Geçtiğimiz akşam saatlerinde yayınlanan ve Oğuzhan Uğur’un moderatörlüğünü üstlendiği Babala TV’nin Mevzular Açık Mikrofon programına Türkiye İşçi Partisi konuk oldu.

Belki hatırlarsınız; geçtiğimiz aylarda ünlü oyuncu Mehmet Aslantuğ, TİP’ten Muğla milletvekili adayı olduğunu açıklamış…

Ve biz de sizlere burada detaylardan bahsetmiştik:

Ünlü Oyuncu Mehmet Aslantuğ'un Milletvekili Aday Adaylığını Partinin Genel Başkanı Açıkladı

Mevzular Açık Mikrofon’da yer alan ‘Mehmet Aslantuğ işçi midir?’ sorusu ise Twitter’da gündem oldu.

Peki şimdi gelin ünlüden, oyuncudan ‘işçi’ olur mu birlikte bakalım…

Konuyu derinlemesine inceleyebilmemiz adına önce ‘işçi’ kelimesinin anlamına ve etimolojisine bakmamız gerekli. TDK, işçi kelimesini ‘Başkasının yararına bedenini, kafa gücünü veya el becerisini kullanarak ücretle çalışan kimse’ olarak tanımlıyor.

İş kelimesi ise ‘ediş, çalışma’ sözcüğünden evrilmiş. Peki ‘işçi sınıfı’ ne demek?

‘İşçi sınıfı’ sosyoekonomik bir terim olup genellikle düşük ücretli, sınırlı beceri gerektiren veya fiziksel emek gerektiren işlerle belirginleşen bir sosyal sınıftaki kişileri tanımlamak için kullanılıyor. Daha doğrusu bu şekilde algılanıyor.

Bu algıya göre, işçi sınıfı işlerin eğitim gereksinimleri daha düşük. İşsizler veya bir sosyal yardım programı tarafından desteklenenler de genellikle işçi sınıfına mensup olarak görülüyor.

Ancak ‘işçi sınıfı’ genellikle el emeği ve sınırlı eğitimle ilişkilendirilse de, mavi yakalı çalışanlar her ekonomi için hayati önem taşıyor.

Pek çok ülkedeki ekonomistler ‘işçi sınıfını’ genellikle üniversite mezunu olmayan yetişkinler olarak tanımlıyor.

Joseph Kahl gibi sosyologlar, ﻿ işçi sınıfını Amerika'daki en kalabalık sınıf olarak tanımlıyorlar.

William Thompson, Joseph Hickey ve James Henslin gibi diğer sosyologlar ise alt orta sınıfın en büyük sınıf olduğunu iddia ediyorlar.

Bahsi geçen bu sosyologlar tarafından geliştirilen sınıf modellerinde, işçi sınıfı nüfusun yüzde 30 ila yüzde 35'ini oluştururken; bu oran alt orta sınıfta da aşağı yukarı aynı.

Karl Marx ise işçi sınıfını ‘proletarya’ olarak tanımlamış ve bir toplumun zenginliğini yaratan malları üreten ve hizmetleri sağlayanların nihayetinde işçi sınıfı olduğunu söylemişti.

Marx işçi sınıfını ya da proletaryayı, emeğini ücret karşılığında satan ve üretim araçlarına sahip olmayan bireyler olarak tanımlamıştı.

Bir toplumun zenginliğinin yaratılmasından onların sorumlu olduğunu savunarak işçi sınıfının fiziksel olarak köprüler inşa ettiğini, mobilyalar ürettiğini, meyve-sebze yetiştirdiğini ve çocuklara baktığını ancak toprak ya da fabrika sahibi olmadığını ileri sürmüştü.

Genel olarak, Marksist terimlerle ücretli emekçiler/işçiler ve refah devletine bağımlı olanlar işçi sınıfıdır ve birikmiş sermaye ile yaşayanlar işçi sınıfı değildir.

Bu geniş grup, sınıf mücadelesini tanımlar. Farklı gruplar ve bireyler herhangi bir zamanda, bir tarafta ya da diğer tarafta yer alabilirler.

Marksistler ve sosyalistler, işçi sınıfını ‘emek gücü ve becerilerinden başka satacak bir şeyi olmayanlar’ olarak tanımlar.

Bu anlamda, işçi sınıfı hem beyaz hem de mavi yakalı işçileri, her türden sektör ve hizmet işçilerini kapsamakta, yalnızca gelirlerini işletme sahipliğinden ve başkalarının emeğinden elde eden bireyleri içerisine dahil etmemekte.

Ancak günümüzün işçi sınıflarındaki insanların işleri, 1950'ler ve 1960'lardaki işçi sınıfı işlerinden oldukça farklı.

Fabrikalarda ve endüstriyel işlerde çalışan insanlar tüm dünya genelinde uzun yıllardır düşüşte. Günümüzde işçi sınıfı işlerin büyük bir çoğunluğu hizmet sektöründe bulunmakta ve genellikle şu işleri içermekte:

Investopedia’da yer alan bir makaleye göre; çoğu zaman işçi sınıfına ait işler için iş verenler saat başına 15 dolardan daha az ücret ödüyor ve bu işlerin bazıları sağlık yardımlarını içermiyor.

