Türkiye, İş Gerginliğinde İlk Sırada

Türkiye, OECD'nin çalışma hayatında iş yerlerinde yaşanan 'iş gerginliğinin büyüklüğü' sıralamasında ilk sırada yer aldı. 

OECD 'kazanç kalitesi', 'iş güvencesi' ve 'çalışma ortamı kalitesi' unsurlarını birleştirerek üye ülkelerin 'iş kalitelerini' ölçtü. Yeni açıklanan veri tabanı şu kıstaslarla oluşturuldu:

• 'Kazancın kalitesi, işçinin maddi hayat standardını değerlendirmede temel dayanak noktası olurken gelir dağılımı da refah unsurlarından biri sayılıyor. Böylece OECD kazanç kalitesini gelir seviyesi ve gelir dağılımı açısından ölçüyor.

• Emek piyasasında güvence, işi kaybetme ihtimalini ve bunun işçilere maliyetlerini ölçüyor.

• Çalışma ortamının kalitesi, iş kalitesinin ekonomik olmayan unsurlarını ve işin doğasıyla kapsamını içeriyor. Çalışma süresi ayarlamaları ve işyeri ilişkileri bunun içinde yer alıyor. Zaman baskısı ya da fiziki sağlık riski gibi yüksek iş yapma talebini karakterize eden, istenenleri yerine getirmede, çalışmada otonomi ve sosyal destek gibi iş kaynağı yetersizliğiyle kombine olmuş işler, işçiler için büyük sağlık riski oluşturuyor. Bu nedenle iş ortamı kalitesi; yüksek iş talebi ve iş kaynağının sınırlı oluşunun bir bileşeni olan 'iş gerginliği' ile ölçülüyor.'

Estonya, Yunanistan, Macaristan, İtalya, Polonya, Portekiz, Slovak Cumhuriyeti, İspanya ve Türkiye iş kalitesinin üç boyutunun ikisinde ya da tümünde görece kötü durumda. Ayrıca bu ülkelerden hiçbiri bu boyutların en az birinde çok iyi durumda değil.

Türkiye 33 OECD ülkesi arasında satın alma gücü paritesine göre brüt saatlik ortalama kazanç sıralamasında sondan ikinci ve Meksika'yı geçti. Türk işçisi saatte 5.61 dolar kazanıyor. Meksika'da kazanç 3.94 dolar oluyor. Birinci Lüksemburg'da kazan 29.8 doları buluyor.

İşsiz kalma riski sıralamasında Türkiye OECD ülkeleri arasında altıncı sırada yer aldı. 2013 yılı itibarıyla en riskli ülke Yunanistan'da işsiz kalma riski yüzde 37 olarak hesaplandı. İkinci İspanya'da işsiz kalma riski yüzde 35, üçüncü sıradaki Portekiz'de yüzde 17.5 oldu. İşsiz kalma riski İtalya' yüzde 16, Slovak Cumhuriyeti'nde yüzde 14, Türkiye'de ise yüzde 10.

Türkiye 'iş gerginliği' sıralamasında ilk sırada yer aldı. Veri tabanında verilen bilgiye göre 2010 yılında Türkiye'de işçilerin yüzde 45.35'i işte 'zaman baskısı' ile karşılaşıyor, çalışanların yüzde 1.4'ü ise fiziksel sağlık riski faktörlerine maruz kalıyor. İşçilerin yüzde 75.53'ünün iş özerkliğine ve öğrenme imkânlarına sahip bulunduğu belirtilen veritabanında yüzde 56.93'ünün ise iyi işyeri ilişkilerine sahip olduklarını bildirdikleri yer aldı. Türkiye'de işçilerin yüzde 76.21'i iş gerginliğiyle karşı karşıya. Bu kişiler kendilerinden talep edilen işleri karşılamakta çeşitli nedenlerden dolayı sıkıntı yaşıyor.

İşçileri işte gerginlik yaşayan ikinci ülke ise yüzde 65.6 oranla Yunanistan çıktı. Gerginlik sıralaması şöyle uzuyor: Fransa (yüzde 54), Portekiz (yüzde 53), Slovak C. (yüzde 51), Finlandiya (yüzde 51), Slovenya (yüzde 50), Almanya (yüzde 49).

İşçilerinin en az gerginlik yaşadığı ülkeler sırasıyla Danimarka (yüzde 25.11), İsveç (yüzde 26.30), Norveç (yüzde 29).

OECD açıklamasında 'Veri tabanı, bize Avustralya, Avusturya, Danimarka, Finlandiya, Almanya, Lüksemburg, Norveç ve İsviçre'de iş kalitesinin en yüksek seviyede olduğunu gösterdi. Bu ülkeler iş kalitesinin üç boyutundan en az ikisinde görece iyi performans gösteriyor. Ancak Estonya, Yunanistan, Macaristan, İtalya, Polonya, Portekiz, Slovak Cumhuriyeti, İspanya ve Türkiye'de iş kalitesinin görece düşük olduğu bulundu.'

2008 ekonomik krizi sadece iş kalitesini de düşürdü

Verilere göre gençler ve vasıfsız işçiler sadece istihdam anlamında en kötü performansı göstermekle kalmıyor aynı zamanda en düşük kazançları elde ediyor ve düşük iş güvencesiyle karşı karşıya bulunuyorlar. Özellikle düşük vasıflı işçiler için daha yüksek iş stresi söz konusu.

Kadınlar erkeklerden daha düşük istihdam oranlarından muzdarip ve büyük bir ücret farkıyla karşı karşıya. Aynı zamanda iş stresi deneyimi yaşamaları ihtimali erkek işçilerden düşük.

OECD verileri iş kalitesinin geçen on yılda nasıl değiştiğini de gösterdi. 2008 ekonomik krizi sadece iş sayısını değil kalitesini de düşürdü. Ağırlıklı olarak düşük ücretli işlerde kriz ırasında işlerin yıkıma uğradığı göz önüne alındığında, kazanç kalitesi OECD ülkelerinin üçte ikisinde düştü, özellikle de Yunanistan ve İngiltere'de düşüş çok oldu.

İş güvencesi özellikle İspanya ve Yunanistan olmak üzere OECD ülkelerinin büyük bölümünde kötüleşti. Çalışma ortama kalitesi OECD bünyesinde farklı şekilde değişti. Bazı ülkelerde çalışma koşulları krizin sonucu olarak kötüleşirken diğerlerinde işlerini korumayı başarabilenler çalışma koşullarında iyileşme gördü. Genel olarak değişiklikler sınırlı oldu.

Almanya krizde hem istihdam oranlarını artırdı aynı zamanda tüm yönleriyle iş kalitesinde genel iyileşme sağladı. Ancak Yunanistan hem işsizlikte keskin bir artış, hem de kazanç kalitesi ve iş güvencesinde düşüş yaşadı. Yunanistan'da 'iş gerginliği' ölçümleri sabit kaldı. 

ANKA