Atatürk İçin Tasarlanan Tarihi Marmara Köşkü'nü Yıktılar

Mimarlar Odası Ankara Şubesi, cumhuriyetin simge mekanlarından biri olan ve Atatürk'ün çiftlik evi olarak kullandığı, Atatürk Orman Çiftliği arazisi içinde bulunan Marmara Köşkü'nün yıkıldığını açıkladı.

Daha önce, Marmara Köşkü'nün yıkımı ile rekonstrüksiyon olarak yeniden yapım projesine onay veren kurul kararının iptali için Mimarlar Odası Ankara Şubesi'nin açtığı davada kurul kararının yürütmesi durdurulmuştu.

Mimarlar Odası Ankara Şubesi, 1928 yılında Ernst Egli'nin AOÇ arazisi içinde tasarladığı ilk yapılardan birisi olan Marmara Köşkü'nün yıkıldığını açıkladı.

Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, Cumhuriyetle hesaplaşıldığı ve simge mekanların yok edildiği bu dönemde tüm toplumu 19 Mayıs’ta Cumhuriyet değerlerine, Cumhuriyet’e , laikliğe  ve özgür demokratik bir yaşam talebine sahip çıkmaya davet etti.

Marmara Köşkü’nün Atatürk’e ait olmasının yanında  en önemli simge özelliğinin AOÇ arazilerinin halka emanet edildiği mekan olduğuna dikkat çeken Candan, şunları söyledi;

'11 Haziran 1937 yılında Atatürk ,Atatürk orman Çiftliğinin şartlı olarak halka emanetini  Marmara Köşkünde imzalaşmıştı. Marmara Köşk’ü, küçük olmasına rağmen AOÇ arazilerinin en yüksek noktasında inşa edilmiş, tüm AOÇ alanlarına hakim bir noktada inşa edilmiş durumda.  Bu mekanda yapılan şartlı bağışla başka bir simgesellik ortaya çıkıyor ve AOÇ hakimiyetinde olan bu mekanda, AOÇ’nin hakimiyeti halka emanet ediliyor.  Marmara Köşkü bu özelliği ile tanık mekandır aynı zamanda.  

Bu yıkımın toplum açısından bir uyandırıcı rol işlevi görmesini umut ediyorum. Çünkü yapılarla birlikte başlayan yıkımlar, rejimin yıkılmasına gidişin mekansal adımlarıdır. Mekan ve ideoloji bağlamı üzerinden uzun süredir AOÇ mücadelesinde bunu  söylüyoruz Bugün toplumda ciddi bir ruh ve akıl tutsaklığı yaşanmaktadır. 

Terör olaylarıyla birlikte bu süreç tırmandırılarak korku toplumu yaratılmak istenmektedir.Otoriter ve diktatöryel rejimler korkuların büyütülmesi ile  ruh ve akıl tutsaklığı ile başlar. Marmara Köşkünün yıkılması bize bunu bir kez daha hatırlatıyor. Üzgünüz, öfkeliyiz. Yarın 19 Mayıs, işgal altındaki bir ülkenin kurtuluş mücadelesinin yüreğe  akla düştüğü, korkunun cesarete, esaretin özgürlüğe dönüştüğü gündür. Cumhuriyet değerlerine , Atatürk'e ve laikliğe sahip çıkmak için halkın anma ve bayram için Anıtkabir’e  gideceği bir süreçte terörle ve korkuyla durdurulmaya çalışıyor.'

'Marmara köşkü 1928 yılında Ernest Egli’nin Atatürk’ün AOÇ arazisi içinde tasarladığı ilk yapılardan birisi ve Cumhuriyetin modernite projesinin ilk örnekleminden olan Marmara Köşkü’nün Ocak ayından itibaren riskli yapı olarak ilan edip yıkılıp sonra yeniden yapılması gündeme gelmişti. ODTÜ’den bir profesörden de bu konuda rapor aldıklarını kamuoyunun gündemine taşımıştık. Sonrasında bu sürece dair koruma kurulunun verdiği kararı yargıya taşıdık. Ayakta duran bir yapının yıkılıp yeniden yapılmasının 660 sayılı ilke kararına aykırı olduğunu söyledik. Çünkü bir kültürel miras olarak tescillenmiş bir yapı eğer risk taşıyorsa bakım ve onarımının yapılması gerekir.

660 sayılı ilke kararına göre bunun onarımının yapılması gerekiyor diye Koruma kurulu kararına  dava açmıştık ve yürütmeyi durdurma kararı verilmişti. İtirazlarla birlikte ve şu anda yargı süreci devam ediyor. Hükümetin Cumhuriyetle hesaplaşması sürecinde tehdit altında olduğunu kamuoyuyla paylaşmıştık. Cumhuriyetin en simge mekanı olan AOÇ’de Atatürk’ün için tasarlanan modern bir çiftlik evinin varlığından rahatsızlık duyulduğunu ideoloji ve mekan kapsamında aslında bu mekanlar üzerinden yürütülen yok etme ve tahrip etme sürecinin Cumhuriyet rejimiyle  bir hesaplaşma olduğunu da ifade etmiştik. Ne yazık ki şimdi Marmara Köşkü ortada yok. Akıllarımız ve vicdanlarımızın korkularımızla baş etmesini bilmesi gerekiyor.'