortaya koyup konunun üstünü kapatmaya çalışması tepkileri daha fazla körükledi.
Neticede Irak'ta görev yapan Türk birliğinin bağlı komuta kademesinde değişiklik yapılarak konu kapatıldı.
Çuval Olayı, Türkiye'de beyaz perdeye de taşındı. Çok izlenen dizilerden Kurtlar Vadisi, 2006 yılında çekilen ilk filmini bu konu çerçevesinde kurguladı.
Filmde, Polat Alemdar isimli Türk Devlet Görevlisi ve adamlarının; Irak'a giderek Çuval Olayı'nın sorumlusu olarak gördükleri isimlerden intikam almaya çalıştıkları anlatılıyor. Film, Türkiye'de gişe rekorları kırdı ve uzun süre en çok izlenen sinema filmi olma rekorunu elinde tuttu.
Türkiye-ABD ilişkileri ise bu olayın ardından hep 'Çuval Hadisesinin' gölgesinde devam etti. Her iki ülke de birbirlerine karşı daha dikkatli hareket etmeye başladı. Türkiye'de ABD karşıtı görüşler çok arttı. Türkiye'nin Irak ve Suriye politikaları ise, farklı bir düzlemde şekillendi.
İlgini Çekebilir...
Yorum Yazın