Kadem Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sümeyye Erdoğan Bayraktar, "Pandemi Psikolojisinde Aile" Panelinde Konuştu:

KONYA (AA) - Kadın ve Demokrasi Derneği (KADEM) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sümeyye Erdoğan Bayraktar, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını döneminde karantinadan dolayı destek mekanizmalarından ve sosyal çevrelerinden uzak kalan kadınların zor bir süreçten geçtiğini belirterek, 'Dışarıda koronavirüs, içerideyse şiddet yüzünden kurtulamadıkları bir kapana kısıldılar. Bu süreç toplumsal cinsiyet rollerini yeniden düşünmemizi gerektiriyor.' dedi.

Bayraktar, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk'un açılış konuşmasını yaptığı, KADEM ve Necmettin Erbakan Üniversitesi (NEÜ) iş birliğinde düzenlenen 'Pandemi Psikolojisinde Aile' konulu online panelde konuştu.

Salgının herkese bulaşan bir virüs tehdidinden öte insanın varoluşsal zeminini etkileyen bir hadise olduğunu ifade eden Bayraktar, 'Karantina, başlı başına insanoğlunun karşılaştığı en zorlayıcı tecrübelerden biri oldu. Kamusal ve özel alan arasındaki çizgi kaybolma noktasına geldi. Bu iki alan uzun zamandır son derece geçişken ve birbirinden ayrılamaz halde. Haliyle bu, pek çok kabulü derinden sarstı. Bu alanların geçişkenliği, birbirlerinin varlıklarını tehdit eder durumda.' diye konuştu.

• 'Kadına ve çocuğa şiddet tüm dünyada artış gösterdi'

Bayraktar, yaklaşık bir yıldır herkesin eve kapanmak durumunda kaldığını, salgının günlük rutinleri tamamen değiştirdiğini vurgulayarak, şöyle konuştu:

'Bu süreçte, yeni bir hobiye başlamak, daha çok okumak, daha çok içine dönmek için zamanın iyi kullanılması gibi fikirler havada uçuşuyor. Ancak karantinayı 250 metrekare bir evde geçirmekle 60 metrekare bir evde geçirmek arasındaki farklardan çok da bahsedilmiyor. Salgınla beraber Birleşmiş Milletler Kadın Birimi'nin 'gölge salgın' olarak nitelediği, eş zamanlı başka bir salgın daha başladı. Kadına ve çocuğa şiddet tüm dünyada artış gösterdi. Salgından önce küresel olarak her üç kadından birinin hayatının bir döneminde fiziksel ya da cinsel şiddete maruz kaldığını biliyorduk. Fakat salgın döneminde kadına yönelik şiddet ihbarları küresel bir artış gösterdi. Mesela salgının başlangıç noktası Vuhan şehrinde karantinadan sonra ev içi şiddet vakalarının bir önceki seneye kıyasla 3 kat arttığı kaydedildi. Fransa'da yüzde 30-36, Brezilya'da yüzde 40-60, Arjantin'de yüzde 25, Singapur'da yüzde 33, Amerika'nın farklı eyaletlerinde yüzde 10-35 arasında artışlar var. Acil yardım hatlarına gelen aramalarda da endişe verici bir artış söz konusu. Mesela İngiltere'de yüzde 25, Kıbrıs'ta yüzde 30, İspanya'da yüzde 20'lik bir artma görülmüş.'

• 'Özel yaşam ve iş yaşamı arasındaki denge bozuldu'

Kadınların zor bir süreçten geçtiğine işaret eden Bayraktar, 'Karantinadan dolayı, kadınların destek mekanizmalarından uzak kalmaları, moral desteği buldukları sosyal çevrelerinden kopmaları da onları karanlık bir yalnızlığa sürükledi. Dışarıda koronavirüs, içerideyse şiddet yüzünden kurtulamadıkları bir kapana kısıldılar. Bu süreç, toplumsal cinsiyet rollerini yeniden düşünmemizi gerektiriyor. Bildiğiniz gibi güçlü ailelerin, güçlü kadınlarla mümkün olabileceği, bizim en kıymetli argümanlarımızdan biri. Kadınların donanımlarını arttırmaları, eğitim seviyeleri her daim bir üst noktaya taşımaları, iş gücü ve sosyal hayata katılımları, karar mekanizmalarında temsil edilmelerinin önemini hepimiz gördük.' diye konuştu.

