Türk Sineması'nda Siyasi ve Toplumsal Eleştirilerle Hafızalara Kazınan En İyi Politik Filmler
Merhabalar. Türk sinemasının zor şartlara rağmen çektiği filmlerin başında politik filmler geliyor. Ülkenin tarihine damga vuran ve büyük toplumsal kırılmalara neden olan dönemleri konu edinen bu filmler, toplumu ve devleti bize sanatsal bir şekilde anlatıyor. Bu içerikte izleyende derin izler bırakan 20 Türk politik filmini listeledim.
İyi seyirler dilerim.
1. Arkadaş (1974)
Cemil, köylü kökenin inkar edip memleketinden kaçtıktan sonra başarılı bir iş adamı olur ve burjuvazi arasında kendine bir yer edinir. Çocukluk arkadaşı Azem ise oldukça farklı bir yol izlemiştir. Arkadaş, sinema eleştirmenleri tarafından politik eleştirilerin yüzeysel kaldığı görüşünden dolayı beğenilmeyen bir filmdir. Ayrıca filmin gösterime girdiği ilk yıllarda yönetmenin kadın-erkek ilişkisine yaklaşım tarzı da eleştiri konusu olmuştur.
Yönetmen: Yılmaz Güney
Oyuncular: Yılmaz Güney, Kerim Afşar, Melike Demirağ
2. Güneşe Yolculuk (1999)
Tire köyünden yeni göç etmiş bir genç olan Mehmet, İstanbul sokaklarının altındaki su sızıntılarını aramaya başlar. Bir dizi tuhaf olay nedeniyle Kürt sanılır, hapsedilir ve acımasızca dövülür. Filmde, ülkemizin geçmişten günümüze kadar uzanan toplumsal baskı, önyargı, ötekileştirme gibi sorunları işlenmektedir.
Yönetmen: Yeşim Ustaoğlu
Oyuncular: Mizgin Kapazan, Nazmi Kırık, Nevruz Baz, Lucia Marano, Ara Güler
3. Beynelmilel (2006)
80'ler Türkiye'sinde, Adıyaman'ın yerel müzisyenleri ordu tarafından tutuluyor ve darbe rejiminin güçlü generallerinden birini karşılamak ve müzik çalmak üzere eğitiliyor. Filmde darbe sıkıyönetiminin, doğudaki yerel halk ve çalgıcı sınıfı üzerine etkileri trajikomik bir şekilde anlatılır.
Yönetmen: Muharrem Gülmez, Sırrı Süreyya Önder
Oyuncular: Cezmi Baskın, Özgü Namal, Umut Kurt
4. Bu Son Olsun (2012)
Yaşar, Apo, Kovboy Ali, Cevat ve Ertuğrul Balat mahallesini sahiplenmiş 5 evsizdir. Hayattaki tek amaçları açlıklarını gidermek ve şarapla sarhoş olmaktır. Hatta bedava şarap arayışı için 80'lerin siyasi iklimini bile kendi lehlerine kullanırlar. Film, 12 Eylül darbesi’ni mizahi bir dille ele alıp eleştirir. Darbe döneminde evsiz insanların sokağa çıkma yasağı karşısında yaşadıklarını anlatan özgün bir senaryosu vardır.
Yönetmen: Orçun Benli
Oyuncular: Engin Altan Düzyatan, Hazal Kaya, Bülent Çolak, Engin Alkan, Ufuk Bayraktar
5. Duvar (1983)
Hapishanede gençler, korkunç koşullar altında hayatta kalma mücadelesi verirler. Cezaevindeki çocuk mahkumların insanlık dışı yaşam koşullarını konu alan bu film Fransa'da çekildi. Türkiye'de ise 28 yıl boyunca yasaklı filmler arasında kaldı.
Yönetmen: Yılmaz Güney
Oyuncular: Tuncel Kurtiz, Ahmet Ziyrek, Ayşe Emel Mesçi
6. Anons (2017)
”Uzak İhtimal” ve ”Yozgat Blues” filmlerinin yönetmeni Mahmut Fazıl Çoşkun’un üçüncü filmi, Talat Aydemir’in 1963’teki ikinci darbe girişimi sırasında İstanbul Radyosu’nu ele geçirmek üzere gelen subayların trajikomik hikayesini anlatır.
