Soğuk Savaş'ın Akıllara Kazınan Sembolü Berlin Duvarı Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Şey
Berlin Duvarı, orjinal adıyla Berliner Mauer, 1961 yılında Doğu'daki vatandaşların Batı'ya kaçmalarını önlemek için Doğu Almanya meclisi tarafınan inşa edilmiş 154 kilometre uzunluğunda bir duvardır. Listverse'den derlediğimiz bu içerikte Berlin Duvarı hakkında az bilinen 10 önemli detayı sizinle paylaştık. Hazırsanız Başlıyoruz!
1. Berlin Duvarı'nın asıl amacı
Berlin Duvarı sanılanın aksine Doğu Almanya'yı Batı Almanya'dan ayırmak için inşa edimedi. 154 kilometre uzunluğundaki duvarın 111 kilometrelik büyük bir kısmı Batı Berlin'i Doğu Almanya'dan ayırmaktaydı.
Almanya İkinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru 4 parçaya ayrıldı. Bir süre sonra Fransa, İngiltere ve ABD güçlerini birleştirip Batı Almanya ve Batı Berlin'e sahip olurken, Sovyetler Doğu Almanya ve Doğu Berlin'le kaldı. Berlin Duvarı kadar popüler olmayan Batı Almanya ve Doğu Almanya'yı ayıran asıl sınır 1,300 kilometre kadar.
2. İki duvar arasındaki riskli "Ölüm şeridi"
Berlin Duvarı aralarında 100 metre mesafe olan iki paralel duvardı aslında. İlk duvar 1961'de diğeri ise bir yıl sonra inşa edilmeye başlandı. Bu 100 metrelik kısımda ise gözetleme kuleleri, bekçi köpekleri, ışıklandırma, araba çukurları ve makineli tüfekler vardı. Girmek kesinlikle yasaktı, cezası ise tabii ki ölümdü. 'Ölüm şeridi' olarak anılan bu ürpertici bölge kaçakların ayak izlerinin belli olması için özel çakıl taşlarıyla kaplanmıştı.
3. "Ölüm Şeridi"nde nöbet tutan 6.000 yırtıcı köpek
Berlin Duvarı'nın arasındaki yasaklı bölgede bekleyen ve 'Duvar Köpekleri' olarak anılan köpeklerin cinsleri Alman çoban köpeği, Rottweiler, Danua ve Brüksel griffonuydu.
Duvarın yıkılmasıyla sahiplendirilmek istenilen vahşi köpeklere Batı Almanyalılar sıcak bakmadı. Hayvan Koruma Birliği köpeklerin hediyelik eşya muamelesi görmelerini ya da uyutulmalarını istemedi. Yine de 'gerekli olduğunda' hayvanların ötenazi ile öldürülmesinin elektrikle idamdan daha insancıl olduğu düşünüldü.
4. Engellenmiş bölgedeki ironik Uzlaşma Kilisesi
Bir önceki maddelerde bahsettiğimiz 'Ölüm şeridi'nde her bina yıkılmıştı, bu kilise hariç. Uzlaşma, barışma anlamına gelen adıyla fazlasıyla ironik olan kilise, yasaklı bölgede olduğu için kullanıma açık değildi.
Kilise 'düzeni, güvenliği ve temizliği sağlamak amacıyla' 1985'te Doğu Almanya tarafından yıkıldı. Bununla birlikte dünya çapında bir üne kavuşan Uzlaşma Kilisesi, Doğu Almanyalıların gördüğü baskının sembolü haline geldi.
5. Haritalardan silinen metro istasyonları
Berlin Duvarı'nın yapılması yer altı ulaşımını da etkiledi. Önceden ortak kullanılan metro bile kaçakları önlemek için bölünmüştü. İstasyonları ve güzergâhları paylaşan taraflar ötekileştirdikleri vatandaşları belirli trenlere binmekten ve yasakladıkları istasyonlarda inmekten alıkoydular.
Batı Berlin, Doğu Berlin metrosunu 'trenlerin durmadığı istasyon' olarak tanımlarken Doğu Berlin karşı tarafı haritalardan sildi, adeta yok saydı.
