Sebebi Kafa Karıştırıcı: Yaptığı İş İçin Maaş Alan Garsonlara ve Diğer Çalışanlara Neden Hala Bahşiş Veriyoruz?
Akılları kurcalayan sorunun yanıtını bulduk: Garsonlar işlerini yaptığı için onlara neden bahşiş veriyoruz?
Bahşiş kültürü Türkiye'de gönüllülük esasına dayansa da çoğu ülkede ödenen ücretin %10 civarı bahşiş zorunlu tutuluyor.
Yani 20 dolara yemek yediğinizde en az 2 dolar da bahşiş bırakmanız gerekiyor, zaten ödeme yaparken de size ödeyip ödemeyeceğiniz çoğunlukla sorulmuyor. Bir gelenekten ziyade kural olarak bazı kültürlere dahil olmuş bu uygulama bir yana biz de bir restoranda aldığımız hizmet oranında bahşiş bırakmayı alışkanlık haline getirdik.
ABD özelinde konuşursak restoranlarda verilen yıllık toplam bahşiş miktarı NASA'nın bütçesinin tam iki katı, 40 milyar dolar.
ABD'de olduğu gibi yıllık toplam milyar dolarlara varan bahşişlerden bahsetmiyoruz, Türkiye'de bu bir zorunluluk değil ama...
Ortalama bir restoranda hamburger yedikten sonra bahşiş verirken fast-food restoranında aynı hamburgeri satın aldığımızda bahşiş verme ihtiyacı duymuyoruz. Arada bir hizmet farkı olduğu doğru ama bahşiş sadece aldığımız hizmetle ilgili değil, bir nezaket unsuru da söz konusu.
Neden böyle yapıyoruz?
Aslında hiçbir mantıklı açıklaması yok. Bir hizmet alındığında bahşiş veriliyorsa daha hızlı hizmet veren bir yerde neden bahşiş verilmesin?
Neyse. Bu tartışmayı şimdilik geçelim.
Bahşiş geleneği bin yıllık bir miras mi yoksa kapitalist sistemin dayatması sonucu kabullendiğimiz bir vergi tipi mi, bu sorunun yanıtı biraz karmaşık. Roma döneminde bahşiş var mıydı bilemiyoruz ama bahşişin 18. yüzyılda yasaklandığını bilmek tarih hakkında bize biraz ipucu verebilir.
İlginçtir, yarattığı sosyal baskı bahane edilerek bahşiş ABD'de bir süre yasaklanmıştı.
Bahşişle ilgili nasıl bir sosyal baskı olabilir? Aslında bahşiş bırakmadığınızda yaşadığınız o garip his bu baskının ta kendisi.
Sonraları bu yasaklar kalktı, bahşiş tüm dünyada yaygınlaştı ama bahşiş uygulamasının kullanım biçimi de evrimleşti. Eskiden çalışanlara hizmetlerinin karşılığı olarak verilen ekstra ücret olan bahşişler artık düşük ücretlerle çalışan garsonların gelirlerini kabul edilebilir düzeylere çekmek için bir aygıt haline geldi.
Tabii bir de menüdeki ürünlerin fiyatını olduğundan düşük tutmanın yolunu bahşişlerde gören işletmeler de var. Garip ama durum böyle.
Bu arada bahşişin sadece restoranlarda verilmediğini biliyoruz, otellerde bellboy'lara neden bahşiş veririz?
Soruyu daha düzgün soralım: Yani toplamda iki dakika süren bir iş için bahşiş verirken kaldığımız odayı iki dakikadan çok daha uzun sürede temizleyen görevlilere neden bahşiş vermeyiz?
Kadınların erkeklerden daha az bahşiş aldığını düşünecek olursak sorunun hiç de akılcı olmayan fakat gerçekçi yanıtı karşımızda: Bellboy genellikle erkek, odamızı temizleyen görevli ise genellikle kadındır.
Restoranlarda olduğu gibi herhangi bir hizmet verilen tüm sektörler için bahşiş konusu tartışmalı.
Fakat günün sonunda 'Sonuçta bu onların görevi.' diye düşünen kişilerin gözden kaçırdığı bir gerçek var. Her ne kadar gönüllü olarak ödediğimiz bir vergi yahut ürünün fiyatında artış olarak görsek de herhangi bir hizmet aldığımızda verilen bahşiş o hizmetin kalitesinin artması için en önemli teşvik edici etken.
Bahşiş vermezsek hizmetlerin daha kötü olacağını söylemiyoruz ama daha mutlu çalışanlar için bizim de yapmamız gerekenler var.
Herhangi bir işi yapmakla insanlarla iletişim kurup onlara bir yerde katlanarak çalışmak arasındaki farkı bahşişle kapatmak hiç fena bir çözüm değil aslında. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Yorum Yazın
Markette kasiyere bahşiş verir misiniz? Beyaz eşyacıda yardımcı olan işçiye? Kargocuya? Banka işçisine? Size daha iyi hizmet versin diye müşteri hizmetleri t... Devamını Gör
Herkes görevini yapıyor, sizin göreviniz neyse, garson, ya da aşçı da görevini yapar. Ben hiç bir yerde bahşiş bırakmam. Mantıkvari bir durum değil. Taksil... Devamını Gör
Haaaahhh gelelim benim en uyuz oldugum konuya. Bahsis dunyadaki en sacma sey bence. Isini yapan birine isini yaptigi icin neden para veriyoruz? Cop toplayanl... Devamını Gör
Yok fazla ilgi gostermiş,yok guleryüzluymüş,masayı donatmış vs.vs.bunları yapmak zorunda oldugu için maaş aliyor.yediklerimden içtiklerimden dolayi para öduy... Devamını Gör