Öncelerde ‘bireysel çabalarına rağmen sınıfsal dezavantaja’ maruz kalan emekçileri tanımlamak için kullanılan bu terim; daha sonrasında ırksal, mezhepsel, ve cinsiyet bağlamında pek çok ‘dezavantajlı’ grubu da içerisine aldı.

Şimdi gelelim asıl konumuza; Bir oyuncu hem de gözler önünde olan başarılı bir aktör ‘işçi’ olarak değerlendirilebilir mi?

Ülkemizdeki İş Kanunu ‘işçiyi’ nasıl tanımlıyor?

Ancak bir kişinin İş Kanunu hükümlerine göre işçi olarak kabulü için belirli unsurların bulunması gerekiyor:

Kanun aslında çok açık. Yani kanunen Mehmet Aslantuğ’un işçi olduğu açıkça söylenebilir. Peki programda yer alan ve aslında kendince haklı çekinceleri olan bu ‘abimiz’ gibi pek çok kişi neden Aslantuğ’un işçi olmadığını düşünüyor?

Bunun iki nedeni var. İlki olan ‘haksız avantaj’ kavramı ile başlayalım.’ Haksız’ olup olmadığı elbette ki tartışılabilir.

Daily Mail’de 2021 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre ‘Orta sınıf aktörler, aktrisler ve tiyatro oyuncuları başarılarını 'daha çok hak ediyor' gösterebilmek için kendilerini işçi sınıfı olarak 'yanlış tanımlamaya' daha yatkın’.

Araştırmacılar, bu mesleklerden gelen varlıklı kişilerin şöhrete yükselişlerini 'mütevazı kökenlerden' gelmek olarak tanımlama olasılıklarının da daha yüksek olduğunu iddia ediyor.

London School of Economics sosyologları tarafından yapılan çalışmada aktörler, mimarlar, muhasebeciler ve TV uzmanlarıyla 175 görüşme yapıldı.

Gelelim ikinci nedene; algı ve toplumsal normlar.

Google'ın CEO'su Sundar Pichai'yi düşünün. Net serveti: 1.05 milyar dolar.

Şimdi, Pinterest'in kurucu ortağı Evan Sharp'ı düşünün. Net serveti: 1.05 milyar dolar.

"Ama nasıl olabilir? Zengin insanların başkası için çalışmak yerine kendileri için para kazandığını sanıyordum?" dediğinizi duyar gibiyim. Detaylıca anlatalım… INC dergisinde bu durum şu şekilde açıklanmış:

Peki ama neden?

Çünkü yukarıdaki gelir rakamlarının hiçbiri, ister ortalama bir üniversite mezunu, ister Harvard MBA'si ya da ünlü bir oyuncu olsun, belirli bir kişinin kariyeri boyunca biriktirebileceği varlıkları hesaba katmıyor.

“Maaş kazanılır, ancak varlıklara sahip olunur. Ve zengin olmak için ya değeri zaman içinde artan çok sayıda varlığa sahip olmanız ve sürekli olarak ek varlıklara yatırım yapmanız ya da değeri katlanarak artan bir varlığa sahip olmanız gerekir.”

Yani en basit tabiriyle, ‘zengin olmak’ için bir şeylere sahip olmanız gerekir. Ve örneğin şirket hisseleri gibi ‘bir şeylere sahip olmak’, başka bir şirketin çalışanı ya da kendi şirketinizin kurucusu olmanız fark etmeksizin mümkündür.

Bu noktada da kendinize sormanız gereken belki de en önemli soru Mehmet Aslantuğ’un bir işveren olup olmadığı.

İnternette yaptığımız hızlı bir araştırmayla, Aslantuğ’un bir dönemler Üçgen adlı bir yapımevi şirketi kurduğu ancak bir süre sonra hisselerini devrettiği bilgisi.

Ayrıca kendisinin 1993 yılında Detay Film’i kurduğunu da biliyoruz. Bu bağlamda konu bizi başka bir konuya sürüklüyor: Yani bir kişinin hem işçi hem de işveren olup olamayacağı sorusuna…

Ancak bu bağlamda da iş kanunu son derece açık: Mehmet Aslantuğ teorik olarak bir işçidir. Bizim onu bu şekilde algılamakta zorlanmamızın nedeni ise ‘haksız avantaj’ olarak atfettiğimiz değerler, toplumsal normlar ve zihnimize kazınan 'Zenginden işçi olmaz' öğretilerdir.

İlgili içerikler:

TİP Sözcüsü Sera Kadıgil'in Propaganda Konuşması Gündemde: "Yapamazsınız Diyenlere İnat, Sana Söz Başaracağız"

Vergi Uzmanı Ozan Bingöl, TİP'ten Aday Olduktan Sonra Eşinin İşten Kovulduğunu Açıkladı

Hayko Cepkin Kime Oy Vereceğini Açıkladı: 'Kazansanız Dahi Muhalif Kalacağım'

Türkiye İşçi Partisi’ne Oy Vermek Cool Bir Hareket mi?

Yorum Yazın

Joseph Kahl gibi sosyologlar, işçi sınıfını Amerika'daki en kalabalık sınıf olarak tanımlıyorlar.