Dünyanın En Başarılı 10 Eğitim Sisteminde Lise Öğrenimine Geçiş Nasıl Gerçekleşiyor?
TEOG'un kaldırılması ardından eğitim sisteminde yap-boz tartışmaları ülkemizin başlıca gündem maddelerinden biri olmayı sürdürüyor. Peki, TEOG yerine hangi sistem gelecek? Bu ani hamleye yönelik en büyük eleştiri, henüz yerine nasıl bir sistemin geleceğine dair belirsizliğin sürmesi. Hemen her gün basına yansıyan yeni modele ilişkin bilgiler ise yetersiz ve biri diğerini yalanlayan cinsten. Milli Eğitim Bakanlığı'nın planladığı 3 yeni modelin bugün Bakanlar Kurulu'na sunulacağı aktarılan bilgiler arasında.
Pek çoğunuzun bildiği gibi PISA, öğrencilerin uluslararası ölçekte fen, matematik ve okuma becerilerinin ölçüldüğü en önemli sınavlardan biri olarak kabul ediliyor. Peki PISA’nın 2015 yılı sonuçlarına göre, dünyanın en başarılı öğrencilerini yetiştiren ilk 10 eğitim sisteminde lise öğrenimine geçiş nasıl gerçekleşiyor?
Gelin Eğitimpedia'nın derlemesine birlikte göz atalım...
1. Singapur
Singapurlu öğrenciler, ilkokul 6. sınıfın sonunda yani 13 yaşındayken İlköğretim Okul Bitirme Sınavına (PSLE) giriyor.
Bu sınav, öğrencilerin altı yıllık ilköğretimde neler öğrendiğini ve ortaöğretime geçmek ve ondan fayda sağlamak için yeterli bir temel kazanıp kazanmadıklarını değerlendiriyor.
Sınav sonucuna göre öğrenciler öğrenme hızlarına, yeteneklerine ve eğilimlerine uyan bir orta dereceli okula yerleştiriliyor. Öğrenciler aynı zamanda sanat ya da spor gibi alanlardaki güçlü yönlerine ve ilgilerine dayalı bir ortaöğretim kurumuna da kabul edilebiliyor.
Ancak Singapur 2021 yılından itibaren liseye giriş sınavlarında önemli bir reformu hayat geçirmeyi planlıyor.
2021 yılından itibaren öğrencilerin PSLE sınavlarından puan aldıkları alanlar genişletilecek ve alınan puanların akranlarına göre performansı değil, öğrencinin bireysel performansını yansıtması sağlanacak. Amaç, çocukların bir başkasını geçmek yerine kendi öğrenmelerine odaklanmalarını sağlamak.
2. Japonya
Japonya’da dokuz senelik zorunlu eğitimin ardından lise eğitimi başlıyor. Ortaokul mezunları eğitimlerine normal lisede ya da teknoloji liselerinde devam edebiliyorlar. Bu okullara girmek için öğrencilerin bir giriş sınavını geçmeleri gerekiyor.
Japonya’da liseye geçiş sınavları büyük bir önem taşıdığı için gençler üzerinde ciddi bir baskı yaratıyor ve bu sınavlar genel olarak “giriş sınavı cehennemi” olarak biliniyor.
Eğitim bakanlığının 2007 verilerine göre 9’uncu sınıf öğrencilerinin yüzde 65’i dershaneye gidiyor. 9’uncu sınıf öğrencileri için bu sınav o kadar önemli ki, öğrencilerin sosyal hayatlarının yerini, evde ders çalışmak ve dershaneye gitmek alıyor.
Devlet ve özel liselere giriş genellikle üç kritere göre belirleniyor: Sınav, mülakat ve ortaokul notları. Bu kriterlerin ağırlıkları ise bölgeden bölgeye değişebiliyor.
3. Estonya
Estonya’daki okullar, öğrencilerin dokuzuncu sınıfa kadar her yıl hangi konuyu göreceklerini bildiren ulusal bir müfredatı takip ediyorlar.
Bu noktada öğrenciler, akademik ya da mesleki bir eğitim alabilecekleri “üst orta eğitime” devam ederek üç yıl daha okuyup okumayacaklarına karar veriyorlar.
Farklı okulların farklı giriş sınavları olabiliyor ama yetkililer ve eğitimciler, okumaya karar veren öğrencilerin neredeyse tamamının bu sınavları geçebildiğini belirtiyor. Estonya Milli Eğitim ve Araştırma Bakanlığı’na göre öğrencilerin kabaca üçte ikisi üst orta eğitime devam etme kararı alıyor.
