Konutta Yeni Kampanya Yolda İddiası: Ev Kredisi Faiz Oranları Düşerse Kredi Almak Mümkün Olur mu?
Türkiye ekonomisinde önemli bir sacayağı olan inşaat ya da konut üretimi, son dönemde durgunlukla karşı karşıya kaldı. Bu da ekonomi modelinde önemli görülen konut piyasasını canlandırmanın yollarını aratmaya başladı. Faizlerde düşüşün reel ekonomide canlılık yaratması amaçlanırken, kredi sınırlamalarıysa bu canlılığın önünde engel olarak görülüyor.
Geçen aylarda açıklana TOKİ'nin sosyal konut kampanyası sonrası kredilerde oluşturulacak yeni bir kampanya hazırlığının haberler gelmeye başladı. Gelir gruplarına yönelik farklılıklar içereceği belirtilen faiz oranlarıyla konut piyasasının canlandırılması ve parasal alanda yeniden genişlemenin önümüzdeki ay başlaması bekleniyor.
Konut üreticilerinin son dönemde zorlandığı biliniyor.
Enflasyon ve kur etkisi, özellikle büyük şehirlerde arsaların da eklenmesiyle maliyetlerdeki yükseliş, konut tarafında durgunluk işaretleri verdi. Faizlerde düşüşle parasal genişlemede, Merkez Bankası ve BDDK düzenlemeleri kredi arzını sınırladığından yeni hamle beklentisi netleşmeye başladı.
TCMB'nin Konut Fiyat Endeksi verisinde Eylül ayında Türkiye'de ve 3 büyük şehirde konut fiyatlarındaki yükseliş sürmüş ve yeni rekor seviyeye erişmişti.
TÜİK'in Eylül ayı konut verisinde de satışlarda düşüş görülmüştü. Bu grafikte her ne kadar 2023'e ait veri 9 aylık olsa da geçen yıla görece gerileme dikkat çekmişti.
Bankaların konut kredisi oranları TCMB EVDS sisteminde yıllık yüzde 21,56 oranında görülürken, bu oran ortalama aylık 1,80'e yaklaşıyor.
Ancak hem arz kısıtlaması hem de bu oranların genele yayılmadığı da görülüyor. İnternet üzerindeki sorgulamalarda bankaların 1 milyon tutarında 10 yıllık konut kredisinde kamu ve katılım bankaları da dahi olmak üzere ortalamalarının aylık 2,39, yıllık 33,50 seviyesinden olduğu görülüyor.
Bazı bankaların aylık 3,75'e kadar çıktığı hatta 1 milyon tutarında kredi vermediği, bazılarının da vadede sınırlamaya gittiği görülüyor. Vade uzadıkça ya da miktar arttıkça oranların da arttığı dikkatlerden kaçmıyor.
Bir dönem "kira öder gibi kredi ödeme" hayallerinde gelinen noktada da ülkelerde ev fiyatı/kira oranı göstergelerinde Türkiye ilk sırada yer alıyor.
Türkiye’de konut satışları sert şekilde düşerken, sektör de gözünü kampanyaya dikti.
Nasıl Bir Ekonomi’den Leyla İlhan’ın aktardığına göre, alt, orta ve üst gelir grupları için üç farklı faiz oranı belirlenmesi bekleniyor. Kampanyada konut kredisi faiz oranlarının 0,69 ila 1,20 aralığında belirlenmesi beklenirken, aralık ayında düzenlemenin yürürlüğe girmesi öngörülüyor.
Konut kredisi faizlerinde piyasada oluşan yükseliş ve kredilerin de sınırlandırılmasıyla finansmana erişim düşerken, verilen kredilerin 300 bin TL civarında olması yükselen konut fiyatları karşısında durgunluk yarattı.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, geçen haftalarda sektör temsilcileriyle toplanmış ve sektördeki beklentileri sorgulamıştı.
Bu çerçevede oluşturulması beklenen kampanyanın kamu bankaları öncülüğünde yapılması beklenirken, krediye ulaşımın da kolaylaştırılması bekleniyor.
Kampanyanın amacının vatandaşın azalan talebinin yeniden canlandırılması, 2023'ün ilk aylarında sektörün hareketlenmesi, bekleyen projeler için de inşaat sektörüne finansman sağlaması bekleniyor.
Rota, mevduat faizinin yüzde 24, tüketici kredisi faizlerinin yüzde 35-40 olduğunu, yüzde 17-18 olarak görülen kredilere de ulaşımın zor olduğunu belirtiyor.
Independent Türkçe'de Mehmet Altunkılıç'ın faizlerle ilgili haberinde, politika faizi ve piyasadaki faizi farkını, eski banka hazinecisi, üst düzey yöneticilik yapmış biri isim olan Kerim Rota anlatıyor.
Rota, politika faizindeki düşüşün vatandaşa bir yararı olmadığını belirtirken, politika faizinin yüzde 9'a inmesinin piyasada faizleri yüzde 9'a indirmek demek olmadığını vurgularken, bunun aslen 'Politika faizi ve Merkez Bankası'nın itibarsızlaşması' olduğunu söylüyor. İtibarsızlaşmayı da 'piyasadan kopma' olarak tanımlıyor.
Kamu bankasından konut kredisi çekmek isteyen bir vatandaşın 250 bin TL'den fazlasını alamadığını, düzenlemelerin, tebliğlerin bankalara kredi verilmemesi, tüketici kredilerinde de yüksek faiz ya da az miktar baskı şeklinde olduğunu söylüyor.
Eski bankacı Rota, krediye başvuran 100 kişiden 20'sinin finansmana ulaşabildiğini, tüketici kredisi faizlerinin yüzde 35-40'a vardığını, üretime yönelmesi amacı güdülen modelde, ticari kredilerde de yüzde 20'nin üzerinde kredi vermek yasak gibi göründüğünden kredi verilmediğini iletiyor.
Kredi miktarı ve kısıtlanmasının, ekonomideki dengeleri bozacağından durgunluk beklentisinde olduğunu belirten uzman, seçim sonrası da aynı yönetimle devam edilmesi halinde kredilerde sınırlamanın devam edeceği görüşünü savunuyor.
Konut kredisi faizlerinde düşüş için de yorumlar gecikmedi.
Faizlerdeki düşüşün ev fiyatlarında yükselişe neden olacağı yorumları yapıldı.
Gelir dağılımında adaletsizliğin kayıtlı verilerdeki etkisine değinildi.
Balon patlamayacak daha uçacak denildi.
Ekonomi politikaları yorumu da gecikmedi.
Uzmanlar, üreticilerin değil tüketicilerin desteklenmesinin fiyatlarda yeniden artışa yol açacağı konusunda uyardı.
Yorum Yazın
En varoş yerdeki daire 1.5 milyondan başlıyor. Kafaya göre fiyat artırıp ortalığın amına koymaya devam edin bakalım. Salgından önce öğrencileri yolma hayaliy... Devamını Gör