İsrail'in Gazze'ye Yaptığı 10 Operasyon
Gazze Hakkında
360 km2'lik bir alandan ibaret olan Gazze, batıda Akdeniz, güneyde Mısır ve diğer yönlerde İsrail ile çevrili .
2014 verilerine göre 1 milyon 816 bin 379 kişinin yaşadığı Gazze'nin yüzde 44,7'si 0-14 yaş aralığında ve yüzde 98'i Müslüman.
Maruz kaldığı blokaj yüzünden temel sağlık ve gıda maddelerine erişimi kısıtlı olan Gazze, İnsani Yoksulluk Endeksi'ne göre dünyanın en yoksul 24. ülkesi konumundayken, dünyada en fazla çocuk ölümünün gözlendiği bölgelerden de bir tanesi. 6 ile 59 ay arasında yaşları değişen her beş çocuktan birinin kronik yetersiz beslenme ile karşı karşıya olduğu Gazze'de yaşayan her 2 kadın ve çocuktan bir tanesi de anemi ile hastası.
Filistinli otoriterilere göre Gazze'ye gelen medikal yardım malzemelerinin ve ilaçların çoğunun süresi geçmiş durumda ve hastaneler yetersiz.
Gazze ekonomisi de uygulanan abluka yüzünden ağır bir durumda. 2014 yılında yayınlanan bir Avrupa Birliği raporuna göre: 'Bugün Gazze toplumu ve ekonomisi insani bir krizle karşı karşıya. Günde 16 saate varan elektrik kesintileri yüzünden kanalizasyon ve su sistemleri çalışmıyor, temiz su kaynaklarına erişim kısıtlı, tıbbi malzemelere ulaşılamıyor, yapı malzemelerinin yoksunluğu çekiliyor. İşsizlik ve fiyatların arttığı Gazze'de gıda kaynaklarına erişim de risk altında.'
10. "Gökkuşağı Operasyonu" (2004)
12 Mayıs - 24 Mayıs 2004 tarihleri arasında 12 gün süren operasyon kapsamında İsrail Silahlı Kuvvetleri Gazze'nin güneyindeki Rafah'a girdiler. İsrail operasyonun amacının 'Kaçakçılık yapılan tünelleri tespit ederek yok etmek, teröristleri ortadan kaldırmak ve Philadelphi yolunun güvenliğini sağlamak' olduğunu bildirdi.
Operasyon sonucunda 59 Filistinli ve 2 İsrail askeri öldü. İsrail Silahlı Kuvvetleri tarafından yapılan açıklamaya göre ölen Filistinlilerin onu sekiz yaşın altındaydı.
9. "İleri Kalkan Operasyonu" (2004)
29 Haziran ile 5 Ağustos 2004 tarihleri arasında 37 gün süren operasyon, Sderot bölgesine atılan füzelerle 2 İsrail vatandaşının öldürülmesi sonrasında başladı. Helikopterler, Tanklar ve buldozerlerle yürütülen operasyon Gazze'ye ağır bir darbe vurdu. 37 gün boyunca Gazze'de sokağa çıkma yasağı uygulandı, 6'sı çocuk 20 Filistinli öldürüldü. Uluslararası kaynaklara göre 70 ev yok edildi, fabrikalar, atölyeler, okullar, hastaneler, anaokulları, camiler vuruldu. Yol, kanalizyon ve elektrik gibi şehrin temel altyapısı ağır bir tahribata uğrarken, 16 temel su kuyusu da kullanılamaz hale geldi. El Mezan tarafından yapılan tespite göre işgal 'bütün nüfusa yönelik kollektif bir cezalandırma haline dönüşmüştü ve 1949 yılında imzalanan Dördüncü Cenevre Konvansiyonu'nun açık bir ihlali'ydi.