Yönetmen: Mahmut Fazıl Coşkun
Oyuncular: Serkan Ercan, Müfit Kayacan, Sezin Bozacı, Murat Kılıç, Nazmi Kırık
7. Abluka (2015)
İstanbul'un yoğun siyasi şiddetinin ortasında Kadir, polisin terör bilgileri, faaliyetleri ve çöp kutularında bomba araması için muhbir olması şartıyla iki yıl erken şartlı tahliye edilir. Yönetmen Emin Alper’in ikinci filmi olan Abluka, ülkenin sosyo-politik gerçeklerine ayna tutan bir yapımdır. Ayrıca onlarca ödüller kazanmıştır.
Yönetmen: Emin Alper
Oyuncular: Mehmet Özgür, Berkay Ateş, Tülin Özen
8. Devrimden Sonra (2011)
Ya Türkiye'de bir devrim olursa? 'Devrimden Sonra', Türkiye'deki sosyalist devrimin hemen ardından sıradan ve gündelik hayatın değişimini tartışıyor.
Yönetmen: Mustafa Kenan Aybastı
Oyuncular: Mert Fırat, Pınar Aydınlar, Selçuk Uluergüven, Levent Ülgen, Fırat Tanış, Cezmi Baskın
9. Büyük Adam Küçük Aşk (2001)
Film, Türkçe bilmeyen Hejar ile Kürtçe bilmeyen emekli bir yargıcın kesişen hikayesini konu alır. Emekli yargıç Rıfat Bey, cumhuriyet ilkelerine bağlı bir görev adamıdır. Film, insanların dilleri farklı olsa da sevginin dili aynıdır mesajını verir ve ülkemizdeki Kürt meselesini en iyi işleyen filmlerden birisidir.
Yönetmen: Handan İpekçi
Oyuncular: Şükran Güngör, Dilan Erçetin, Füsun Demirel, İsmail Hakkı Şen, Yıldız Kenter
10. Babamın Kanatları (2016)
Film, kentin boş alanlarını tamamen yeni mahallelerle doldurmayı vaat eden inşaat işlerinde çalışan ve yaşlanan bir inşaat işçisinin, kötü huylu tümör teşhisi konulduktan sonra geleceğe dair tüm planlarını bırakmak zorunda kalmasını ele alıyor. Filmde ayrıca işçi ve işveren ilişkileri de yansıtılıyor.
Yönetmen: Kıvanç Sezer
Oyuncular: Menderes Samancılar, Kübra Kip, Tansel Öngel, Musab Ekici, Sarp Aydınoğlu, Mustafa Kırantepe
11. Yol (1981)
Beş Kürt mahkûma bir haftalık ev izni verildiğinde hapishane dışında ailelerinin ve kültürlerinin hükümet tarafından devam eden baskıyla karşı karşıya kaldıklarını görünce dehşete kapılırlar. Filmin çekimleri tamamlandıktan sonra filmin negatiflerini yanına alarak İsviçre’ye kaçan Yılmaz Güney, montajı yurt dışında yapmıştır. Yol, uzun süre Türkiye'de yasaklı filmlerden biri olmuştur.
Yönetmen: Şerif Gören, Yılmaz Güney
Oyuncular: Tarık Akan, Halil Ergün, Şerif Sezer, Necmettin Çobanoğlu, Tuncay Akça
12. Güz Sancısı (2008)
Milliyetçi, varlıklı bir toprak sahibinin idealist oğlu, gayrimüslim bir fahişeye aşık olunca, 6-7 Eylül 1955 olaylarının gölgesinde kendini duyguları ve siyaset arasında bir çatışmanın içinde bulur. Yaşanan olaylarda azınlıklara yönelik yapılan yağma ve tahribi anlatmasıyla politik filmler arasındaki en başarılı filmlerden birisidir.
Yönetmen: Tomris Giritlioğlu
Oyuncular: Beren Saat, Murat Yıldırım, Okan Yalabık, Belçim Bilgin, Umut Kurt, Tuncel Kurtiz, İlker Aksum, Zuhal Olcay
13. Eve Dönüş (2006)
İkisi de emekçi olan Mustafa ve eşi 5 yıllık evliler. Politikayla hiçbir ilgisi olmayan çift, her gece dışarıda silah seslerine rağmen günlerini 3 yaşındaki kızları ve yeni aldıkları televizyonlarıyla mutlu bir şekilde geçiriyordur. Film, 1980 darbesinin gerçek yüzünü ve dönemin işçi sınıfını konu almıştır. Ülkemizde cunta döneminden bu yana darbelere karşı yapılmış en iyi filmlerden biridir.
