'Dezenformasyon' Yasası: Sadece Paylaşan Değil, Retweet Eden ve Beğenen de Yargılanabilecek
AKP ve MHP tarafından hazırlanan adına da 'dezenformasyon yasası' denilen teklifin önümüzdeki hafta TBMM Genel Kurulu'na gelmesi bekleniyor. 'Yanıltıcı bilgiyi yayma'yı suç kapsamına alan teklif, bir yıldan üç yıla kadar da hapis cezası öngörüyor.
Düzenlemeyi eleştiren siber haklar uzmanı Prof. Dr. Yaman Akdeniz, teklifin yasalaşması halinde binlerce kişinin sosyal medya paylaşımları nedeniyle yargılanabileceğini söylüyor. Akdeniz'e göre keyfiyete izin veren bu düzenleme, seçimlere hazırlanan Türkiye'de yeni bir 'korku iklimi' oluşturacak.
'Halkı korku, panik ve endişeye sevk etmek ya da kamu barışını bozmak amacıyla yanıltıcı bilgiyi alenen yayma' eylemini suç kapsamına alacak düzenleme, işleyişine ilişkin soru işaretleri ve endişeler nedeniyle özellikle gazetecilerin tepkisini çekiyor.
Muhalefet ise düzenlemeyi 'sansür yasası' olarak nitelediriyor.
Prof. Yaman Akdeniz, düzenlemeye ilişkin görüşlerini DW Türkçe'den Eray Görgülü'ye açıkladı.
"Yeni boyutta bir korku iklimi oluşturacak"
İşte Prof. Akdeniz'in yeni düzenlemeye ilişkin sorulara verdiği yanıtlar:
- 'Düzenleme bu haliyle ne gibi sakıncalar doğurur, ne tür sonuçlara yol açar?'
'O kadar geniş tanımlanmış ki; halk arasında endişe, korku veya panik duyan vatandaşlar 'endişelendim' diyen vatandaşlar, internette muhalif kesim tarafından veya gazeteciler tarafından yapılmış haber ve içerikleri cumhuriyet savcılıklarına sıklıkla şikayet edecekler. Kaldı ki savcılıklar tarafından resen soruşturmalar başlatılacak. Dolayısıyla 2023 seçimlerine doğru yaklaşırken yüzlerce hatta binlerce kişi bu yeni suç tiplemesinden soruşturulmak veya yargılanmak ile karşı karşıya kalacak. Tabii ki bu geniş tanımlamanın yapılmış olması, ülkemizde yeni boyutta bir korku iklimi oluşturacaktır.'
"Otosansüre itilmiş olacaksınız"
- 'Hangi haberler ya da içerikler 'kamu barışını bozmaya' yönelik olarak değerlendirilebilir? Bunun ucu nereye kadar gidebilir?'
'Türkiye özelinde vatandaşların rahatsız olduğu her türlü içerik veya halk arasında infial yarattığı iddia edilen olaylar kamu barışını bozmaya elverişli olacaktır. Dolayısıyla aslında bir taraftan yüksek bir kriter konulmuş gözükse dahi sosyal medyada sıklıkla gördüğümüz gibi vatandaşların her türlü içerikten veya hoşlanmadıkları haberden rahatsız olmaları mümkün ve tabii ki 'biz bundan endişe duyduk. Aramızda korku veya panik yaratıldı' denebilir.
'Enflasyon yüzde 150 olacak' denildi veya 'Dolar sene sonunda 30'a çıkacak' denildi gibi açıklamalar yaptığınızda spekülatif açıklamalar yaptığınız veya gerçeğe aykırı bilgi paylaştığınız iddia edilerek en azından hakkınızda kolaylıkla suç duyurusunda bulunmak mümkün olacak. Ve bundan sonra siz bu iddialar karşısında aylarca kendinizi savcılık makamlar karşısında veya mahkemelerde savunmak durumunda kalacaksınız. Ve dolayısıyla ifade ve basın özgürlüğünüz kısıtlanmış ve bir nebze de tabii otosansüre itilmiş olacaksınız. Çünkü bu tehlikeyle karşı karşıya kalan gerek gazeteciler gerek basın mensupları, gerek normal vatandaşlar, sade vatandaşlar, otosansür uygulamaya başlayacaklar, çünkü aksi takdirde yargılanmaları veya soruşturulmaları söz konusu olacaktır.
Ben bunu söylediğim için bile, bu iddiada bulunduğum için dahi bu madde meclisten geçtikten sonra soruşturulmam veya yargılanmam söz konusu olacaktır. Ben bu konuda çalışan bir uzman olarak kendi birikimim dahilinde ve tabii ki diğer uygulamaları da bilen kişi olarak bunu öngörebiliyorum. Ama öngördüğünüz bir şeyin gerçek bilgi olmadığını söyleyebilecekler.'
"Platformlara erişim kısıtlanabilecek"
- Teklif yasalaştığında sosyal medya kullanımını nasıl etkileyecek?
'5651 sayılı kanun ve internet kanununda yapılacak değişikliklerle sosyal medya platformlarından özellikle anonim hesaplardan yapılan paylaşımların kimler tarafından yapıldığını anlamak için bilgi talep edilecek. Sosyal medya platformları bu bilgileri makamlarla paylaşmazsa cezalandırılacak. Hatta Türkiye'den erişimleri kısıtlanabilecek.'
"Gönderileri beğenen ve paylaşan kişiler de yargılanabilecek"
- 'Sosyal medyada suça konu olan paylaşımı retweet yapan, alıntılayan kişiler de mi suç işlemiş olacak?'
'TCK'ya eklenecek olan maddede 'açıkça alenen yayan kimse' denilmiş. Dolayısıyla aslında bu tip içerikleri sadece ilk paylaşan kişiler değil, aynı zamanda yayan, dolayısıyla sosyal medyada beğenen veya paylaşan kişiler, hatta o kişiler hakkında açılan soruşturmalara tepki gösteren ve yargılananlar hakkında 'bu kadar da olmaz' tepkisi gösterenlerin de eğer o içerikleri paylaşması söz konusu olursa yargılanmaları söz konusu olacak. Bu da keyfiyete izin veren sistem olacaktır. Bu da tabii korku iklimini ve otosansürü tetikleyecek bir yapıya işaret etmektedir.'
"2023 seçimlerine hazırlık"
Prof. Akdeniz, bu soruların ardından düzenlemeye ilişkin şu değerlendirmede bulunuyor:
'Dolayısıyla birlikte düşündüğümüzde bunlar hükümetin 2023 seçimlerine hazırlığı ve dolayısıyla oluşturulacak korku iklimiyle hükümete yönelik eleştirileri azaltmak, devam eden eleştirileri ise cezalandırmak amacında olduğunu değerlendirmekteyim.'
Yorum Yazın