8. "Nedamet Günleri Operasyonu" (2004)
29 Eylül - 16 Ekim 2004 tarihleri arasında İsrail Silahlı Kuvvetleri tarafından yapılan operasyon kapsamında İsrail birlikleri bir kez daha Gazze'ye girdiler. Mülteci kamplarını da hedef alan operasyonun resmi amacı bir kez daha 'Sderot ve İsrail şehirlerine yönelik füze saldırılarını engellemek' olarak bildirildi.
El Mezan İnsan Hakları Derneği raporuna göre 31'i çocuk 129 Filistinli öldürüldü. 17 günlük saldırı sırasında ayrıca 85 ev yok edildi, yüzlercesi ağır tahribata uğradı. İsrail askerlerinin hedefleri arasında okullar, hastaneler, camiler ve tarım arazileri de bulunmaktaydı.
7. "Yaz Yağmuru Operasyonu" (2006)
Gilad Shalit isimli bir İsrail askerinin Filistinliler tarafından rehine alınmasıyla başlayan çatışmalar 28 Haziran 2006 tarihinde İsrail'in askeri bir işgal operasyonuna dönüştü. İsrail 2005 yılındaki çekilmesinden 2006 yılının Haziran sonuna kadar kendi topraklarına 757 füze atıldığını iddia ederek, operasyonun 'terörist saldırıları bitirme' amacı içerisinde olduğunu ifade etti.
29 Haziran tarihinde İsrail 64 Hamas yetkilisini gözaltına aldı. Hamas'a mensup bakanları da tutuklayan İsrail Silahlı Kuvvetleri bu tutuklamaların Gilad Shalit'in serbest bırakılması için alınan rehineler değil terörist bir örgüte yapılan normal bir operasyon olduğunu ifade etti.
30 Haziran tarihinde İsrail Silahlı Kuvvetleri Gazze'yi bombaladı. Hedefler arasında şehirde bulunan Filistin İçişleri Bakanlığı binaları da bulunmaktaydı.
Operasyon sebebiyle 5'i asker toplam 7 İsrail vatandaşı hayatını kaybederken, 402 Filistin vatandaşı katledildi. Binden fazla Filistinli yaralandı. 6 Temmuz 2006 tarihinde BM almış olduğu bir kararla İsrail'in Batı Şeria ve Gazze'de sürdürdüğü operasyonların uluslararası hukuku ihlal ettiğini bildirdi. İsveç Başbakanı Göran Perrson 'İsrail'in savunulamaz bir eylem içerisinde olduğunu' bildirirken, ABD Hazine Bakanı Tony Snow 'İsrail'in kendisini savunma hakkı vardır. Ancak İsrail Hükümeti BM'nin belirttiği şekilde sivil vatandaşlara zarar vermemeli, özel mülk ve şehrin altyapısını da tahrip etmemelidir' dedi. Operasyonlara yönelik en ağır açıklamayı ise İsviçre yapacaktı. İsviçre Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada aynen şu ifadelere yer verildi: 'İsrail Silahlı Kuvvetleri'nin bir çok eylemi orantılılık ilkesine aykırıdır ve uluslararası hukukun kesinlikle yasakladığı kollektif cezalandırma suçunun örneğidir.'
6. "Sonbahar Bulutları Operasyonu" (2006)
İsrail'e yönelik bir dizi havan topu ve füze saldırısının arkasından İsrail Silahlı Kuvvetleri tarafından başlatılan operasyonun amacının 'İsrail'e yönelik füze saldırılarını engellemek' olduğu bildirildi.
31 Ekim ile 7 Kasım 2006 tarihleri arasında süren operasyonda 53 Filistinli öldürüldü, 200'den fazla Filistinli yaralandı. Filistin Başkanı Mahmud Abbas ve Başbakanı İsmail Haniye tarafından operasyon 'katliam' olarak tanımlandı.
5. İsrail Blokajı (2007)
Hamas ile El Fetih arasında Gazze bölgesinde 'Gazze Savaşı' adı verilen çatışmalardan sonra Gazze'nin yönetimi kesin olarak Hamas'ın eline geçti. 2007 yılı Eylül ayında yaşanan bir füze saldırısının arkasından İsrail Gazze'yi 'düşman toprağı' ilan edilerek Gazze'ye verilen elektrik, yakıt, gıda ve tıbbi malzeme blokaja uğratıldı. İsrail aynı tarihlerde Batı Şeria'da bulunan Hamas yetkilerini de gerekçe göstermeksizin tutuklayarak poltitik baskısını yoğunlaştırdı.