Karantina şartlarında çocukların bakımı, iş hayatı ve ev işlerinin görünmeyen emek olarak kadının omuzlarına yüklendiğinin altını çizen Bayraktar, sözlerini şöyle sürdürdü:

'Varsa evdeki yaşlı ve hastaların bakımı da yine çoğunlukla kadınlar tarafından omuzlandı. Diğer yandan kadınlar, kamusal alanda icra ettikleri işlerine ev ortamında devam etmeye çalıştılar. Haliyle özel yaşam ve iş yaşamı arasındaki denge bozuldu. Geçtiğimiz Eylül ayında açıklanan bir veriye göre; Amerika'da 865 bin kadın işinden ayrıldı. Bu, aynı ülkenin erkeklerine nazaran 4 kat daha fazla. Bu haliyle kadınların Amerikan işgücündeki oranı 1988 yılına gerilemiş, yani bir nesil boyunca kaydedilen gelişmelerde geriye gidilmiştir. Bu ülke üzerindeki örnek, aslında bize kadınların yaşadığı ikilemi açık bir şekilde anlatıyor. Eğer salgın ve karantina durup düşünmek için bir fırsat sağlıyorsa Kovid-19 virüsüne karşı olduğu kadar bazı toplumsal virüslere karşı da aşılama yapma gereğinin farkına varmalıyız. Bu doğrultuda üreteceğimiz politikalar üzerine yoğunlaşmalıyız.'

Bayraktar, toplumsal cinsiyet adaletinin belli düzenlere endeksli olmadan sürdürülebilir olması gerektiğini vurguladı.

• 'Bugün hepimiz internet ağının içine birer av gibi düşmüş durumdayız'

Salgın sürecinde dünyanın yeniden tasarlandığına şahitlik edildiğini ifade eden Bayraktar, şunları kaydetti:

'Gözümüze batan ve acilen törpülenmesi gereken noktaları yüksek sesle dillendirmeliyiz ki bazı yanlışlar norm haline gelmesin. Bildiğiniz gibi hane içlerinin aynı anda iş yeri haline gelmesi, toplantıların ve tüm iş süreçlerinin çevrim içi olması mahremiyet sınırlarını neredeyse görünmez hale getirdi. Eskiden belli saatlerden sonra birini aramak adabımuaşeret kuralları gereği uygun bulunmazken, bugün hepimiz internet ağının içine birer av gibi düşmüş durumdayız. Anlık iletişim denilen şey, bizden her an ulaşılabilir olmamızı bekliyor. Gece yarısı gelen mesajlara cevap vermek, hafta sonu düzenlenen toplantılara katılmak zorundayız. İş yeri için fiziksel mekan koşulunun ortadan kalkması, mesai sınırlarını, bireysel sınırlarını ve mahremiyet alanını zedeler hale gelmiş görünüyor. En acil çözüm üretilmesi gereken sorunlardan biri bu. Bu tartışmayı topluma taşımamız gerektiğine inanıyorum. Çünkü kolektif olarak yapılan eylemler, bir noktadan sonra insanların sorgulama dürtüsünü elinden alıyor. Herkesin yaptığı, norm haline geliyor.'

Salgının insanlarda oluşturduğu olumsuz psikoloji, belirsizliğin getirdiği endişe ve afetin üzerine eklenen ekonomik stresin dünyanın birçok yerinde birçok aileyi dağılma noktasına getirdiğini dile getiren Bayraktar, 'Bireyin merkeze alındığı ve hızla tekilleşen bir dünyada, afetlerden en az zararla, ruhsal sağlığını koruyarak çıkabilenler, 'biz' olmayı başarabilenler. 'Biz' demek yakınlaşmak, dayanışmak ve fedakarlık yapmak demek. Eğer toplumların kalesi aileyse, 'biz' kavramını çoğaltmamız lazım.' ifadelerini kullandı.