Kastra, Ancyra, Iconium ve Diğerleri! Türkiye'nin İllerinin Etimolojik Kökenleri Nedir?
Anadolu coğrafyası zengin tarihsel ve kültürel bir mirasa ev sahipliği yapmaktadır. Bölgedeki yerleşim yerlerinin isimlerinin etimolojik kökenleri genellikle Latince ve Yunanca dillerinden gelmektedir. Bu içerikte buna örnek bazı iller yer almaktadır. Siz de Türkiye'nin il haritasına bakarak yaşadığınız ilin isminin hangi kelimeden geldiğini öğrenebilirsiniz.
İyi keşifler.
Günümüz Türkiye coğrafyasındaki pek çok ismin kökeni bölgede varlığını gösteren çok sayıda devlet olması sebebiyle Latince ya da Yunanca kelimelere dayanmaktadır. Özellikle bu durumu ülkemizin illerinin taşıdığı isimlerde görebiliriz.
İllerin etimolojisine baktığımızda 81 ilin üçte ikisinin eski isimlerine bakarak bile neresi olduğunu anlayabiliriz. Gelin o illerden bazılarına hep birlikte bakalım.
1. Kastra - Kastamonu
Kastra kelimesi Latince 'kale' anlamına gelmektedir. Bölgenin yerleşimcileri bir Bizans hanedanı olan Komnenlerdir. Kastamonu şehri ismini, Kastra ve Komnen kelimelerinin birleşiminden almıştır.
2. Ancyra - Ankara
Frigya dili ve Yunancada Ancyra kelimesi gemi çapası anlamına gelmektedir. Frigler, Galatlar ve Romalılar tarafından Ἄγκυρα' olarak bilinen şehrin adı, Latin harfleriyle Batılı kaynaklara Ancyra olarak geçmiştir. Türklerin Anadolu'ya gelmesinden sonra ise kentin adı Engürü ve Engüriye olarak değişime uğramıştır. 16. yüzyıla ait çeşitli resmî Osmanlı evraklarında ise şehrin adı Ankara olarak geçmektedir.
3. Viane - Van
Van ilinin eski tarihlerde adı Viane olarak geçmektedir. Bölgede yaşayan Urartular, topraklarını Viane olarak tanımlamışlar ve kendilerine Vianili demişlerdir.
4. Hakkiari - Hakkari
Hakkari adı, eskiden Van gölünün güneyinde ve bir bölümü de İran’a doğru uzanan yörelere yerleşmiş “Hakkar” kabilesinin isminden gelmektedir. Arap dilinde bölgenin adı “Hakkariye” olarak geçmekteyken Yunancada bölge 'Hakkiari' olarak anılmıştır.
5. Rhizaeum - Rize
Rize'nin adı Yunanca riza veya Rizaion'dan gelir ve 'dağ yamaçları' anlamına gelir. Modern zamanlarda Yunanca adı genellikle Rizunda'ydı. Latince formları ise Rhizus ve Rhizaeum'dur.
6. Sairt - Siirt
Siirt adının Sami Dili’nden geldiği öne sürülmektedir. İlin adı sözlüklerde Esart, Sairt, Siirt, Siird gibi çeşitli biçimlerde kullanılmıştır. Siirt adının nereden geldiği konusunda değişik görüşler vardır. Başka bir kaynağa göre Siirt isminin adı “Seert” anlamındaki “üç yer” manasına geldiği yazılmaktadır.
7. Iconium - Konya
Eski Hitit tabletlerinde İkuwaniya olarak geçen şehrin adı, Bizans döneminde kullanılan İconium ile birlikte günümüzde kullanılan Konya ismini almıştır.
8. Sebastea - Sivas
Sebastea kelimesi klasik antik dönemde sıkça görülen bir Yunanca bir yer ismiydi. Latince Augustus isminin dişi hali olan Augustanın Yunanca karşılığıdır. Augustus veya daha sonra gelen Roma imparatorlarını onurlandırmayı amaçlamak için şehirlere bu isim verilmiştir. Sivas'ın antik adı da buradan gelmektedir.
9. Nigdi - Niğde
Niğde'nin Yunanca karşılığı Nigdi kelimesidir. Hititler devrinde Niğde bölgesi “Nakita” isimli bir yerleşim merkeziydi.
10. Prusa - Bursa
Eski çağlardaki Bitinya bölgesinin başkenti olan Bursa'ya kurucusu Bitinya Kralı Prusias’ın adı verilmiştir. Bölge, Roma ve Bizans imparatorlukları döneminde kaplıcalarıyla oldukça ünlü bir yerleşim yeridir.
11. Adanus - Adana
Bizanslı Etien'e göre Uranus'ün oğulları Adanos ve Saros, Tarsus ile savaşarak burayı ele geçirmişlerdir. Bunlardan Adanos kente kendi adını verirken Saros da Seyhan ırmağına kendi adını vermiştir.
Anadolu coğrafyası kozmopolit yapısıyla yüzyıllardır var olagelmiştir. Bugün kullandığımız kent isimlerinin çoğunun kökeni Latince ve Yunanca gibi dillerden gelmektedir. Haritayı incelediğinizde bunu fark edebilirsiniz.
Yorum Yazın
memleketim Mardin bazı Yunan kaynaklarında Marde olarak geçer. Midyatli olduğum için onun için de dipnot geçmek isterim Yunan ve ya Latin dilinde olmasa bil... Devamını Gör
gerçekten harika yer 🙌