Dosya: 10 Madde ile IŞİD'in Hakim Olduğu Musul'da Türkmenler'in Dramı
Dünya Türkmenlerin çığlıklarına kulaklarını kapattı
Adını ‘İslam Devleti’ olarak değiştiren IŞİD’in Musul’u ele geçirmesinin ardından mezhep çatışmalarının iç savaşa dönüştüğü Irak’ta, Türkmenlerin kaçtığı bölgelerde bir insanlık dramı yaşanıyor. Yaşanan katliam karşısında Telaferli Şii Türkmenler tamamen çaresiz. Bölgede yalnız olan Türkmenler komşu ülkelerden yardım çağrısında bulunuyor.
1. Türkmenler parçalandı
Bir dönem Türkiye'nin Irak politikasının 'kırmızı çizgi'lerinden biri olan Türkmenlerin güvenliğinin sağlanması IŞİD'in saldırılarıyla birlikte büyük darbe aldı. Irak'ta bir kuşak halinde yaşayan Türkmenler Kerkük, Musul, Erbil, Selahattin ve Diyala vilayetlerine dağılmış durumdadır.
Son olaylar öncesinde Erbil dışındaki Türkmenlerin büyük kısmı Irak merkezî hükümetinin kontrolü altındaki bölgelerde yaşıyordu. Ancak IŞİD saldırılarıyla birlikte Türkmenlerin yaşadığı coğrafyanın önemli bir kısmı savaş alanına döndü. Musul merkezindeki Türkmenler, şehrin düşmesinden kısa bir süre sonra göç yollarına düşerken çareyi Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne (KBY) sığınmakta buldular. Türkmenlerin en önemli yerleşimlerinden olan Kerkük ve Tuzhurmatu'nun merkezi ise IŞİD saldırılarından korumak gerekçesiyle Kürt peşmergelerin kontrolüne girdi. Bunun dışında kalan yerlerin büyük bir kısmı ise IŞİD tarafından işgal edildi.
2. Türkmenler bölgedeki korumasız tek topluluk
Musul ve Telafer bölgelerinde yaşayan binlerce Türkmen, IŞİD militanlarının baskılarından kaçarak Kerkük ve Erbil’e sığınmak istedi. Kerkük’e göç eden Türkmenler, şehre alınırken, Erbil’e girmek isteyenler şehre alınmadı. Bunun üzerine binlerce aile, Bağdat’ın aşağılarında bulunan Necef ile Kerbela şehirlerine göç etmeye başladı.
Topraklarını ve evlerini bırakarak göç etmek zorunda kalan Türkmenlere, Kerküklü Türkmenler sahip çıkmaya çalışsa da göçün fazla olmasından dolayı onlarında imkanlarının yetişmediği açıklandı.
3. Kamplar sığınakları oldu
Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin başkenti Erbil’de kurulan Hazır kampı Musul’dan kaçan 385 aileye sığınak oldu. Birleşmiş milletler, yerel yardım kuruluşları ve Kürt yönetimi tarafından sağlanan imkânlar ile idare edilen kamptaki eksikler nedeniyle sığınmacılar büyük sıkıtlarla karşı karşıya.
4. Tek çareleri yurtlarını terk etmek
Ülkenin kuzeyinde saldırıları sürdüren Irak Şam İslam Devleti, Musul'da nüfusunun tamamına yakını Türkmen olan Telafer kasabasına girdi. Bölgedeki Şii Türkmenler komşu köylere kaçmaya devam ediyor.
Çoğunluğu Şii olan Türkmenler, kuzeyde sığınabilecekleri tek yer olarak Türkmen nüfusun da yaşadığı Peşmerge kontrolündeki Kerkük’ü görüyor. O yüzden de amaçları Kerkük’e, orası da olmazsa Bağdat’a ya da güneydeki Şii kentleri Necef ya da Kerbela’ya gitmek.
5. Neden Telafer?
Musul’un 50 kilometre batısında
Türkiye sınırına yaklaşık 85 km
Nüfusu yaklaşık 200 bin.
Nüfusun çoğunluğu Türkmen
Yüzde 75’i Sünni
Telafer’e bağlı Zummar’ın neredeyse tamamı Türkmen.
6. Telafer: Bağdat’ın Musul’daki tek bölgesi
Nüfusunun tamamına yakını Türkmenlerden, Türkmenlerin çoğunluğu ise Sünnilerden oluşan Telafer, aşiretlerin desteğiyle Bağdat yönetiminin Musul bölgesinde elinde tuttuğu tek bölge olma özelliğine sahipti.
Telafer’deki Şii Türkmen aşiretler, Bağdat yönetimine taban desteği sunmanın yanı sıra Irak ordusuna askeri destek sağlama görevi de üstleniyordu.
7. Türkmenler her gün ölüyor
Telafer’den kaçan binlerce Türkmen, gidecekleri yerleri olmadığı için Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin başkenti Erbil’in girişindeki Hazir kontrol noktasındaki çölde ve Erbil’deki bir depoda 45-50 derece sıcaklıkta aç-susuz kaderlerine terk edildi.
Kontrol noktasının hemen yanı başındaki çölde yeni doğan bebeklerden yaşlılara kadar her yaştan binlerce kişi, cehennem sıcağında battaniyelerden yaptıkları tentelerin altında hayatta kalmaya çalışıyor.
8. Çölde Bir şişe buz 10 dolar
Ölüm-kalım savaşında Türkmenler maddi açıdan da kötü durumda. Çölde, bir bardak su 1 dolar, bir şişe buz 10 dolar.
9. Telaferli çocuklar göç yolunda büyüyor
Sıcaktan her gün küçük çocukların ve yaşlıların öldüğü bölgede basın mensuplarına konuşan Türkmenler, “Burada Arap’ın, Kürt’ün sahibi var, bir tek Türkmenlerin yok. Telafer’e küçük İstanbul diyordunuz, şimdi Türkiye neden bize sahip çıkmıyor?” diye isyan ediyor.
10. HRW: En az 200 Türkmen, Şabak ve Ezidi kaçırıldı
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), 19 Temmuz günü yayınladığı bir raporda, IŞİD’in Musul ve çevresinde, dini ve etnik azınlık mensuplarını öldürdüğü, alıkoyduğu ve tehdit ettiğini kaydetti. HRW’ye göre Sünni grup IŞİD’in Musul’u ele geçirdiği 10 Haziran’dan bu yana en az 200 Türkmen, Şabak ve Ezidi alıkonuldu ve bunlardan en az 11′i öldürüldü.
Telaferli olmak ne demek?
Peşmerge kontrolündeki kentiniz, IŞİD saldırısına uğrar, Amerikan ordusu basar, IŞİD'in cellatları Telafer sokaklarını kana boyar ancak kimse duymaz. Televizyonlar vermez, gazeteciler gelmez. kentten kaçan çocuklar, anne ve babalarının göz yaşları içinde çaresiz şekilde seyrettikleri bir ortamda çölde 50 derecede susuzluktan ölürler. Kitleler görmez, politikacılar susar. Telaferli olmak unutularak ölmek demektir.