Yönetmen: Ömer Uğur
Oyuncular: Mehmet Ali Alabora, Sibel Kekilli, Altan Erkekli
14. Uçurtmayı Vurmasınlar (1989)
5 yaşında küçük bir çocuk olan Barış, gözaltı süresi boyunca annesiyle birlikte cezaevinde kalmak zorundadır. Barış, kendisi gibi cezaevinde kalan genç bir kadın olan İnci ile özel bir ilişki geliştirir. Kadın ona uçurtmanın bir gün uçacağına dair ona söz verir.
Yönetmen: Tunç Başaran
Oyuncular: Nur Sürer, Ozan Bilen, Füsun Demirel, Rozet Hubeş, Sevgi Sakarya, Güzin Özipek
15. Sürü (1978)
Yerel bir kan davası nedeniyle, Türkiye'nin doğusundaki bir köylü ailesi, Ankara'nın çok uzağında koyunlarını satmaya karar verir. Filmin senaryosunu o yıllarda hapishanede olan Yılmaz Güney yazmıştır. Filmde Güney, insan toplum ilişkilerini, aşiretler arası çatışmayı, kişiler arası hesaplaşmaları işlemiştir.
Yönetmen: Zeki Ökten
Oyuncular: Tarık Akan, Tuncel Kurtiz, Melike Demirağ, Yaman Okay, Levent İnanır, Erol Demiröz, Şener Kökkaya
16. F Tipi (2012)
Film, Türkiye'deki siyasi tutukluların hücre hapsine karşı direnişin 9 kısa öyküsünü anlatır. 19 Aralık 2000 tarihinde 20 hapishanede eş zamanlı yapılan ”Hayata Dönüş Operasyonu” sonrasında F tipi cezaevlerinde yaşananları konu alır.
Yönetmen: Ezel Akay, Mehmet İlker Altınay, Aydın Bulut
Oyuncular: Fırat Tanış, Erkan Can, Elif Pirhasan, Esra Açık, Arda Tekin, Civan Canova, Ezel Akay
17. Yaşamın Kıyısında (2007)
Bir adam, babasının eski kız arkadaşının kızını bulmak için İstanbul'a gider. Filmin çekimleri Almanya’nın Bremen ve Hamburg şehirlerinde, İstanbul'da Kadıköy ve Taksim'de ve Trabzon'da gerçekleştirildi. Yönetmen Fatih Akın filmin içerisinde 1 Mayıs alanlarında olay çıkaran tipler, 78 olayları, Kürt çocukların yaşadığı zorluklar, Türk hukuk sistemindeki aksaklıklar gibi pek çok siyasi konuyu işlemiştir.
Yönetmen: Fatih Akın
Oyuncular: Tuncel Kurtiz, Nurgül Yeşilçay, Nursel Köse, Baki Davrak, Erkan Can, Nejat İşler, Önder Çakar, Güven Kıraç
18. Annemin Şarkısı (2014)
Kürt bir genç, annesinin rüyasındaki bir şarkıyı nostaljik arayışı, hamile kız arkadaşı ve belirsiz bir gelecek arasında kalır. Film, annesi Nigar’la yaşayan Ali’nin Tarlabaşı’nda geçen sakin hayatlarının Doğu’da köylerinin boşaltılması üzerine göç alan mahallelerindeki kesintiyi ele alır.
Yönetmen: Erol Mintaş
Oyuncular: Feyyaz Duman, Zübeyde Ronahi, Nesrin Cavadzade
19. Menekşe'den Önce (2013)
Film, 2 Temmuz 1993'te Türkiye'de aydınlara ve sanatçılara karşı düzenlenen Sivas Katliamı'nı ve katliamda hiç görmediği ablası ve ağabeyini kaybeden Menekşe'nin öyküsünü anlatıyor. Filmde, katliamdan kurtulanlar ve olayın tanıkları tek tek ziyaret ediliyor.
Yönetmen: Soner Yalçın
20. Pardon (2005)
Gerçek bir olaydan uyarlanan film, terör örgütü üyesi sanılarak hapse giren üç arkadaşın trajikomik öyküsünü anlatıyor. Ülkedeki adalet sisteminin eksikliklerini ve aksaklıklarını bir tür kara mizahla anlatan filmde sıradan vatandaş olan üç kafadarın yaşamı, içlerinden birinin bir hatası yüzünden tamamen değişir.
Yönetmen: Mert Baykal
Oyuncular: Ferhan Şensoy, Rasim Öztekin, Ali Çatalbaş
Siz bu filmleri izlediniz mi? Filmler hakkındaki yorumlarınızı bekliyorum.
Yorum Yazın