Uçak Motorlarının Önüne İstenmeyen Kazaları Önlemek İçin Neden Tel Örgü Koyulamaz?
Mühendisler ve havacılık sektörü çalışanları, oluşabilecek kaza ve tehlikelerin önüne geçmek için ellerinden gelen her türlü önlemi alıyor olsa da bu, bizlerin parlak fikirlerle çıka gelmesine engel olamıyor. Bu yaratıcı fikirlerden bir tanesi de kuş sürülerinin tehlikelerinden uçakları ve dolayısıyla yolcuları koruyabilecek tel örgü fikri. Gelin bunun neden hiç de makul bir fikir olmadığını sizlere detaylı bir şekilde anlatalım. Bakalım siz bu konuda ne düşüneceksiniz... 👇
Uçaklar istatistiksel olarak dünyanın en güvenli ulaşım araçlarıdır.
Öyle ki; Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği, 2021 yılında her 7,7 milyon uçuşta sadece bir tane büyük havacılık kazası olduğunu bildirmiştir. Ölüm riskiniz ise 0,23'tür.
Yani ortalama olarak bir kişinin en az bir ölümlü kazaya karışması için 10.078 yıl boyunca her gün uçuş yapması gerekir.
Oysa bir araba kazasında ölme olasılığınız, 2019 yılının verilerine göre yaklaşık 107'de 1'dir. Ancak istatistikler ne söylerse söylesin; uçmak, hala bazıları için önüne geçilemeyen korkuların kaynağı olabiliyor. Daha uçağa binmeden akıllara gelen türlü türlü senaryolar, çoğumuzu endişeye sürüklemeye yetiyor.
Tabi ki uçaktan korkmayan bir insanın bile karşılaşmak istemeyeceği bu senaryolar, birçok soruyu ve çözüm önerilerini de beraberinde getiriyor.
Peki sizce günümüzde alınan tüm güvenlik önlemlerine rağmen zamanımızın mühendislik harikası uçakların karşılaşabileceği en büyük tehlikelerin başında hangisi gelir?
Muhtemelen sizin de aklınıza gelen ilk tehlike; motorlarının içine girerek tirbünlerin dönmesini engelleyecek ve büyük kazalara sebebiyet verebilecek kuş sürüleri olmuştur.
Peki kuş sürüleri, uçaklar için tahmin edildiği kadar tehlikeli midir?
Cevap ise; evet.
Bu istenmeyen karşılaşmalar sanıldığından çok daha sık gerçekleşir ve kuş sürüleri, her yıl uçaklara 1.2 Trilyon Dolar değerinde zararlar verir. Sadece Amerika Birleşik Devletleri'nde bile her yıl 16 Bin adet kuş sürüsü kaynaklı kaza kayda geçer.
Bu kazaların yüzde 97'si ise havaalanlarında; özellikle uçakların kalkış ve iniş anlarında gerçekleşir.
Bunun sebebi ise kalkış ve iniş anlarında alçak irtifadan uçan uçakların kuş sürülerine denk gelme olasılıklarının bir hayli artmasıdır. Tabi yüksek irtifalarda da bu çarpışmaların yaşanması kuvvetle muhtemeldir. Öyle ki; 9 Bin metre yüksekte seyahat eden uçakların da kuş sürüleriyle karşılaştıkları bilinir.
İniş ve kalkış anlarındaki kazaların önüne geçmek için ise bu iş için özel olarak görevlendirilmiş ekipler, havalimanının yakınlarındaki kuş yuvalarını titizlikle kaldırırlar.
Havalimanı içerisinde görevlendirilen bu birimlerin tek görevi kuş sürülerini kontrol altına almak ve kuşları uçaklardan olabildiğince uzakta tutmaktır.
Kaza olasılığını artıran bir başka şey de kuşların göç dönemidir.
Temmuz ve Ekim ayları arasında gerçekleşen bu göç döneminde çalışanlar, ekstra titizlik göstererek yaptıkları çalışmalarla kazaları en aza indirmeye çalışırlar.
Peki kuşlar uçaklara çarparsa tam olarak ne olur?
Kuşların yaratacağı zararı anlayabilmek için öncelikle uçak motorlarının çalışma prensibini anlamalıyız. Gaz türbini olarak da adlandırılan uçak motorlarının çalışma prensibi şudur; motor, havayı bir fan yardımı ile ön taraftan emer. Bir kompresör havanın basıncını yükseltir. Yüksek hızlarda dönen tirbün havayı içeride sıkıştırır.