6. Bir köy - İki ülke
Almanya'daki sınır, şu an Bavyera eyaletinin yakınlarındaki Modlareuth adlı köyü tam anlamıyla ortadan ikiye böldü. Ahşap çitler olarak başlayan sınır zamanla elektrikli telleri olan devasa duvarlara döndü. Bu beklenmedik kısıtlama aileleri birbirinden ayırıp köy halkına zor zamanlar yaşattı. Benzerlikten dolayı köye 'Küçük Berlin' dendi. Hatta olayı konu alan Line of Separation adlı bir dizi de çekilmiş.
7. "Kardeşçe" öpüşen liderler
Berlin Duvarı, fiziksel ve ideolojik olarak yıkıldı fakat Doğu Yakası Galerisi olarak küllerinden yeniden doğdu. Grafiti ile yapılmış sanat eserlerinin bulunduğu bu 1.3 kilometre uzunluğundaki özgürlük anıtındaki en popüler eser 'Ölümün Öpücüğü' adı verilen bu görsel.
Kardeşçe öpüşmek komunist liderler arasında yaygındı. Ressam Dmitri Vrubel 1979'de çekilmiş fotoğrafı duvara resmetti ve altına 'Tanrım, beni bu ölümcül aşktan kurtar.' yazdı. Böylece öpücük gerçek anlamını yitirmiş oldu tabii.
8. Duvarın yıkılmasına karşı çıkanlar
Birleşik Krallığın başbakanı Margaret Thatcher ve Fransa cumhurbaşkanı Francois Mitterrand, Berlin Duvarı'nın yıkılmasını desteklemeyen siyasi kişiler. Thatcher açık sözlü tavrıyla 'Biz Almanya'yı iki defa yendik. Şimdi geri döndüler.' dedi. Duvarın yıkımını durdurmaya çalıştı fakat çabaları boşa çıktı.
Mitterrand ise birleşmiş bir Almanya'nın Avrupa'da Adolf Hitler'den bile daha etkili olacağını ve ancak Avrupa Birliği'ne girmesi halinde kontrol edilebileceğini iddia etti. O da duvarın yıkımına karşı çıktı, işe yaramadığını görünce desteklemeye başladı.
9. Berlin Duvarı'nın yeni keşfedilen kısmı
Büyük bir bölümü 1989'da yıkılmıştı Berlin Duvarı'nın. Kalıntılardan küçük bir kısmı ise 2018 yılına kadar bilinmiyordu. Berlin'in kenar mahallesi olan Schonholz'da bulunan bu parçanın, tarihçi Christian Bormann tarafından 1999 yılında keşfedildiği fakat sır olarak saklandığı belirtildi. Bormann 2018 yılında duvarı ortaya çıkarmak zorunda kaldı çünkü bakıma ihityacı varmış ve yıkılmak üzereymiş...
10. Günümüzde Doğu ve Batı Almanya farkı
Almanya ve Berlin'in ayrılışı fiziksel olduğu kadar ideolojikti de. Etkileri günümüzde de hissetmek mümkün. Batı Almanya'nın kapitalist, Doğu Almanya'nın ise komunist olması iki ülkenin yönetim biçimini, gücünü ve başarısını etkiledi.
Almanya'nın doğusunda yaşayan vatandaşlar Batı'dakilere oranla daha düşük maaş alıyorlardı. Bu durum Batı Almanya'ya olan göçü artırdı. Sonrasında oluşan iş gücü açığı, Doğu Almanya'ya Çekyalı ve Polonyalı işçi getirilmesine sebep oldu.
Komünizm'deki 'ihtiyacın olduğu kadar al' mantığı Doğu Almanya'da Batı'ya oranla daha az çöp oluşmasını sağlıyor. Kadınların Doğu Almanya'da iş hayatına atılması, Batı'da ise evde durmaları iki tarafın aile yapısını farklı kılan faktörler.
Doğulu Almanlar aynı zamanda aşılanmaya, büyük çiftliklere sahip olup karavanlarda yaşamaya daha meyilliler. Batılı Almanlar ise genelde daha lüks bir hayata sahipler.
BONUS: Berlin Duvarı ve Soğuk Savaş dönemini konu alan filmler:
Başkalarının Hayatı (2006)
Elveda Lenin! (2003)
Rita'nın Kimlikleri (2000)
Berlin Üzerindeki Gökyüzü (1987)
Ahtapot (1983)
Berlin'de Cenaze (1966)
Esrar Perdesi (1966)
Utanç Duvarında Casusluk (1965)
Bir, İki, Üç (1961)