Sahte Hastaları Akıl Hastanesine Göndererek Tedavilerin Doğruluğunu Ölçen Sarsıcı Deney: Rosenhan
Akıl hastanelerinde yalnızca akli dengesi bozuk insanların var olduğunu düşünsek de Rosenhan Deneyi bu düşünceyi tamamen yıktı. Sahte hastaların gerçek hastalarla bir araya getirildiği bu deney, psikiyatri bilimini derinden sarstı.
İşte, psikiyatri tarihine damgasına vurmuş Rosenhan Deneyi...
Stanford Üniversitesi Öğretim Üyesi olan ünlü psikolog David Rosenhan, psikiyatri dünyasını sarsan bir deney yapmaya karar verdi.
Akıl sağlığı yerinde olmayan hastalara konulan tanıların doğruluğunu test edebilmek amacı ile Rosenhan Deneyini kurgulayan Rosenhan, bu deneyi iki aşamadan oluşturmuştu.
Deneyin ilk aşaması için 3 psikolog, 1 psikiyatr, 1 öğrenci, 1 ev hanımı, 1 ressam ve 1 pedagogdan oluşan sekiz kişilik ekip kuruldu.
Her biri birbirinden bağımsız olarak hastaneye gitti ve halüsinasyon gördükleri konusunda şikayette bulundu.
Her biri kliniği yatan bu sahte hastalar, bir gün sonra şikayetlerinin bittiğini söylese de en kısa sürede hastaneden çıkan kişi bile bir hafta klinikte kalmak zorunda kaldı.
Aralarından bazıları ise 19 ve 52 gün klinikte kalarak zar zor dışarı çıkabildi. Çünkü hiç sorunsuz insanlara 'hafif şizofreni' tanısı konmuştu.
İlk aşaması bu şekilde ilerleyen ve basında büyük yankı yaratan deneyin ilk aşamasının ardından Rosenhan'a ikinci aşama için bir klinikten talep geldi.
Bir klinik kendini ispat edebilmek için Rosenhan'ın sahte hasta göndermesini ister ve klinik sahte hastaları ayıracağının garantisini verir. Gelen 41 hastadan yalnızca 19'unu kabul eden klinik daha sonra büyük bir şok yaşadı çünkü Rosenhan kliniğe hiç sahte hasta göndermedi.
Kendine meydan okuyan kliniğin yanlış tespitlerde bulunması üzerine Rosenhan deneyinin doğruluğunu bir daha ispatlasa da ülke genelindeki pek çok klinik deney sonuçlarını kabul etmedi.
Rosenhan, 1973’te Science dergisinde yayınlanan “On Being Sane in Insane Places” adlı makalesinde deneyinin sonucunu şu şekilde açıklar;
“İkiden fazla psikiyatri uzmanının normal zannettiği, buna rağmen kliniğe yatırılan 19 kişi, gerçekte normal miydi, yoksa akıl hastası mı? Hiçbir zaman bilemeyeceğiz. Psikiyatri kliniklerinde, akıl sağlığı yerinde olanla, olmayanı ayıramadığımız apaçık ortada.”
David Rosenhan'ın psikiyatri dünyasını sarsan deneyi, tüm ülkeyi ayağa kaldırıp pek çok klinik tarafından reddedilse de psikiyatriye inanılmaz katkılarda bulundu.
Öyle ki Amerikan Psikiyatri Derneği'nin yayınladığı The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, DSM adlı rehberin üç kez değiştirilmesine neden oldu.
David Rosenhan'ın bu deneyi aynı zamanda bir hukuk profesörü olmasından dolayı yasalara psikolojinin girmesini ve jüri seçimini etkiledi.
Yani Rosenhan Deneyi pek çok yararı bulunan bir deney olarak psikolojide yerini aldı.
Yorum Yazın
Bu içeriği 2 yol önce de paylaşmışlardı. Direk çalmışsınız editör aq