Hukukçular Araçta Sigara Yasağını Değerlendirdi: Cezaya İtiraz Hakkı Var mı?

Özel araçta sigara yasağının uygulanmasıyla birlikte kısa süre içinde binlerce sürücüye para cezası kesildi. Peki araç başına 153 lira kesilen ve sürücülerin tepki gösterdiği bu cezaları iptal ettirmek mümkün mü?

Türkiye’de ‘Dumansız Araç’ denetimleri kapsamında polis bir günde 5 bin 63 sürücüye 153’er lira sigara cezası kesmesi geçen haftaya damga vurdu. Özel araçta sigara yasağının kapsamı ve özel hayatın ihlali olup olmadığı tartışılıyor.Hürriyet'ten Oya Armutçu, konuyu hukukçularla konuştu. Haberde şunlar kaydedildi:

Bazı okurlarım Avrupa’da bu yasağın olup olmadığını, ceza verilenler ise nereye itiraz edebileceklerini soruyorlar. Yanıtım ‘Evet’. İtiraz yolu var. Bulunduğunuz yerdeki sulh ceza mahkemesine cezanın iptali talebiyle itirazda bulunabilirsiniz.

Bu tartışmaya ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da vurgu yaptığı hazırlıkları süren yeni yasal düzenlemeye katkıda bulunabilmek adına hukukçularla konuştum. 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun’un 2/C maddesiyle getirilen yasağın sürücüleri kapsadığı ve yolculara sigara içtikleri için ceza verilemeyeceği ağırlıklı görüş. Hukukçuların değerlendirmeleri şöyle:

Ersan Şen:

'Avrupa Birliği ülkelerinde, eğer arabada 18 yaş altı, yani çocuk var ise araçta sigara içmek yasak. Bu ülkeler İngiltere, Fransa, İtalya, Yunanistan, İrlanda, Avusturya ve Kıbrıs. Örneğin Yunanistan’da 12 yaşından küçük bulunuyorsa veya İtalya örneğinde hamile varsa araçta sigara içmek yasak.

Türkiye’de kanundaki düzenlemeden hareketle sigara yasağının sadece hareket halindeki araç sürücülerine getirildiği söylenebilir. Yolcular yönünden uygulanması özel hayatın ihlali olur. Ben bu yasağı uygulanabilir bulmuyorum. Devlet tartışmalı bu yasak yerine yüzde 80 vergi aldığı sigarayı üretmeyi ve içmeyi tamamen yasaklasın. Bu mümkün değilse, bu yasak da mantıklı sayılamaz.'

 Ankara Barosu Başkanı Erinç Sağkan: 

'Özel araç kullanan sürücünün dikkati dağılacağı için kendisinin ve araçtaki üçüncü kişilerin sağlığını ve hayatını tehlikeye atacağından cep telefonu yasağı gibi sigara içmeye de yasak getirilebilir. Bu noktada yasağa katılıyorum. Ancak üzerinden 6 sene geçen bir yasanın yürürlüğe sokulması için Sayın Cumhurbaşkanı’nın talimatının beklenmesi kadar büyük bir yanlış olamaz. Bir kanun varsa uygulanması için talimat beklenmesi hukuk devletinde kabul edilemez.

Yasa açık ve yasak sadece sürücü için. Sürücü dışındaki yolcuların sigara içmesine ceza ise yasayı temel hak ve özgürlükleri daraltacak şekilde geniş yorumlamak, Anayasa’ya aykırı ve çok tehlikeli bir uygulamadır. O zaman oturma odasında sigara içene de yasak

getirilebilir.'

İstanbul Barosu Başkanı Mehmet Durakoğlu:

'Bu yasak kanuni olsa da hukuki bir nitelik taşımıyor. İnsanın arabası, kamusal değil özel yaşam alanıdır. Anayasa’da özel yaşam alanına bir dokunulmazlık öngörülmüştür. Özel yaşam alanına getirilen bir sınırlama varsa, soruna özgürlükler açısından bakmak gerekir. Kapalı yerlerde devletin getirdiği sigara yasağının özel alana kaydırılmasının hukuki bir niteliği olur mu? Bana göre böyle bir yasa da olamaz. 4207 sayılı yasanın 2/C maddesi Anayasa’ya aykırıdır. 153 TL sigara cezası verilen vatandaşlar iptali için ilgili sulh ceza hâkimliğine itiraz edebilirler. Bu itirazın reddi halinde AYM’ye bireysel başvuruda bulabilirler. İkinci bir yol, sulh cezaya yapılacak başvuruda cezanın iptali ile birlikte, dayanak kanun maddesinin Anayasa’ya aykırılıktan Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) taşınmasını istemektir. Eğer mahkeme Anayasa’ya aykırılık iddiasını ciddi bulursa, AYM’ye gidebilir.'

Son olarak Prof. Devrim Güngör olası yeni düzenlemenin bile AYM’den dönebileceği belirtirken, bakın nasıl uyardı:

“Bu konuda kanunla daha açık ve yeni bir düzenleme yapılması halinde bile böyle bir düzenleme amaca elverişli olmayacak ölçüde kişi özgürlüğünü kısıtladığı için AYM tarafından iptal edilebilir.”