Daha büyük okullarda, fen, matematik ya da sosyal bilimler gibi alanlar arasında seçim de yapabiliyorlar. Bu seçim önceki test sonuçlarına ya da notlara göre değil, öğrencinin ilgisine göre yapılıyor.
Öğrenciler yine de bütün konulardaki temel becerilere sahip olmalarını sağlayan ortak dersler alıyorlar. Tüm öğrencilerin bu genel becerileri nasıl alacağı ise okula kalmış. Estonya’da okullar, aynı konularla ilgilenen öğrencileri bir araya getirme konusunda serbestler.
4. Çin
Çin’de 10 ila 12’inci sınıfta görülen üç yıllık eğitim, lise öğrenimi olarak kabul ediliyor. Ortaokulu bitiren öğrenciler, normal lise ya da meslek liselerine devam etmeyi seçebiliyor. Normal liseye devam etmek isteyen öğrencilerin zhongkao olarak bilinen normal lise giriş sınavlarını geçmeleri gerekiyor.
Eyalet eğitim müdürlükleri tarafından hazırlanan lise giriş sınavlarındaki zorlu sorular, öğrencilerin hangi okullara gireceğini belirliyor. Adaylar önceden girmek istedikleri okulları sıralayarak tercihlerini yapıyor ve aldıkları puanlara göre kayıt hakkı kazanıyorlar.
Çin’de liselere giriş, genel hatlarıyla üniversitelere girişe benziyor. Öğrenciler genellikle Çince, matematik, İngilizce, fizik, kimya, siyasal bilimler ve beden eğitimi alanlarında test ediliyor.
Liseler kendi giriş koşullarını belirlemeden önce öğrenciler, kendi tercih sıralarına göre okumak istedikleri liseleri seçebilecekleri bir başvuru sistemine giriyor.
Bir okul, o akademik yıl içinde okula başvuran bütün öğrenciler içindeki en üst sıradaki adayları seçmeyi garantilemeye çalışıyor. Ancak bu yoğun rekabet sadece en iyi liseler için geçerli. Genelde çoğu öğrenci lise eğitimine devam etmelerini sağlayacak yeterli sonuçları alabiliyor.
5. Finlandiya
Özel okullar da dahil olmak üzere bütün okullar devlet tarafından destekleniyor. Bir öğrenci hem üst ortaokul denen normal liseye, hem de mesleki eğitim veren liselere başvurabiliyor. Başvuruların organizasyonundan ve öğrencilerin okullara yerleştirilmesinden Finlandiya Milli Eğitim Kurulu sorumlu.
Öğrenciler en fazla beş programa başvurabiliyorlar. Liseler, öğrencinin daha önceki notlarına ve uygulanan giriş sınavında aldığı puana göre bir karma puan belirliyor. Bu ikisinin ağırlığı okullara göre değişiyor.
Bir öğrenci hem normal lise hem de meslek eğitimi veren liselerin diplomasını alabiliyor. Cinsiyet dağılımını dengelemek amacıyla meslek okullarında azınlıkta kalan cinsiyet için daha yüksek bir karma puan uygulaması yapılıyor.
Bir okula başvuran iki öğrencinin karma puanı aynıysa, normal liselerde öğrencilerin tercihlerine bakılıyor. Okul, her iki öğrencinin de tercih listesinde aynı sıradaysa, her dersteki not ortalamasına bakılıyor. Eşitlik bunda da bozulmazsa kura yoluna gidiliyor. Meslek okullarında önce tercihlere, ardından giriş sınavı puanına, cinsiyet puanına ve bütün derslerin ortalamasına bakılıyor. Eşitlik hâlâ bozulmadıysa kura çekiliyor.
6. Kanada
Temel eğitimin 10 yıl olduğu Kanada’da sistem merkezi değil ve eyaletlere göre değişiklik gösteriyor. Yani on ayrı eyalet için on ayrı eğitim sistemi bulunuyor Her şehirde ayrı bölge okulları bulunuyor. Eyaletlerde öğrenciler aynı müfredat ve kitaplarla eğitim alıyor ve aynı sorularla sınav oluyorlar. Devlet liselerinde öğrencilerin zorunlu almaları gereken matematik, bilim, edebiyat gibi derslerin yanında ilgi alanlarına yönelik seçmeli dersler de sunuluyor.
Devlet okulu, özel okullar, okulsuz eğitim seçeneklerinin bulunduğu pek çok bölgede Fransızca eğitim veren okullar bulunuyor. Belli bir bölgedeki okullar, okul idare kurulları tarafından yönetiliyor ve bu kurullar öğrenci alımlarıyla da ilgileniyor. Okul idare kurullarını halk seçiyor ve kurul üyeleri düzenli olarak bir araya gelerek, sorumluluk alanlarındaki okullarla ilgili olarak görüşüyorlar.
