Merkez Bankası Faiz Artırmayınca Faizler Yükselmiyor mu? BDDK'nın Kredi Kısıtlamasının Amacı Ne?
Merkez Bankası'nın faiz oranlarını 2021 eylülde düşürmesiyle başladı maceramız. Uzun zamandır bir şekilde tutulan dolar uçtu. Dolar uçunca enflasyonla sınavımız başladı. Sonra baktık ekonomi yönetimi diyor ki biz işler yürüsün diye faizleri indirdik. Döndük baktık faizlere, iş dünyası şikayet ediyor. Faizler inse kur yükseldi, kur dursa enflasyon yükseldi derken, şu an işler halen biraz karışık. Hatta gün geçmiyor ki, işe yaraması için faiz indirimi ile hedeflenen kredi genişlemesine de durun genişlemeyin denilmesin. Biz çıkamadık işin içinden, siz buyurun 👇
Grafikle başlayalım! Burada ne görüyoruz? Açık mavi Merkez Bankası'nın fonlama faizi 2011 yılında bu yana baktığımız grafikte genelde paralel bir hareket görülüyor. Neye mi?
Mor, pembe, turuncu ve yeşil çizgiler bankaların taşıt, konut, ihtiyaç ve ticari kredi oranları. Merkez Bankası fonlaması ile birlikte hareket ettiği görülüyor.
Ayrık olan ve sağ taraftaki sayıların gösterdiği siyah çizgi de dolar/TL grafiği 2020 ve 2022'de kredilerden ayrışıyor. 2018 yılında Merkez Bankası'nın faiz artışları ile bir miktar baskılanmış görünürken, hatırlarsanız rezerv satışları o dönemden beri gündemde. 2020'de faiz indirimleri ile yeninden kesişerek dolardaki yükseliş görülebiliyor.
Kaynak: TCMB EVDS
Doların fonlama ve kredi faizleri ile aynı grafikte bakmak isteme nedenimiz genel bir çerçeve sunmak sadece. Burada da son bir yıllık seyir görülüyor.
Merkez Bankası'nın faiz indirimlerinin piyasa faizlerini çok aşağı çekmediği görülürken, aksine bir ayrışma da görülüyor.
Kaynak: TCMB EVDS
Bu verilere bir de enflasyonu eklersek nasıl görünüyor bakalım👇Pembe çizgi TÜFE'nin endeks verisi. En alttaki mavi dolar/TL. Sarı çizgi de Merkez Bankası fonlama faizi.
Kaynak: TCMB EVDS
Bu da yukarıdaki 2010'dan bu yana görülen verilerin yani enflasyon, dolar/TL Merkez Bankası fonlama ve bankalar kredi faizlerinin son yıllık süreçteki seyri👇
Kaynak: TCMB EVDS
Şimdi gelelim Uğur Gürses'in sorusuna 👇
O da cevabını bir grafik ile veriyor👇 Bankacılık sektörü net kârı mayıs ayı sonunda 132,1 milyar TL'ye çıkarken, geçen yıla oranla kâr oranı 5'e katlanmış oldu.
"Kıyamet gününü ertelemeye çalışıyor"
Ekonomist Atilla Yeşilada ise BDDK'nın son düzenlemesini değerlendirerek, sistemdeki dövizin elden ele dolaştırılarak top çevrildiğini sistemde yoğun döviz açığı olduğunu ifade etti. Sözcü’den Mehtap Özcan Ertürk’ün haberine göre, Yeşilada, bu düzenlemenin ekonomiyi kur şokundan ancak ağustosa kadar kurtarabileceğini söyledi ve şöyle devam etti:
Sonrası yine 2021 Aralık'ta gösterime giren filmin tekrarı, çünkü sistemde yoğun döviz açığı var. Dışarıdan döviz gelmiyor, getirilemiyor. Erdoğan'a ve geleceğe güveni sıfırlanan vatandaş sürekli alıcı. BDDK, sistemdeki dövizi elden ele dolaştırarak top çeviriyor. Kıyamet gününü ertelemeye çalışıyor.
"Reel sektöre daha çok zarar veriyor"
Ege İhracatçı Birlikleri Başkanı Jak Eskinazi, Cumhuriyet'ten Alican Polat haberine göre BDDK'nın kararını Türkiye’nin imajı açısından yanlış şeklinde yorumlarken, “Dışardan bakınca bir sermaye kontrolü havası estirdi” dedi. Amaçlanan dolar düşüşünün gerçekleşmediğine vurgu yaparken, 1 hafta içinde kurun eski seviyesine dönecek gibi göründüğünü ve kalıcı bir etki olmadığı sürece oynaklıkların reel sektöre daha çok zarar verdiğini belirti.
"Şirketler yurtdışına taşınma planı yapıyor"
Üretimde ithal bağımlılığı yüksek olan yem sektörü temsilcilerinden Yem Sanayicileri Derneği Başkanı Ülkü Karakuş, bu tarz müdahalelerin reel sektörü daha çok karıştırdığını söylerken, büyük üreticilerin şirket merkezlerini yurtdışına taşımayı planladıklarını açıkladı
"Faizler yükseldi"
İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel kamu bankalarında kredi faizlerinin yükseldiğini, üstelik kredilerde sıkılaştırmaya gidildiğini açıkladı. Özel bankalar tarafında ise faizleri daha da yüksek olduğunu bu durumun da vadeli işlemleri bitirerek peşin ödemeler ile sanayiciye yük bineceğini söyledi. Bunun maliyetinin de yine enflasyon olarak görüleceğini de ekledi.
Kredilerle ilgili enflasyon baskısını uzmanlar nasıl anlatıyor? Ekonomist Murat Sağman konut kredisi üzerinden konuya değiniyor👇
Bahçeşehir Üniversitesi'nden Doç Dr. Hakkı Öztürk ise TL üzerinden BDDK düzenlemesine değiniyor.
Öztürk, TL'nin grafiğini de paylaşıyor👇
TEPAV Makroekonomi Çalışmaları Program Direktörü Ali Çuhadar ise ekonomi için şöyle bir çerçeve çiziyor👇
Yorum Yazın