Darbe Girişimi Nasıl Başarısız Oldu?

Türkiye 15-16 Temmuz gecesi unutulmaz olaylara tanıklık etti. Ordu içinde bir grup asker darbe yapmaya kalkıştı. Kuvvet komutanları rehin alındı, Meclis bombalandı, basın kuruluşları işgal edildi ve çok sayıda insan hayatını kaybetti. Peki bu hafızalardan silinmeyecek anlarda darbe teşebbüsünün başarılı olmasını engelleyen kritik dönemeçler nelerdi?

15 Temmuz günü kalkışma başlatan cuntacılar, Erdoğan'ın çağrısıyla halkın direnişe geçmesinin yanı sıra, bazı kritik kurumlarda karşılaştıkları direnç nedeniyle planlarını gerçekleştiremedi.

Cuntacıların planlarına ulaşamadığı en önemli merkezlerden biri Ankara Gölbaşı’ndaki Özel Kuvvetler Komutanlığı oldu. Cuntacılar, Cuma gecesi ÖKK karargahına giderek, yönetimine el koymaya çalıştı ancak dirençle karşılaştı.

Eski binbaşı ve güvenlik uzmanı Mete Yarar’ın twitter hesabında ve katıldığı NTV yayında anlattığına göre,  Cuntacı Tuğgeneral Semih Terzi yönetiminde bir grup ÖKK Komutanın Tümgeneral Zekai Aksakallı’nın odasına girdi, yönetimi devralmaya çalıştı. Bunun üzerine Aksakallı’nın emir astsubayı cuntacı Terzi’yi öldürdü, cuntacılar da emir subayını şehit etti.

Yarar’a göre cuntacı ölmeseydi birçok eylemi daha gerçekleştirecekti ve o andan itibaren cuntanın planları sekteye uğramaya başladı.

Cuntacılar, Özel Kuvvetler Komutanlığı'nı etkisiz hale getirmek için havadan da bombaladı ancak amaçlarına ulaşamadı. 40’dan fazla şehit veren ÖKK, cuntacıların üs olarak kullandığı, Genelkurmay Başkanı Hulûsi Akar’ı da rehin olarak tuttuğu Akıncılar üssünü ele geçirdi ve cunta girişimini engelledi.

NTV’nin haberine göre, cuntacılar Ankara Akıncılar üssünde rehin tuttukları Genelkurmay Başkanı’na darbe bildirisini imzalatmaya çalıştı. Bu amaçla, Akar’ın boğazını kemerle de sıktılar ancak Akar bildiriyi imzalamadı. Akar bildiriyi imzalasaydı, TRT'deki bildiri Akar'ın adıyla okunacak, cuntacılar bu darbe girişimini emir-komuta zinciri içinde gösterecekti. Cuntaya direnen askerlerin direnci üzerinde de olumsuz bir etki yaratacaktı.

Cuntacıların amaçlarına ulaşamamasındaki başka bir kiritik dönemeç de, Hürriyet yazarı Abdülkadir Selvi’ye göre,  1. Ordu Komutanı Org. Ümit Dündar’ın tavrı oldu. Selvi, yazısında bu durumu şöyle aktardı:

“1. Ordu Komutanı org. Ümit Dündar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı arayıp “Sayın Cumhurbaşkanım siz meşru Cumhurbaşkanısınız. Size bağlıyım. Ankara’ya gitmeyin. İstanbul’a gelin, ben sizin güvenliğinizi sağlarım” dedi.

Org. Dündar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan hızlı hareket etmesini istemişti. Erdoğan, hareket ettikten 62 dakika sonra darbeciler Cumhurbaşkanı’nın kaldığı oteli bastı. Ancak Erdoğan’ın elini çabuk tutması darbecilerin planını bozdu. “

Erdoğan, Marmaris’ten ayrıldıktan sonra CNN Türk yayınına katılarak, halka sokağa çıkma ve direnme çağrısı yaptı. Halkın direnişe geçmesi ve önemli noktalarda darbecilere karşı canlı kalkan savunmasına geçmesi, darbeyi çökertti. Darbeyi püskürten halkın bu direnişi oldu. 

Cuntacılar, CNN Türk’ün ve aynı binada bulunan diğer yayın kuruluşlarının yayınlarını kesmek için Doğan Medya Center'ı işgal etti. Askerler stüdyoya girdiği ana kadar yayın yapan CNN Turk, yayınları engellenince, boş stüdyo göstererek canlı yayına devam etti. Halk, Doğan Medya Center önünde birikti. Cuntacılar, direnemedi.

Halkın canlı kalkan olduğu yerlerden biri, Ankara Gölbaşındaki TÜRKSAT yer kontrol istasyonuydu. Cuntacılar, burayı ele geçirseydi, amaçlarına ulaşmaları kolaylaşacaktı.

Türkiye’de bütün televizyonlar TÜRKSAT uydusunu kullanıyor. Televizyonlar yayınlarını TÜRKSAT’a gönderiyor, oradan da evlere ulaşıyor. Uydunun yönetimi de Ankara Gölbaşındaki yer istasyonundan yapılıyor.

Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, askeri bir kalkışma yapıldığı anlaşılınca tüm imamlara telefondan kısa mesaj gönderdi. Görmez mesajında şunları söyledi:

'Milletimizin manevi rehberleri olarak her türlü kanun ve hukuk dışı girişimlere karşı milletimizle beraberiz. Hepinizi özgürlüğün simgeleri olan minarelerimizden halkımıza bu büyük ihanete şiddete başvurmadan karşı koymaya davet ediyorum.Bu gece minarelerin ışığı yanacak, salalar verilerek milletimiz hukukuna sahip çıkmaya davet edilecektir.'

Görmez’in mesajı üzerine Türkiye'nin her yerinde camilerden sala verilerek halk meydanlara davet edildi. Minarelerden direnme çağrıları yapıldı. Görmez’in mesajından önce de kendi inisiyatifleriyle harekete geçen imam ve müezzinler oldu.

Cuntacılar, planları gereği Meclis’i de etkisiz hale getirmeye çalıştı. Ancak askeri kalkışma yapıldığının anlaşılması üzerine Milletvekilleri Meclis’te toplanmaya başladı. Cunta’nın bombaladığı Meclis’te de milletvekilleri darbeye direndi. TBMM'ye gece boyunca atılan bombalar nedeniyle bazı polis memurları ve Meclis görevlileri yaralandı, kulis camları kırıldı. TBMM Başkanı İsmail Kahraman ve Genel Kurul'daki milletvekilleri Meclis sığınağına indi ancak açıklama yapmaktan ve halkı direnmeye çağırmaktan geri kalmadı. 

Al Jazeera. AA, NTV,