BM'nin 'blokajın kritik bir aşamaya ulaştığını' bildirmesine rağmen İsrail'in blokajı daha da yoğunlaştırarak, Gazze'nin etrafını tamamen kapatmasının ardından Rafah Sınır Kapısı'ndaki bir noktanın patlatılması ile birlikte blokajda bir delik açıldı. BM kaynaklarına göre Gazze nüfusunun yaklaşık olarak yarısı bu noktadan geçerek Mısır'dan gıda ve ihtiyaç duyulan diğer mamülleri temin edebildi.
4. "Sıcak Kış Operasyonu" (2008)
Gazze'de İsrail'e atılan füzelere karşılık olarak, 28 Şubat 2008 tarihinde İsrail Hava Kuvvetleri'ne bağlı uçaklar Hamas Lideri İsmail Haniye'nin evinin yanında bulunan bir polis karakolunu bombalayarak aralarında çocukların da bulunduğu sivillerin ölümüne neden oldular.
Arkasından İsrail 29 Şubat 2008 tarihinde operasyonu tam olarak başlattı. 1 hafta içerisinde 112'den fazla Filistin vatandaşı öldürülürken, Hamas tarafından atılan füzelerle de 3 İsrail vatandaşı hayatını kaybetti. ABD 'İsrail ve Filistinliler arasındaki çatışmaların durması' çağrısında bulunurken Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas Gazze'ye yönelik saldırının 'bir soykırım girişimi' olduğunu ifade etti.
Tek bir saldırı sonucunda 54 Filistin vatandaşının hayatını kaybetmesinden sonra Avrupa Birliği de kayıtsız kalamadı ve 'orantısız ve aşırı saldırılar nedeniyle İsrail'i kınayarak bu tip saldırılara son verme' çağrısında bulundu.
3. "Gazze Savaşı" (2008)
27 Aralık 2008 - 18 Ocak 2009 tarihleri arasında İsrail Silahlı Kuvvetleri tarafından tek taraflı olarak başlatılan operasyonun amacı bir kez daha 'İsrail'e yönelik füze saldırılarının sona erdirilmesi' olarak ilan edildi.
27 Aralık günü saat 11.30'da İsrail Hava Kuvvetleri'ne bağlı F-16'lar ve AH-64 Apache helikopterleri ile saldırılar başladı. İsrail güçleri tarafından 220 saniye içerisinde daha önceden belirlenen 100 hedefin tamamı vuruldu. İlk saldırıdan 30 dakika sonra 60 İsrail jet uçağı belirlenen 60 hedefi daha vurdular. Saldırılar sırasında 140 Hamas üyesi hayatını kaybetti. Öldürülenler arasında Hamas Emniyet Teşkilatı Başkanı Tevfik Cabbar da bulunmaktayken, saldırının ilk gününde çoğu kadın ve çocuk 230 sivil Filistin vatandaşı da katledildi.
Hava saldırısını denizden saldırılar ve karadan işgal harekatı izledi. Topçu atışları, tanklar ve kara unsurlarının tamamının Gazze'ye yönelik harekatı sırasında İsrail Hava Kuvvetleri de şehre yönelik saldırılarına devam ettiler.
Savaş sırasında İnsan Hakları Örgütleri 1400'den fazla Filistinlinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Filistin İnsan Hakları Derneği'ne göre ölenlerin 926'sı silahsız sivil vatandaşlarken, bunların önemli bir kısmı kadın ve çocuktu.
BM Misyonuna göre 'İsrail saldırısı tüm Gazze nüfusunu hedef alarak cezalandırma' amacını taşıyorken, 'orantısız ve aşırı' bir kuvvet uygulandı.