Çocuğunu liseye yazdırmak isteyen veli, bölgesindeki okul kuruluna başvuruyor. Okul kurulları pek çok okulu idare ettiği için, bu okullar arasında seçim yapılabiliyor. Bir okula başvuran öğrenci okul ya da okul kurulu tarafından değerlendiriliyor ve bunun sonucunda hangi seviyeden başlayacağına ve İngilizce ya da Fransızca konusunda destek alıp almaması gerektiğine karar veriliyor.
7. Vietnam
10 ila 12’inci sınıfları kapsayan lise eğitimine geçmek için öğrencilerin IGE adlı giriş sınavına girmeleri ön koşul olarak kabul ediliyor.
Ancak üniversiteye giriş sınavından bile daha zorlu olduğu söylenen Vietnam’daki liseye giriş sınavı, öğrenciler üzerinde yarattığı aşırı baskı nedeniyle oldukça eleştiriliyor. Çok uzun saatler ders çalışmak zorunda kalan öğrenciler, uzun saatler süren özel derslerle destek alıyor.
8. Hong Kong
Hong Kong’ta her çocuğun 19 yaşına varana kadar ortaokul ve liseyi bitirmesi gerekiyor. Ülkede orta öğretim alt ve üst sınıflar olarak ikiye ayrılıyor. Alt sınıfların müfredatında, ilkokul derslerinin yanı sıra tarih, coğrafya ve bilim konuları var. Üst sınıflardaysa konular daha çeşitli ve öğrenciler hangi konuda ne kadar çalışacaklarını seçebiliyor.
Bütün öğrenciler 3 yılı alt, üç yılı da üst orta öğretim olmak üzere 6 yıllık ortaöğretime devam ediyor. 6 yılın tamamlanmasından sonra öğrenciler, merkezi bir sınav olan Hong Kong Ortaöretim Sınavı’na giriyor.
9. Güney Kore
Güney Kore’de liseler ve liselere giriş modelleri üçe ayrılıyor. Normal liselere öğrenci kabulü, bir öğrencinin kayıtlı adresine dayanıyor.
Meslek/teknik liseler içinse kayıt öğrenci tercihine göre yapılıyor. Yabancı dil, güzel sanatlar, fen ve teknoloji liseleri için de giriş yine öğrenci tercihine dayalı.
10. Yeni Zelanda
Yeni Zelanda’da öğrenciler, yaşadıkları bölgedeki liseye adrese dayalı kayıt yaptırıyor. Okulun kontenjanı kalırsa, diğer bölgelerdeki öğrenciler de kayıt için başvurabiliyorlar. Ayrıca okullar her yıl, bölge dışından öğrenci alımı için ne kadar kontenjanlarının kaldığını, son başvuru ve kura tarihlerini bölgede yayınlanan bir gazetede duyurmakla yükümlüler. Başvuran öğrenciler şu öncelik kıstaslarına göre sıralanıyor:
Öncelik, okulun yürüttüğü özel bir programa kabul edilen öğrencilerin oluyor.
İkinci öncelik, mevcut okulda öğrenci kardeşi olanların oluyor.
Daha sonra, okulun eski mezunlarının kardeşleri geliyor.
Dördüncü sırada okulun eski mezunlarının çocukları bulunuyor.
Ardından, okulda çalışanların çocukları geliyor.
Kontenjandan daha az başvuru olursa okul idaresi bütün başvuruları kabul ediyor. Başvuruların daha fazla olması durumunda kura çekilerek durum ilan ediliyor.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) 2000 yılından bu yana üç yılda bir yaptığı PISA 2015 sonuçlarına göre Türkiye'nin durumu şöyle 👇
PISA 2015 Sonuçları Açıklandı: Eğitimde 2003'ün Bile Gerisindeyiz!
Kaynak: Eğitimpedia
Yorum Yazın
singapur 2021 yılında revizyon düşünüyor yani 4 sene sonrası. tutup başkanları der demez 2-3 gün içerisinde apar topar kaldırmıyor. her şey planlı ve sürecin... Devamını Gör
Hala sorunun ne olduğu tam olarak anlaşılmamış. Yav mevzu liseye nasıl geçildiği değil. Öğretmen, müfredat, okul bu çocuğa ne veriyor. Ne yazık ki hiçbir şey... Devamını Gör
Her şeyin sınavdan ötürü olmadığını görmüş olduk.Bakın hepsinde sınav var. Bizim sıkıntımız çocukların küçücük yaşta at yarışına girer gibi birbiriyle yarış... Devamını Gör