Sıkıştırılmış havaya daha sonra yakıt püskürtülür ve elektrik vasıtasıyla karışım içeride yakılır.
Yanan gazlar ise genişler ve motorun arkasındaki püskürtücüden dışarı fırlatılır. Böylelikle uçak ileriye doğru itilmiş olur.
Buradaki çalışma prensibinde dikkat edilmesi gereken nokta ise uçağın hareketini sağlayabilmesi için motorlarından içeriye çektiği yüksek akımlı havadır.
Öyle ki; bu denli yoğun bir hava akışını sağlayabilmesi için tirbünler 20 Bin devre kadar çıkabilir. Eğer bir kuş, motorun çekim gücüne kapılacak kadar talihsizse ve tirbünlerin hareket etmesini engelleyecek kadar büyükse; içerideki pervanenin kırılmasına ve kırılan parçaların domino etkisi yaratarak zararın, motorun tamamına sıçramasına neden olabilir. Bu ise motoru tamamen işlevsiz bir hale getirebilir.
Kuş sürüsü çarpışmaları söz konusu olduğunda zarar gören tek bileşenin motorlar olmadığı da hatırlatmalıyız.
Günümüzde çok yüksek hızlarda uçan uçaklara çarpan kuşlar, uçağın dış yüzeyinde önemli kozmetik hasarlara neden olabilir ve bu durum, bazen uçakların geçici olarak hizmet verememesi ile sonuçlanır.
Neyse ki bunun farkında olan mühendisler, kaza riskini ve oluşacak tehlikeleri en aza indirgemek için motorları birçok farklı teste tabi tutarlar.
Bu çalışmalar ile riskler en aza indirilir ve her kuş çarpması uçağın motoruna zarar verebilecek bir duruma dönüşmez. Ayrıca en kötü senaryoda bile çoğu uçağın kalan tek motoru ile uçuşuna devam edebileceğini de unutmamalıyız.
Kuşların yaratabileceği zararı ve bu kazaların önüne geçmek için alınan önlemleri anladığınızı varsayıyoruz. Gelelim asıl konumuza...
Uçak motorlarından içeri girebilecek yabancı cisimleri engellemek için neden tel örgü konulmuyor?
Bu, size ilk bakışta oldukça mantıklı ve parlak bir fikirmiş gibi gelebilir ancak iş uygulamaya geldiğinde tel örgü hiç de işlevsel değildir.
Biraz önce bahsettiğimiz uçak motorlarının çalışma prensibi konusuna dönecek olursak; motorların önüne gelecek kuş ya da herhangi bir cisim, oluşan vakum etkisiyle o kadar yüksek bir hıza ulaşır ki; açıklıkları olan bir tel örgü hiçbir işe yaramayacak ve yabancı cismin içeriye girmesine engel olamayacaktır.
Ayrıca uçak motorlarının önüne hiçbir şey koyamazsınız çünkü bu, motorların çalışmasını ve itiş için ihtiyaç duyduğu hava akışını emmesini engelleyecektir. Böyle bir durumda hava sirkülasyonu en üst düzeye çıkamaz ve motorlar optimal seviyede çalışamaz.
Diyelim ki; uçak motorunun önüne 1 milimetre kalınlığında elastik ve kompozit bir kafes koyduk...
Böyle bir uygulama hava akış dengesi bozarak türbülans yaşanmasına neden olacaktır. Ayrıca motorun verimliliğini düşürerek uçağın daha fazla yakıt tüketmesine de neden olacaktır. İşte bu nedenlerden dolayı istenmeyen kazaların önüne geçmek için motorların önüne koyulacak ince bir tel örgü, iyi bir fikir olmaktan çok uzaktır.
Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı ve fikirlerinizi bizlerle paylaşmayı unutmayın... 👇
Bu içeriklerimiz de ilginizi çekebilir;
Yorum Yazın
fazla kasmaya gerek yok. Elinize bir tenis raketi alıp sallayın, sonra o raketin içindeki tel örgüyü söküp bir daha sallayın. Aradaki farkı net olarak hissed... Devamını Gör
Yani evet uçak kazası riski çok düşük ancak Allah korusun bir kazada kurtulma oranı da çok düşük. O yüzden ben almiyim
Hala tel örgü mantıklı geliyor belki huni şeklinde daha önde olabilir