29 Mart 2009 tarihli ABD merkezli 'İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün 71 sayfalık raporuna göre saldırılar sırasında hukuka aykırı olarak beyaz fosfor bombaları kullanıldı. Uluslararası Mülteci Hakları Örgütü'nün İsrail ve Filistin sorumlusu Donatella Rovera 'bu bombaların sivillere etkisi bilinmesine rağmen tekrar tekrar kullanılması bir savaş suçudur' tespitinde bulunacaktı.
İsrail Saldırılarının etkisiyle Gazze nüfusunda ağır bir sağlık sorunu başgösterdi. El Şifa Hastanesi'ne göre bu periodda yaşanan doğumların yüzde 60'ında doğan bebeklerin kalıcı bir sorunu bulunuyordu. BM Gıda programına göre Gazze'nin gıda endüstrisinin yüzde 35'i ile yüzde 60'ı arasındaki bir bölümü yok oldu, 50 bin 800'den fazla Gazzeli evsiz kaldı. Filistin otoritelerine göre 219 fabrika yok edilirken, bütün sanayi kapasitesinin yüzde 3'ü kaybedildi. Dünya Sağlık Örgütü'nün yaptığı araştırmaya göreyse Gazze'de bulunan 112 sağlık kurumunun yüzde 48'i ya tamamen kullanılamaz hale geldi. Gazze'de bulunan 27 Hastane'nin 15'i tahrip edilirken, 41 birincil sağlık kurumu da saldırılara hedef oldu.
2. "Geri Gelen Eko Operasyonu" (2012)
İsrail Silahlı Kuvvetleri 18 Ağustos 2011 tarihinde İsrail'in Mısır sınırındaki güvenlik güçlerine yönelik bombalı saldırılar gerçekleştirdiğini, bu dönemden sonra artan olayların ve sahip oldukları istihbaratın Filistinlilerin büyük bir saldırı hazırlığı içerisinde olduğunu gösterdiği iddiasıyla 9 Mart 2012 tarihinde Gazze şehrindeki bir araca yönelik saldırı düzenledi. Halk Direnişi Örgütü Genel Sekreteri Zahir El Kasi'nin öldürüldüğü saldırı sonrasında Filistinliler karşılık olarak İsrail'e yönelik roketli saldırılarını arttırdılar.
12 Mart günü İsrail 9 noktaya yönelik saldırıda bulunurken, Filistinliler de 42 roket atarak bu saldırılara cevap verdi.
İsrail saldırıları sırasında çoğu sivil 74 Filistinli hayatını kaybederken, 23 İsrail vatandaşı da ağır şekilde yaralandı.
1. "Savunma Taşı Operasyonu" (2012)
14 Kasım 2012 tarihinde Hamas Askeri Kanadı Lideri Ahmet Cabari'nin öldürülmesi ile başlayan operasyon 21 Kasım 2012 tarihine kadar sürdü.
BM Yüksek Komiseri'ne göre İsrail tarafından bir kez daha orantısız ve aşırıya kaçan bir güç uygulandı. New York Times'a göreyse 'Politik liderler ve insan hakları savunucularının kesin kanaatine göre 19 Kasım 2012 tarihinde El Dalu ailesine uyarısız yapılan ve 5'i çocuk 10 kişinin öldürülmesine neden olan harekat bir savaş suçu ve katliam' olarak tanımlanıyordu. İngiliz Milletvekili Gerald Kaufman İsrail saldırılarının bir 'savaş suçu' olarak tanımlanması gerektiğini ifade ederken, dünyadaki bir çok insan hakları kuruluşu İsrail'in eylemlerini kınadı.
Filistin İnsan Hakları Derneği'ne göre saldırılar sırasında 158 Filistinli hayatını kaybederken, vefat edenlerin 102'si sivil vatandaşlardı. BM tarafından yapılan açıklamaya göreyse 177 Filistinli saldırılar nedeniyle hayatını kaybederken hayatını kaybedenlerin 107'si sivil vatandaşlar olarak tanımlandı.