İsmi Kadar Afili Olmayan Bir Psikolojik Bozukluk: Güzel Aldırmazlık
La belle indifférence (güzel aldırmazlık) hastalığını daha önce duymuş muydunuz?
La belle indifférence (güzel aldırmazlık) nedir?
Çeşitli psikolojik bozukluk vardır ve her bir psikolojik bozukluk birçok nedenden ötürü ortaya çıkabilmektedir.
Psikolojide somatoform bozukluklar arasındaki konversiyon (dönüştürme) bozukluğu arasına giren 'güzel aldırmazlık' temelde; bazı insanlarda görülen ve çok rahatsız edici fiziksel problemler olarak yorumlanabilecek şeyler hakkında kişinin ciddi bir kayıtsızlık veya ilgisizlik derecesini, endişelenmemesini ifade etmektedir.
Somatoform bozukluk nedir?
Somatoform bozukluklar, bireylerin ölçülen sağlık değerleriyle açıklanamayan fiziksel rahatsızlıklara ve şikayetlere sahip olmasıdır.
Bu insanlar görünen bir sebep olmasa da fiziksel bir hastalığın semptomlarını deneyimlerler ve bu fiziksel rahatsızlıklar o insanların günlük hayatlarını etkiler ve engeller. Somatoform bozukluklarının; hipokondri (hastalık kaygısı bozukluğu), bedenselleştirme (somatizasyon) bozukluğu, konversiyon (dönüştürme) bozukluğu gibi birçok formu vardır.
Konversiyon (dönüştürme) bozukluğu nedir?
Konversiyon (dönüştürme) bozukluğu, motor ve duyusal işlevlerin sinir sisteminde herhangi bir hasar veya diğer fiziksel hasarlarla açıklanamayan kaybı olmasıdır. Eskiden 'histeri' olarak adlandırılan konversiyon bozukluğu orta çağda 'şeytana tutulmak' anlamına gelmekteydi ve şeytana tutulduğuna (kontrol altına alınan) inanılan bu insanlar diri diri yakılıyordu.
Histeri nedir?
Ortaçağdaki birçok ruhsal hastalığa tabiatüstü güçler atfedilmiş, histeri de bu hastalıklardan birisi olmuştur. Yunanca 'hustera' yani rahim anlamına gelen histeri, Hipokrat tarafından hastalık olarak tanımlanana kadar doğaüstü güçlere, cinsellik ile bağdaştırılarak, tatmin edilmemiş uterusun kadın bedeninde dolaşmasından kaynaklandığı düşünülerek, uzun yıllar birçok farklı anlamlar yüklenerek günümüze kadar gelmiştir.
Günümüzde ise konversiyon bozukluğu olarak adlandırılmaktadır.
La belle indifférence hastalığının ilk tanımlandığı yer:
Freud ve Breuer,1895 yılında 'Histeri Üzerine İncelemeler' adlı bir monografi yayınladılar. Freud'un konversiyon bozukluğunu ve la belle indifférence'yi ilk kez “Studies on Hysteria (Histeri Üzerine İncelemeler)” kitabında, hastası Elizabeth von R.'yi tarif etmek için kullanmıştır.
La belle indifférence (güzel aldırmazlık) nasıl ortaya çıkıyor?
Freud’un histeri üzerinde yaptığı çalışmalar psikanalitik kuramın temellerini oluşturmuştur. Çocuklukta başlayan iç çatışmanın dışa vurulması ve doyurulması sınırlı olduğu için, bu çatışmanın doğurduğu sıkıntıya çeşitli mekanizmalar ile yanıt verilmektedir.
İlk önce bastırma gibi mekanizmalar yer alsa da, histerik nevrozdaki mekanizma; dönüştürme (konversiyon) ve çözülmedir (disosiyasyon). Bu iç çatışmanın dayanılmaz bir baskıya dönüşmesi sonucunda ise bilinçdışında bastırılan dürtüler konversiyon (dönüştürme) yoluyla; felç, duyu kaybı, bayılma gibi fiziksel bir bozukluğa dönüştürülerek bireyin benliğini/kendini korumasına neden olur.
Güzel aldırmazlığın klasik psikanalitik yorumu
Güzel aldırmazlığın klasik psikanalitik yorumu ise; intrapsişik bir çatışmanın sıkıntıyı/acıyı/bunalımı önlemek için kişinin, fiziksel bir belirti (hastalık) üreterek, dönüştürerek bireyin benliğini/kendini koruduğunu söyler. Sıkıntıdan kurtulması “birincil kazanç” olarak adlandırılır.
Tabii bu sıkıntısını dönüştüren hasta, fiziksel bir rahatsızlığa sahip olur ancak hastanın, bu hastalığından dolayı gördüğü ilgi, bakım gibi kazançlar elde eder ve bu kazanımlar da “ikincil kazanç” olarak adlandırılır.
La belle indifférence ile karıştırılmaması gereken bir örnek
Anonim bir araştırmaya göre: Genç bir kişi, cerrahi bir işlemin ertesi günü damar yolu açma sırasında panik ve uzuv titremesiyle karakterize edilen bir atak geçirdikten bir süre sonra, vücudun sağ yarısında hemiparezi olduğuna dair teşhis konuluyor. Yapılan nörolojik araştırmalarda, kişinin hemiparezisini açıklamak/kanıtlamak için yeterli sonuç bulunamıyor, klinik sonuçlardan da konversiyon bozukluğu tanısı lehine pozitif özellikler mevcut olduğu görülüyordu.
İlgili doktorların hastanın duygu durumu hakkında yorum yaptıkları notlarda 'umursamaz', 'alışılmadık derecede neşeli' ve 'kayıtsız' ifadeleri kullanıldığını, hemşirelerde ise, hastayla görüşmelerinde hastanın sık sık gülümsediğini, sağ kolunda hiçbir hareket olmamasına ve yürüyememesine rağmen, hemiparezi nedeniyle hiç endişeli görünmediğini söylüyorlardı.
Hastanın bu neşeli tavrı nereden kaynaklanıyordu?
Hastayla yapılan ön görüşmede, hastaya bu neşeli tavrının neyden kaynaklandığı soruldu. Yani gerçekten hemiparezi için hiç kaygılanmıyor muydu? Yoksa bilerek mi kaygısız, endişesiz bir tavır sergiliyordu. Sorunun ardından hasta gözyaşlarına boğularak; hem semptomlarından hem de birinin 'delirmiş' olduğunu düşünme ihtimalinden korktuğunu ifade etti.
Teşhisten kaçınmak için çabalanan yüzeysel neşe ve La belle indifférence kayıtsızlığı
Hastalar genellikle fiziksel semptomlar için psikiyatrik etiketleri, semptomların; uydurma, hayal etme veya 'delirmek' ile ilişkili olduğu şeklinde bir ima olarak gördükleri için 'psikiyatrik' vakalar gibi görünmemek için bu durumdan etkilenmiyorlarmış, kaygılanmıyorlarmış gibi görünürler.
Bu nedenle, psikiyatrik bir teşhisten kaçınmak için çabalarken ki yüzeysel neşeyi, la belle kayıtsızlığının ima ettiği gibi “fiziksel engelliliğe kayıtsızlık” ile aynı şey olmadığını anlamalıyız. Çünkü güzel aldırmazlıkta hiçbir organik neden olmamasına rağmen gerçek bir fizyolojik aksaklık/ hastalık vardır ve hasta bunu bilinçli olarak yapmamaktadır.
Yorum Yazın