Parlamenter Sistem Nedir? Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Ne Anlama Gelmektedir?
Altılı Masa, Saadet Partisi Genel Merkezi'nde yapmış olduğu toplantının ardından cumhurbaşkanlığı için ortak adayını belirledi. Altılı Masa'nın ortak adayı Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu oldu. Kemal Kılıçdaroğlu, adaylık açıklamasından sonra geçiş sürecinin yol haritasını da açıkladı. 12 maddeden oluşan yol haritasında 'Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem' vurgusu dikkat çekti. Peki parlamenter sistem nedir? Güçlendirilmiş parlamenter sistem ne anlama gelmektedir?
Altılı Masa, Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı adayını belirledi. Cumhurbaşkanlığı için seçime girecek olan isim, Kemal Kılıçdaroğlu oldu.
Ortak adayın açıklanmasının ardından 12 maddelik yol haritası da açıklandı. Yol haritasında öne çıkan konu ise Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme Geçiş idi.
Peki parlamenter sistem nedir?
Parlamenter sistem, yürütme organının yasama organının denetiminde olduğu bir idare biçimidir. Fransızca bir kelime olan parlamenter, Türkçe'de milletvekili anlamına karşılık gelir. Parlamentoya dayanan, parlamenter düzen, meclise dayanan sistemdir.
Parlamenter sistem özellikleri
Meclisin ön planda yer aldığı sistemde yürütme, yasama organı tarafından denetlenir.
Yürütme organı iki başlıdır (Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu)
Yürütme, yasama organı tarafından, bakanlar kurulu ise parlamentodan çıkar.
Bakanlar kurulu, parlamentoya karşı sorumludur.
Aynı kişi hem yasama hem de yürütme organında görev alabilir.
Bakanlar kurulu, yasama organının çalışmalarına dahil olabilir.
Yasama ve yürütme arasındaki güçlü etkileşim ve zayıf kuvvetler ayrılığı vardır.
Güçlendirimiş parlamenter sistem nedir?
Güçlendirimiş parlamenter sistem, siyaset bilimci Arend Lijphart’a göre üç temel özelliği barındıran bir hükümet sistemidir.
Hükümetin yasamaya karşı siyasi sorumluluğa sahip olması ve yasamanın hükümeti gensoru oylaması benzeri mekanizmalarla düşürebilmesi;
Hükümetin başında bulunan başbakanın halk oyuyla değil, yasama organı tarafından seçilmesi;
Yürütme erkinin kabine tarafından kolektif bir şekilde kullanılması, yürütme erkinin tek bir kişiye devredilmemesi.
Güçlendirilmiş veya iyileştirilmiş parlamenter sistemin hukuksal temelini ise ilk kez siyaset bilimci Boris Mirkine-Guetzevitch oluşturmuştur. Genel olarak parlamenter sistemin temel özelliklerini koruyan bu sistem, hükümetin istikrarını ve etkinliğini arttırmak amacıyla anayasaya belirli mekanizmaların eklenmesi olarak kabul görmüştür.
Güçlendirilmiş parlamenter sistem metni
Altı liderin uzlaştığı mutabakat metni ⬇
1. Geçiş sürecinde Türkiye'yi; Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem ilke ve hedefleri ile mutabakata vardığımız referans metinleri doğrultusunda anayasa, yasa, kuvvetler ayrılığı denge ve denetleme esasları çerçevesinde, istişare ve uzlasıyla yöneteceğiz
2. Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçişle ilgili Anayasa değişiklikleri genel seçimde ortaya çıkan TBMM yapısının mümkün kıldığı en kısa sürede tamamlanacak ve yürürlüğe girecektir.
3. Geçiş sürecinde Millet İttifakına dahil partilerin genel başkanları Cumhurbaşkanı Yardımcısı olacaktır.
4. Bakanlıkların dağılımı, Millet ittifakını oluşturan siyasi partilerin milletvekili genel seçiminde çıkardığı milletvekili sayısına göre belirlenecektir. İttifak partilerinin her biri kabinede en az bir bakan ile temsil edilecektir. Bakanlıklara paralel olarak kurulmuş Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki Politika Kurulları ve ofisler lağvedilecektir.
5. Bakanların atanma ve görevden alınmaları, mensup oldukları siyasi partinin genel başkanıyla uzlaşı içinde Cumhurbaşkanı tarafından yapılacaktır.
6. Geçiş sürecinde Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisini ve görevini katılımcılık anlayışı, istişare ve uzlaşı esaslarına göre kullanacaktır.
7. Cumhurbaşkanlığı Kabinesine (Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar) yetki ve görev dağılımı, Anayasa ve yasalar çerçevesinde çıkarılacak Cumhurbaşkanı kararnamesi ile belirlenecektir
8. Cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesi, OHAL ilanı, milli güvenlik politikaları, Cumhurbaşkanlığı Kararları, Karamameleri ve genel nitelikteki düzenleyici işlemler ile üst düzey atamalarda Millet Itifakına dahil partierin genel başkanlarıyla uzlaşı içinde karar alacaktır.
9. Geçiş sürecinde yasama faaliyetlerinin iş birliği içinde gerçekleşmesini koordine edecek mekanizmalar kurulacaktır.
10. Güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçiş sürecinin tamamlanmasıyla birlikte, mevcut Cumhurbaşkanının - var ise- siyasi parti üyeliği sona erecektir.
11. Güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçildikten sonra yeni bir seçime gerek olmaksızın 13 Cumhurbaşkanı ve TBMM görev süresini tamamlayacaktır
12. 'İstanbul ve Ankara büyükşehir belediye başkanları cumhurbaşkanının uygun gördüğü zamanda CB yardımcısı olarak atanacaklardır.
Yorum Yazın
Bütün yetkileri tek bir kişide toplamanın bir mantığı yok.İnsandır yanılır,kafayı yer,bunar,hata yapar sonuçta.Denetim mekanizması olmayan tek adamlar ülkele... Devamını Gör